დიდი თონეთი

მდებარეობს თრიალეთის ქედის სამხრეთ კალთაზე. ზღვის დონიდან 1280 მეტრზე, თეთრიწყაროდან დაშორებულია 47 კილომეტრით.

სოფელი
დიდი თონეთი
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	ქვემო ქართლიქვემო ქართლის მხარე
მუნიციპალიტეტი	თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტი
თემი	თონეთი
კოორდინატები	41°41′21″ ჩ. გ. 44°25′28″ ა. გ. / 41.68917° ჩ. გ. 44.42444° ა. გ. / 41.68917; 44.42444
ცენტრის სიმაღლე	1280 მ
მოსახლეობა	499 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 99 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995
საქართველო ქვემო ქართლის მხარე თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტი

2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 499 ადამიანი.

აღწერის წელი	მოსახლეობა
2002	715
2014	499

დიდი თონეთი პირველად მოხსენიებულია XVII საუკუნის ისტორიულ წყაროებში, როგორც სათვანეთი, სთონეთი, სთორნეთი, თორნეთი და თონეთი. დიდი თონეთი ეწოდა საბჭოთა მმართველობის დასაწყისში, მას შემდეგ რაც მის მეზობლად მდებარე სოფელ დვალთას ეწოდა პატარა თონეთი. დასახლებული ყოფილა წინაფეოდალური ხანიდან. სოფლის მკვიდრი მოსახლეობის გვერდით აქ XIX საუკუნეში ქართველი მთიელი მოახალშენენიც დასახლდნენ.

სოფლიდან 2 კმ-ზე, მდინარე ალგეთის ნაპირას, აღმართულია ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლი – თონეთის სიონი. ერთნავიანი ეკლესია, რომელსაც სამხრეთიდან და დასავლეთიდან მინაშენები აქვს. ეკლესიაში XI საუკუნის რამდენიმე წარწერაა შემონახული. შეიმჩნევა გვიანდელი გადაკეთების კვალიც. სოფლის სამხრეთ-დასავლეთით, 500 მეტრზე, ნასოფლარი და კვირაცხოვლის (XI ს.) ეკლესიის ნანგრევებია, სამხრეთით 1 კმ-ზე – ღვთისმშობლის ეკლესიაა (ფრაგმენტების მიხედვით XI-XIII სს.). თვით დიდ თონეთში დგას XVIII საუკუნის წმინდა გიორგის ეკლესია.

• თ. თოდრია, ი. ციციშვილი, ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 3, თბ., 1978. — გვ. 525.