განსაზღვრება ჰქვია წინადადების არამთავარ წევრს, რომელიც ახლავს არსებით სახელს და საგანს რაიმე ნიშნის მიხედვით ახასიათებს, განსაზღვრავს.
იგი გადმოიცემა:
განსაზღვრება და მისგან განსაზღვრული სახელი ერთმანეთის მსაზღვრელ-მსაზღვრულია.
განსაზღვრების კითხვებია: როგორი? რომელი? რამდენი? სადაური? როდინდელი? ვისი? რის? მაგალითები:
განსაზღვრება ფორმის მიხედვით ორგვარია: შეთანხმებული და მართული.
შეთანხმებულია განსაზღვრება, თუ მისი ბრუნვის (და რიცხვის) ფორმა დამოკიდებულია საზღვრული სახელის ბრუნვის რიცხვსა (და სახელის) ფორმაზე. მაგალითად ვამბობთ: ხმელი წიფელი, ხმელმა წიფელმა, ხმელო წიფელო.
განსაზღვრება, რომელიც აქ ზედსართავი სახელითაა გადმოცემული, ეთანხმება საზღვრულ არსებითს ბრუნვაში. განსაზღვრება საზღვრულ სახელს ზოგჯერ შეიძლება შეეთანხმოს მრავლობით რიცხვშიც. მაგ: დაღამდა, წვრილნი ვარსკვლავნი აყვავდნენ, დასხდნენ ცაზედა.
მართულია განსაზღვრება, რომელიც არსებითი სახელის ნათესაობითი ბრუნვის ფორმით არის გადმოცემული (უთანდებულოდ) და აღნიშნავს კუთვნილებას, ან მასალას, ან კიდევ დანიშნულებას: მეგობრის (კუთვნილება) წიგნი, აგურის (მასალა) სახლი, სუფრის (დანიშნლება) კოვზი.
განსაზღვრება დღევანდელ ქართულში ჩვეულებრივ საზღვრული სახელის წინ დგას, მაგრამ ზოგჯერ (უფრო ლექსებში) ის საზღვრულის შემდეგ დგას.
განსაზღვრების საზღვრულთან შეწყობის წესებია:
1. ბოლოხმოვნიანი სახელით გადმოცემული განსაზღვრება, რომელიც საზღვრულის წინ დგას, დღევანდელ ქართულში ბრუნვის ნიშნებს არ დაირთავს:
2. ბოლოთანხმოვნიანი სახელით გადმოცემული წინ მდგომი განსაზღვრება ბრუნვის ნიშნებს არ დაირთავს სახელობითში, მოთხრობითში და წოდებითში.
3. I და II პირის კუთვნილებითი ნაცვალსახელებით გადმოცემულ განსაზღვრებას უნდა დაერთოს „ს“ მიცემითსა და ვითარებითში: ჩემს მეგობრად, შენს მეგობარს და ა. შ.
4. საკუთარი სახელის განსაზღვრებისას გამოყენებული ბოლოთანხმოვნიანი არსებითი სახელი ბრუნვის ნიშნებს დაირთავს სახელობითში, მოთხრობითსა და წოდებითში, დანარჩენ ოთხ ბრუნვაში ფუძის სახით არის წარმოდგენილი. მაგ:
5. ბოლოხმოვნიანი სახელით გადმოცემული განსაზღვრება, რომელიც საზღვრული სახელის შემდეგაა, დაირთავს ბრუნვის ნიშნებს.
6. გათიშული განსაზღვრება დაირთავს ბრუნვის ნიშნებს მაშინაც, როცა ის უსწრებს საზღვრულ სახელს.
7. მართულია განსაზღვრება, რომელიც საზღვრულის წინ დგას, არ იცვლება.
This article uses material from the Wikipedia ქართული article განსაზღვრება, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.