Χονγκ Κονγκ: Αυτόνομη πόλη της Κίνας

Το Χονγκ Κονγκ (κινεζικά: 香港, αγγλικά: Hong Kong Special Administrative Region of the People's Republic of China) επίσημα Ειδική Διοικητική Περιοχή του Χονγκ Κονγκ της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, είναι παραθαλάσσια περιοχή και σημαντικός λιμένας της Λ.Δ. της Κίνας, πρώην Βρετανική αποικία. Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της Κίνας, η ομώνυμη πόλη μαζί με το Καουλούν και συνδέονται με υποθαλάσσια διπλής κατεύθυνσης σήραγγα. Δοκιμάζεται συχνά από καταστροφικούς τυφώνες. Το κλίμα είναι θερμό και υγρό.

Ειδική Διοικητική Περιοχή του Χονγκ Κονγκ της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας 中華人民共和國香港特別行政區 Hong Kong Special Administrative Region of the People's Republic of China
Σημαία Εθνόσημο
Εθνικός ύμνος: Εθνικός ύμνος της Λ.Δ. της Κίνας
Επίσημες γλώσσες	Κινέζικα, Αγγλικά
Πολίτευμα	Ειδική Διοικητική Περιοχή της ΛΔΚ (μη κυρίαρχη μερική έμμεση δημοκρατία)
Κυβερνήτης Επικεφαλής Γραμματέας Πρόεδρος Ν.Σ. Αρχιδικαστής	Τζον Λι Έρικ Τσαν Άντριου Λενγκ Άντριου Τσενγκ
Νομοθετικό σώμα	Νομοθετικό Συμβούλιο
Καθεστώς Βρετανική αποικία (ίδρυση) Μεταφορά κυριαρχίας στην Κίνα Σύνταγμα	29 Αυγούστου 1842 1η Ιουλίου 1997 Βασικός Νόμος, εγκρίθηκε το Μάρτιο του 1990 από το Εθνικό Λαϊκό Κογκρέσο της Κίνας και είναι "μίνι Σύνταγμα".
Έκταση  • Σύνολο  • % Νερό  • Σύνορα Ακτογραμμή	1.114,4 km2 (181η) 4,6 30 km 733 km
Πληθυσμός  • Εκτίμηση 12-2023   • Πυκνότητα	7.503.100 (104η)  6.733 κατ./km2 (4η)
ΑΕΠ (ΙΑΔ)  • Ολικό  (2016)  • Κατά κεφαλή	429,652 δισ. $  58.321 $
ΑΕΠ (ονομαστικό)  • Ολικό  (2016)  • Κατά κεφαλή	320,668 δισ. $  43.527 $
ΔΑΑ (2021)	0,952 (4η) – πολύ υψηλός
Νόμισμα	Δολάριο Χονγκ Κονγκ (HKD)
Ζώνη ώρας  • Θερινή ώρα	Ώρα Χονγκ Κονγκ (UTC +8) (UTC δεν τηρείται)
ISO 3166-1	HK
Internet TLD	.hk
Οδηγούν στα	αριστερά
Κωδικός κλήσης	+852

Έχει έκταση 1.114,4 τετρ. χιλιόμετρα και πληθυσμό 7.503.100 κατοίκους, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2023. Υπήρξε βρετανική αποικία από το 1842 και ανήκε στη Βρετανική Κοινοπολιτεία έως το 1997, οπότε η κυριαρχία μεταβιβάστηκε στη Κίνα, σε μία μεγαλειώδη τελετή. Υπόψη ότι από τον λιμένα του Χονγκ Κονγκ γινόταν και συνεχίζεται σήμερα να διενεργείται, το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών της Κίνας. Διαθέτει σπουδαίο σύγχρονο αεροδρόμιο και τον μεγαλύτερο αριθμό κινηματογραφικών αιθουσών που διαθέτει πόλη της Ασίας. Κατά τη δεκαετία του 1970 άρχισαν να ανεγείρονται με ταχύτατο ρυθμό τεράστιοι ουρανοξύστες που δεσπόζουν της πόλης προσδίδοντας εικόνα μεγαλούπολης των ΗΠΑ.

Σήμερα κυβερνάται ως ειδική διοικητική περιοχή κατά τον βασικό νόμο του Χονγκ Κονγκ. Υπό τον όρο της σινοβρετανικής κοινής Διακήρυξης, η Κίνα έχει υποσχεθεί ότι το Χονγκ Κονγκ θα έχει έναν σχετικά υψηλό βαθμό αυτονομίας τουλάχιστον έως το 2047, γεγονός που το επιβάλλουν περισσότερο οικονομικοί λόγοι.

Έτσι υπό την πολιτική «μία χώρα, δύο συστήματα», η αυτονομία αφορά το νομικό σύστημα, το νόμισμα, την τελωνειακή πολιτική, τις πολιτιστικές αντιπροσωπείες, τις διεθνείς αθλητικές ομάδες του, τους νόμους μετανάστευσης, ενώ η Κίνα θα αντιπροσωπεύει το Χονγκ Κονγκ διπλωματικά και στρατιωτικά.

Το 2005 αρχηγός της κυβέρνησης έγινε ο Ντόναλντ Τσανγκ, ο οποίος επανεξελέγη το 2007. Αυτόν διαδέχθηκε το 2012 ο Λέουνγκ Τσουν-γινγκ και το 2017 η Κάρι Λαμ, πρώτη γυναίκα στο αξίωμα αυτό. Το 2022 ανέλαβε κυβερνήτης ο Τζον Λι.

Ο αστεροειδής 3297 Χονγκ Κονγκ, που ανακαλύφθηκε το 1978, ονομάσθηκε έτσι προς τιμή του Χονγκ Κονγκ.

Προαποικιακή ιστορία

Αρχαιολογικές έρευνες δείχνουν ότι η παρουσία ανθρώπων στην περιοχή Λαπ Κοκ Τσεκ (εκεί όπου σήμερα το Διεθνές Αεροδρόμιο του Χονγκ Κονγκ) χρονολογείται από 35.000 έως 39.000 χρόνια πριν και στη χερσόνησο Σάι Κούνγκ από 6.000 χρόνια πριν.

Γονγκ Τέι Τουνγκ και ο όρμος των τριών οργιών ήταν οι πρώτες περιοχές όπου κατοίκησαν άνθρωποι στο Χονγκ Κονγκ κατά την παλαιολιθική περίοδο. Πιστεύεται ότι στον όρμο ήταν οικισμός σε κοιλάδα και το Γονγκ Τέι Τουνγκ ήταν κατασκευαστικό κέντρο. Έχουν ανασκαφεί νεολιθικά αντικείμενα, τα οποία δείχνουν πολιτιστικές διαφορές από τον πολιτισμό Λόνγκσαν στη βόρεια Κίνα και τους οικισμούς των Τσε, πριν από τη μετανάστευσε των Μπαϊγουέ (Βιετ) στο Χονγκ Κονγκ. Οκτώ πετρογλυφικά, που χρονολογούνται από τη δυναστεία Σανγκ στην Κίνα, ανακαλύφθηκαν στα γύρω νησιά.

Το 214 π.Χ., ο Τσιν Σι Χουάνγκ, ο πρώτος αυτοκράτορας της Κίνας, κατέκτησαν τις φυλές Μπαϊγιουέ στο Τζιαοτσί (μοντέρνο Λιάνγκουανγκ και Βιετνάμ) και ενσωματώνεται στην επικράτεια της αυτοκρατορικής Κίνας για πρώτη φορά. Το σύγχρονο Χονγκ Κονγκ ανατέθηκε στη διοίκηση Νανχάι, κοντά στην πρωτεύουσα, τη Πανγιού.

Η περιοχή του Χονγκ Κονγκ βρέθηκε υπό την εξουσία του βασιλείου Νανγιούε (Νότιο Βιετ), που ιδρύθηκε από τον στρατηγό Τσάο Τούο το 204 π.Χ., μετά την κατάρρευση της βραχύβιας δυναστείας Τσιν. Όταν το βασίλειο Νανγιούε κατακτήθηκε από τη δυναστεία Χαν το 111 π.Χ.. Αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι ο πληθυσμός αυξήθηκε και η παραγωγή αλατιού ανθούσε αυτή τη χρονική περίοδο. Ο τάφος του Λέι Τσενγκ Ουκ Χαν στη χερσόνησο Καουλούν πιστεύεται ότι κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Χαν.

Από τη δυναστεία Τζιν μέχρι την πρώιμη περίοδο της δυναστείας των Τανγκ, η περιοχή που σήμερα περιλαμβάνει το Χονγκ Κονγκ υπαγόταν στην επαρχία Μπαοάν (寶安 縣). Κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Τανγκ, η περιοχή Γκουανγκντόνγκ άκμασε ως διεθνές εμπορικό κέντρο. Η περιοχή Τουέν Μουν σε ό,τι είναι τώρα τα Νέα Εδάφη του Χονγκ Κονγκ ήταν λιμάνι, ναυτική βάση, κέντρο παραγωγής αλατιού και, αργότερα, βάση για την εκμετάλλευση μαργαριταριών. Το νησί Λαντάου ήταν επίσης κέντρο παραγωγής αλατιού, όπου ξέσπασαν ταραχές των λαθρεμπόρων αλατιού ενάντια στην κυβέρνηση.

Το 736 μ.Χ. ο πρώτος αυτοκράτορας Τανγκ κατασκεύασε στρατιωτικό οχυρό στο Τουέν Μουν, στο δυτικό Χονγκ Κονγκ, για την άμυνα της παράκτια ζώνη της περιοχής. Το πρώτο σχολείο του χωριού, το Κολέγιο Λι Γινγκ, ιδρύθηκε το 1075 μ.Χ. στα σημερινά Νέα Εδάφη της εποχή της βόρειας δυναστείας Σονγκ. Μετά την ήττα τους από τους Μογγόλους, το δικαστήριο των Νότιων Σονγκ μεταφέρθηκε για λίγο στη Καουλούν, πριν από την τελική ήττα τους στη μάχη της Γιάμεν.

Από τη Δυναστεία Τανγκ μέχρι τη Δυναστεία Μινγκ, η περιοχή που σήμερα περιλαμβάνει το Χονγκ Κονγκ υπαγόταν στην επαρχία Ντόνγκουαν (東莞 縣 / 東 官 縣). Μετά η περιοχή δόθηκε στην κομητεία Σινάν (新 安縣), πριν αποικιστεί από τους Βρετανούς.

Ο πρώτος Ευρωπαίος εξερευνητής που αναφέρεται να επισκέφθηκε το Χονγκ Κονγκ, ήταν ο Ζόρζε Άλβαρες, ένας Πορτογάλος ο οποίος έφθασε το 1513. Αφότου ίδρυσαν το Μακάου το 1557, οι Πορτογάλοι έμποροι άρχισαν το εμπόριο με τη νότια Κίνα. Όμως, μετά από στρατιωτικές συγκρούσεις ανάμεσα σε Κίνα και Πορτογαλία οδήγησαν στην αποπομπή όλων των Πορτογάλων εμπόρων από την υπόλοιπη Κίνα. Στα μέσα του 16ου αιώνα, ακολουθώντας την πολιτική των κλειστών θυρών και της απομόνωσης, απαγορεύθηκαν όλες οι θαλάσσιες δραστηριότητες, ώστε να μην υπάρχει επαφή με τους ξένους δια θαλάσσης. Από το 1661 μέχρι το 1669, 15.000 άνθρωποι εκτοπίστηκαν από το Χονγκ Κονγκ και μετακινήθηκαν στην ενδοχώρα, 1.648 επέστρεψαν το 1669.

Αποικία του βρετανικού στέμματος

 

Το 1839, η άρνηση των Τσινγκ να υποστηρίξουν τις εισαγωγές οπίου οδήγησε στον πρώτο πόλεμο του οπίου ανάμεσα στη Βρετανική Αυτοκρατορία και την αυτοκρατορία των Τσινγκ. Η ήττα των Τσινγκ οδήγησε στην κατοχή του Χονγκ Κονγκ από τις βρετανικές δυνάμεις στις 20 Ιανουαρίου 1841. Αρχικά δόθηκε πάλι στην Κίνα με τη συνθήκη του Τσουενπέε, ως τμήμα της συμφωνίας ανάμεσα στον πλοίαρχο Τσαρλς Έλιοτ και τον κυβερνήτη Τσισάν. Καθώς μια διαφωνία ανάμεσα σε υψηλόβαθμους αξιωματούχους δεν οδήγησε σε επικύρωση της συνθήκης, στις 29 Αυγούστου 1842, το Χονγκ Κονγκ έγινε επισήμως τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου με τη συνθήκη της Νανκίνγκ. Οι Βρετανοί εγκαθίδρυσαν επισήμως την αποικία του Στέμματος και τον επόμενο χρόνο ίδρυσαν την πόλη της Βικτόρια.

Ο πληθυσμός του Χονγκ Κονγκ ήταν 7.450 όταν υψώθηκε η βρετανική σημαία στις 26 Ιανουαρίου 1841, οι περισσότεροι ψαράδες Τάνκα και εργάτες Χάκα, των οποίων οι οικισμοί ήταν διασκορπισμένοι στις ακτές. Τη δεκαετία του 1850, μεγάλος αριθμός Κινέζων μεταναστών διέσχισε τα τότε ελεύθερα σύνορα για να ξεφύγει από την εξέγερση Τάιπινγκ. Άλλες φυσικές καταστροφές, όπως πλημμύρες, τυφώνες και λιμός στην κινεζική ενδοχώρα έπαιξαν σημαντικό ρόλο, καθιστώντας το Χονγκ Κονγκ ασφαλές καταφύγιο.

Το 1898, με τη συνθήκη για την επέκταση της επικράτειας του Χονγκ Κονγκ, η Βρετανία απέκτησε το νησί Λαντάου και την περιοχή βόρεια της οδού Μπάουνταρι στο Καουλούν μέχρι τον ποταμό Σεντσέν και άλλα 200 νησιά για 99 χρόνια.

 

Το Χονγκ Κονγκ συνέχισε να αναπτύσσεται στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Το πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ ιδρύθηκε το 1911. Παρά τη φυγή 60.000 κατοίκων κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου λόγω φόβων για επίθεση των Γερμανών στη βρετανική αποικία, το Χονγκ Κονγκ παρέμεινε ειρηνικό. Ο πληθυσμός αυξήθηκε από 530.000 το 1916 σε 725.000 το 1925 και έφτασε το 1,6 εκατομμύρια το 1941.

Ως τμήμα της στρατιωτικής εκστρατείας στην νοτιοανατολική Ασία κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, ο ιαπωνικός στρατός μετακινήθηκε νότια από το Γκουανγκτσόου στην κινεζική ενδοχώρα και επιτέθηκε στο Χονγκ Κονγκ στις 8 Δεκεμβρίου 1941. Η μάχη του Χονγκ Κονγκ έληξε με την παράδοση των Βρετανών και Καναδών αμυνόμενων στους Ιάπωνες στις 25 Δεκεμβρίου 1941, τα οποία αναφέρονται από τους ντόπιους ως τα Μαύρα Χριστούγεννα.

Κατά τη διάρκεια της ιαπωνικής κατοχής του Χονγκ Κονγκ, ο ιαπωνικός στρατός προχώρησε σε θηριωδίες ενάντια στους πολίτες και τους αιχμάλωτους πολέμου, όπως η σφαγή του κολεγίου Σαιντ Στίβεν. Οι πολίτες υπέφεραν επίσης από τις ελλείψεις τροφίμων και τον ακραίο πληθωρισμό λόγω της αναγκαστικής αλλαγής του δολαρίου του Χονγκ Κονγκ με τα στρατιωτικά ιαπωνικά χαρτονομίσματα. Η αρχική αναλογία 2:1 άλλαξε σε 4:1 και η κατοχή δολαρίων του Χονγκ Κονγκ έγινε παράνομη και τιμωρούνταν με βασανιστήρια. Εξαιτίας του λιμού και της αναγκαστικής απέλασης για καταναγκαστική εργασία στην ενδοχώρα της Κίνας, ο πληθυσμός του Χονγκ Κονγκ μειώθηκε από 1,6 εκατομμύρια το 1941 σε 600.000 το 1945, όταν η Βρετανία ανέκτησε τον έλεγχο της αποικίας, στις 30 Αυγούστου 1945.

Ο πληθυσμός του Χονγκ Κονγκ αυξήθηκε ξανά γρήγορα μετά τον πόλεμο, καθώς ένα κύμα από ειδικευμένους εργάτες από της Κίνα έψαχνε καταφύγιο από τον κινεζικό εμφύλιο πόλεμο. Όταν οι κομμουνιστές κατέλαβαν την ηπειρωτική Κίνα το 1949, οι περισσότεροι εξειδικευμένοι εργάτες διέσχισαν τα ανοικτά σύνορα φοβούμενοι διώξεις. Πολλοί από τους νέους κατοίκους της περιοχής, ιδίως αυτοί που έμεναν στη Σαγκάη και τη Γκουανγκτσόου, δημιούργησαν μικρομεσαίες επιχειρήσεις στο βρετανικό Χονγκ Κονγκ. Με την εγκαθίδρυση ενός σοσιαλιστικού κράτους στην Κίνα το 1949, η Βρετανία επανεξέτασε την πολιτική των ανοικτών συνόρων με την Κίνα. Το 1951 ορίστηκε συνοριακή ζώνη.

Τη δεκαετία του 1950 το Χονγκ Κονγκ έγινε η πρώτη από τις τέσσερις «ασιατικές τίγρεις», με γρήγορη εκβιομηχάνιση, ιδίως στον τομέα των υφασμάτων, κατασκευαστικές βιομηχανίες και εξαγωγή κινεζικών αγαθών. Καθώς ο πληθυσμός αυξανόταν, το εργατικό κόστος παρέμεινε χαμηλά και το επίπεδο διαβίωσης αυξανόταν σταθερά. Η ανταγωνιστικότητα του Χονγκ Κονγκ σταδιακή μειώθηκε λόγω του αυξανόμενου κόστους εργασίας και ιδιοκτησίας, καθώς και την ανάπτυξη της νότιας Κίνας, μέσω της πολιτικής των ανοικτών πυλών, η οποία εφαρμόστηκε το 1978, ανοίγοντας την Κίνα στις ξένες επενδύσεις. Όμως, μέχρι τη δεκαετία του 1990, το Χονγκ Κονγκ είχε εγκαθιδρυθεί ως ένα από τα παγκόσμια οικονομικά κέντρα, μαζί με το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη, εμπορικό κέντρο, μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στην Ασία και παράδειγμα της οικονομικής πολιτικής της ελεύθερης αγοράς.

 

To 1983 το Χονγκ Κονγκ επαναταξινομήθηκε ως Βρετανικό Εξαρτημένο Έδαφος, όταν η Βρετανική Αυτοκρατορία αναταξινομούσε την παγκόσμια επικράτειά της. Μετά από συζητήσεις και διαπραγματεύσεις με τη Κίνα, υπογράφηκε η Κοινή Σινοβρετανική Διακήρυξη το 1984. Οι δύο χώρες συμφώνησαν το Χονγκ Κονγκ να περάσει στην κυριαρχία της Κίνας την 1η Ιουλίου 1997, ενώ το Χονγκ Κονγκ θα παρέμενε αυτόνομο ως ειδική διοικητική περιοχή και να μπορούσε να διατηρήσει την οικονομία της ελεύθερης αγοράς, το νομικό του σύστημα, ανεξάρτητη εκπροσώπηση τους διεθνείς οργανισμούς, συνθήκες και τη λήψη αποφάσεων με την εξαίρεση όσων αφορούν την ξένη διπλωματία και τη στρατιωτική άμυνα. Το σύστημα αυτό έμεινε γνωστό με την φράση «μία χώρα, δύο συστήματα», αφού ξεκαθάριζε ότι το Χονγκ Κονγκ θα ήταν ενωμένο με την Κίνα, αλλά δεν θα είχε το σοσιαλιστικό σύστημά της. Η συνθήκη επικυρώθηκε το 1990.

Ειδική διοικητική περιοχή της Κίνας

Την 1η Ιουλίου 1997, η κυριαρχία του Χονγκ Κονγκ πέρασε από το Ηνωμένο Βασίλειο στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, σημαίνοντας το τέλος των 156 χρόνων βρετανικής κυριαρχίας στο Χονγκ Κονγκ. Λίγο αργότερα, δέχθηκε διπλό οικονομικό χτύπημα, με την οικονομική κρίση του 1997 και τη γρίπη των πτηνών Η5Ν1. Ακόμα, την άνοιξη 2003, το Χονγκ Κονγκ χτυπιέται από την επιδημία του SARS του 2003.

Μετά την παράδοση του Χονγκ Κονγκ στην Κίνα, έπρεπε να εφαρμοστεί το συμφωνηθέν μοντέλο «μία χώρα, δύο συστήματα». Το 1998 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες εκλογές για το Νομοθετικό Συμβούλιο. Στις εκλογές ξεκαθάρισε το πολιτικό τοπίο που κυριαρχεί έως και σήμερα στο Χονγκ Κονγκ. Όλα τα κόμματα οργανώθηκαν πίσω από δύο στρατόπεδα/παρατάξεις την φιλοδημοκρατική, η οποία υποστηρίζει τον εκδημοκρατισμό του Χονγκ Κονγκ, και την φιλοκινεζική, η οποία υποστηρίζει τις πολιτικές που προωθεί το Πεκίνο και η κυβέρνηση του ΚΚΚ. Παρόλο που η φιλοδημοκρατική παράταξη συγκέντρωσε πάνω από το 65% των ψήφων, το περίπλοκο εκλογικό σύστημα δεν επέτρεψε στην παράταξη να συγκεντρώσει και την πλειοψηφία στην βουλή. Από τότε και στο εξής, πάγιο αίτημα της φιλοδημοκρατικής παράταξης θα είναι η υιοθέτηση άμεσης καθολικής ψηφοφορίας για όλες τις έδρες του Συμβουλίου.

Την 1η Ιουλίου 2003 ένα πολύ μεγάλο συλλαλητήριο λαμβάνει χώρα στο Χονγκ Κονγκ, με την συμμετοχή 500.000 ατόμων. Αίτιο ήταν η πρόταση από την κυβέρνηση, υιοθέτησης ενός «Νόμου εθνικής ασφάλειας», όπως προβλεπόταν από τον Βασικό Νόμο. Ο προτεινόμενος νόμος, ωστόσο, κατηγορήθηκε από την φιλοδημοκρατική παράταξη ως αντιδημοκρατικός, που θα περιόριζε την ελευθερία της έκφρασης στο Χονγκ Κονγκ. Έπειτα από το ογκώδες συλλαλητήριο όμως, ο κυβερνήτης Τανγκ Τσι-Χουά υποχωρεί και αποσύρει το νομοσχέδιο. Έπειτα από αυτό, η διακυβέρνηση του Τανγκ Τσι-Χουά γίνεται ιδιαίτερα αντιδημοφιλής και τελικά ο κυβερνήτης παραιτείται το 2005, προφασιζόμενος λόγους υγείας. Τον διαδέχεται ο Ντόναλντ Τσανγκ, ο οποίος, σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, χαίρει μεγάλης αποδοχής από την κοινωνία του Χονγκ Κονγκ.

Το 2005, η φιλοδημοκρατική παράταξη μπλόκαρε τα σχέδια του νέου κυβερνήτη για αλλαγές στον εκλογικό νόμο και στο σύνταγμα, υποστηρίζοντας ότι ήταν ανεπαρκείς. Το 2007 ο Ντόναλντ Τσάνγκ επανεκλέχτηκε κυβερνήτης. Τον επόμενο χρόνο το Χονγκ Κονγκ χτυπήθηκε σχετικά ελαφριά από την παγκόσμια οικονομική κρίση.

Το 2009 κατέθεσε εκ νέου τις ίδιες προτάσεις του για συνταγματικές αλλαγές, με μικρές αλλαγές. Αν και στην αρχή το φιλοδημοκρατικό στρατόπεδο απέρριψε ξανά τις προτάσεις, αργότερα, το μεγαλύτερο κόμμα του στρατοπέδου, το Δημοκρατικό, ξεκίνησε συνομιλίες με μέλη της κυβέρνησης, με στόχο την επίτευξη μιας συμφωνίας για τον εκδημοκρατισμό της πόλης. Πράγματι το 2010 τα δύο μέρη κατέληξαν σε μία συμφωνία, η οποία προέβλεπε μία μικρή αύξηση των μελών που εκλέγονται απευθείας από τον λαό για τις βουλευτικές εκλογές του 2012. Τα υπόλοιπα κόμματα του στρατοπέδου, ωστόσο, κατηγόρησαν το Δημοκρατικό κόμμα για υποχώρηση σε θέσεις-κλειδιά όπως σχετικά με την καθολική ψηφοφορία. Σε απάντηση για τις «προδοτικές» διαπραγματεύσεις, οργανώθηκε το «Δημοψήφισμα των 5 [εκλογικών] περιφερειών»: στις 21 Ιανουαρίου 2010, πέντε φιλοδημοκρατικοί βουλευτές παραιτήθηκαν ταυτόχρονα, ένας από κάθε μία από τις 5 γεωγραφικές εκλογικές περιφέρειες του Χονγκ Κονγκ. Στην συνέχεια κατέθεσαν υποψηφιότητα για τις αναπληρωματικές εκλογές που θα γινόντουσαν λίγους μήνες αργότερα. Σε αυτές, κάλεσαν τους ψηφοφόρους να ψηφίσουν τους ίδιους, αν θεωρούσαν ότι στις εκλογές του 2012 έπρεπε να εφαρμοστεί καθολική ψηφοφορία, και αν όχι, τότε να ψήφιζαν έναν άλλον υποψήφιο. Με αυτό το ντε φάκτο δημοψήφισμα, οι διοργανωτές ήθελαν να πιέσουν την κυβέρνηση να εφαρμόσει καθολική ψηφοφορία για όλες τις έδρες της βουλής στις εκλογές του 2012. Η Κίνα και η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ κατηγόρησαν την κίνηση αυτή ως αντισυνταγματική, και ως σπατάλη των χρημάτων των πολιτών. Ακολούθως, σύσσωμη η φιλοκινεζική παράταξη μποϊκόταρε τις εκλογές. Το Δημοψήφισμα των 5 περιφερειών δίχασε και την φιλοδημοκρατική παράταξη, αφού το Δημοκρατικό κόμμα το θεώρησε «προχειροδουλειά» και ότι δεν ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα. Τελικά οι αναπληρωματικές εκλογές έλαβαν χώρα, όμως η συμμετοχή ήταν πολύ χαμηλή, μόλις στο 17%.

Στις βουλευτικές εκλογές του 2012 εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το νέο εκλογικό σύστημα. Παρόλο που η φιλοδημοκρατική παράταξη διατήρησε τον έλεγχο των 1/3 των εδρών του Νομοθετικού Συμβουλίου, τα πήγε λιγότερο καλά απ' ότι αναμενόταν. Την ίδια χρονιά συνέπεσε και η -έμμεση- εκλογή του κυβερνήτη. Νέος κυβερνήτης εκλέχτηκε ο Λέουνγκ Τσουν-γινγκ, ένας σκληροπυρηνικός πολιτικός υπέρ του Πεκίνου.

Κοινωνικές αναταράξεις - κάλεσμα για αλλαγή

 

Το 2014 το Χονγκ Κονγκ βίωσε ένα μαζικό κίνημα καταλήψεων και διαδηλώσεων από φοιτητές -και όχι μόνο- που ζητούσαν την εφαρμογή καθολικής ψηφοφορίας για την εκλογή της βουλής και του κυβερνήτη. Αιτία ήταν η ανακοίνωση από το Πεκίνο ότι θα επέτρεπε μεν την καθολική ψηφοφορία στις επερχόμενες εκλογές του και 2017 (για κυβερνήτη), υπό την προϋπόθεση όμως ότι οι υποψήφιοι θα έπαιρναν πρώτα την έγκρισή του. Οι διαδηλώσεις ήταν ογκώδεις, ενώ η συμμετοχή στις καταλήψεις ήταν μαζική από τους πολίτες. Το «κίνημα της ομπρέλας», όπως ονομάστηκε, κατέλαβε για εβδομάδες το κέντρο του Χονγκ Κονγκ, κάνοντας καθιστική διαμαρτυρία σε μεγάλες λεωφόρους και πλατείες. Η αστυνομία, αν και σε μερικές περιπτώσεις συγκρούστηκε με τους διαδηλωτές, δεν κατάφερε να σταματήσει τις καταλήψεις. Για αρκετό καιρό τα μέσα μεταφοράς στο Χονγκ Κονγκ είχαν σχεδόν παραλύσει. Ωστόσο, η κυβέρνηση της Κίνας έμεινε ανένδοτη στην αρχική της απόφαση και τελικά το κίνημα απέτυχε.

Παρόλο που το κίνημα της ομπρέλας δεν κατάφερε να εκπληρώσει κάποιον από τους άμεσους στόχους του, προκάλεσε βαθύτατες αλλαγές στην κοινωνία του Χονγκ Κονγκ. Έπειτα από τις διαδηλώσεις αναδύθηκε το τοπικιστικό κίνημα, ένα κίνημα κατά βάση νεανικό, το οποίο στόχευε στην επέκταση της αυτονομίας του Χονγκ Κονγκ και στην διαφύλαξη του τοπικού πολιτισμού και τρόπου ζωής από την επιρροή της ηπειρωτικής Κίνας. Οι ριζοσπαστικοί τοπικιστές ζητούν ακόμα και εθνική αυτοδιάθεση, δηλαδή την ανεξαρτησία του Χονγκ Κονγκ από την Κίνα. Η άνοδος του τοπικισμού επιβεβαιώθηκε και στις βουλευτικές εκλογές του 2016, όταν τα τοπικιστικά κόμματα αύξησαν τις έδρες τους από 1 σε 6, ενώ έλαβαν αθροιστικά σχεδόν το 20% των ψήφων.

Το 2017, στις έμμεσες εκλογές για την θέση του κυβερνήτη, εκλέχτηκε η Κάρι Λαμ. Είναι η πρώτη γυναίκα στο αξίωμα αυτό. Είναι μία σκληροπυρηνική φιλοκινεζική, όπως και ο προκάτοχός της, και για αυτό τον λόγο είναι ιδιαίτερα αντιδημοφιλής κυβερνήτρια.

 

Το 2019 η πόλη συγκλονίζεται ξανά από μαζικές διαδηλώσεις. Αφορμή αυτή την φορά ήταν ένα προτεινόμενο νομοσχέδιο για την έκδοση υπόπτων, το οποίο θεωρήθηκε ότι παραβίαζε την αυτονομία του Χονγκ Κονγκ. Οι διαδηλώσεις του 2019-2020 ήταν οι μεγαλύτερες που έχουν συμβεί ποτέ στο Χονγκ Κονγκ, με ακόμα και 2 εκατομμύρια άτομα να συγκεντρώνονται για να διαδηλώσουν.

Η κυβέρνηση, έπειτα από μήνες διαδηλώσεων και ταραχών, απέσυρε το προτεινόμενο νομοσχέδιο, ωστόσο στην συνέχεια, με την υποστήριξη του Πεκίνου, επιδόθηκε σε μία μακροχρόνια διαδικασία καταστολής του κινήματος. Τον Ιούνιο του 2020, η κυβέρνηση της Κίνας επέβαλε τον Νόμο Εθνικής Ασφαλείας, έναν νόμο που στο όνομα της εθνικής ασφάλειας ποινικοποιεί κάθε ένδειξη ή προσπάθεια «απόσχισης, ανατροπής της κυβέρνησης, σύμπραξης με τις ξένες δυνάμεις, και τρομοκρατίας». Διάφορες οργανώσεις όπως η Διεθνής Αμνηστία και το Freedom House καταγγέλλουν ότι ο νόμος παραβιάζει κατάφωρα την ελευθερία της έκφρασης, καθώς και συναφή δικαιώματα. Με βάση τον νόμο αυτόν δεκάδες αντιπολιτευόμενοι φιλοδημοκρατικοί ακτιβιστές έχουν συλληφθεί, ενώ εφημερίδες που είναι επικριτικές απέναντι στην κυβέρνηση έχουν αναγκαστεί να κλείσουν. Έπειτα από την εφαρμογή του νόμου, πολλοί θεωρούν ότι στην ουσία η αυτονομία του Χονγκ Κονγκ, όπως την υποσχέθηκε η Κίνα, δεν υφίσταται πλέον.

 

Το Χονγκ Κονγκ βρίσκεται στις νότιες ακτές της Κίνας, περίπου 60 χιλιόμετρα ανατολικά από το Μακάου, στην απέναντι πλευρά του δέλτα του Περλ. Περιβάλλεται από τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας στα ανατολικά, νότια και δυτικά, ενώ στα βόρεια συνορεύει με την πόλη του Σεντζέν, στο Γκουανγκντόνγκ, βόρεια του ποταμού Σεντζέν. Η επικράτεια του Χονγκ Κονγκ έχει έκταση 1.114,4 τετραγωνικά χιλιόμετρα και αποτελείται από το νησί Χονγκ Κονγκ, τη χερσόνησο Καουλούν, τα Νέα Εδάφη και περισσότερα από 200 υπεράκτια νησιά, από τα οποία το μεγαλύτερο είναι το Λαντάου. Από τη συνολική έκταση, τα 1.073 τετρ. χιλιόμετρα είναι στεριά και τα 35 καλύπτονται από νερό. Η χερσαία έκταση του Χονγκ Κονγκ είναι η 184η μεγαλύτερη για κράτος στον κόσμο.

Το μεγαλύτερο τμήμα του Χονγκ Κονγκ είναι λοφώδες ή ορεινό, με απότομες πλαγιές, και λιγότερο από το 25% της επικράτειας έχει αναπτυχθεί, ενώ περίπου το 40% της έκτασης της χώρας καταλαμβάνεται από εθνικά πάρκα και φυσικά καταφύγια. Η χλωρίδα του Χονγκ Κονγκ σε χαμηλά υψόμετρα αποτελείται από δευτερογενή δάση, καθώς το πρωτόγονο δάσος καταστράφηκε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ σε μεγαλύτερα υψόμετρα κυριαρχείται από γρασίδι. Η περιοχή όπου έχει αναπτυχθεί πιο έντονα ως αστική είναι η χερσόνησος Κοουλούν, μαζί με τη βόρεια άκρη του νησιού Χονγκ Κονγκ, ενώ υπάρχουν διάσπαρτοι οικισμοί στα Νέα Εδάφη. Το ψηλότερο σημείο είναι το Τάι Μο Σαν, με ύψος 957 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η ακανόνιστη ακτογραμμή του Χονγκ Κονγκ δημιουργεί κόλπους, ποτάμια και παραλίες. Το Εθνικό Γεωπάρκο Χονγκ Κονγκ αποτελεί από το 2011 παγκόσμιο γεωπάρκο της UNESCO.

Αν και βρίσκεται ακριβώς νότια του τροπικού του Καρκίνου, το Χονγκ Κονγκ έχει υγρό υποτροπικό κλίμα. Το καλοκαίρι είναι ζεστό και υγρό, με περιστασιακές βροχές και καταιγίδες, με ζεστό αέρα να έρχεται από τα νοτιοδυτικά. τυφώνες συμβαίνουν συχνά καλοκαίρι. Μερικές φορές δημιουργούν πλημμύρες ή κατολισθήσεις. Οι χειμώνες είναι ήπιοι και αρχικά ηλιόλουστοι, και σταδιακά γίνονται πιο συννεφιασμένοι προς τον Φεβρουάριο. Μερικές φορές, ψυχρά μέτωπα φέρνουν ισχυρούς, ψυχρούς ανέμους από το βορρά. Οι πιο ήπιες εποχές είναι η άνοιξη και το φθινόπωρο, το οποίο είναι συνήθως ηλιόλουστο και ξηρό.

 

Στις άμεσες εκλογές δικαίωμα ψήφου έχουν όσοι είναι 18 ετών για το ήμισυ του Νομοθετικού Συμβουλίου και την πλειοψηφία των εδρών σε 18 επαρχιακά συμβούλια. Οι ψηφοφόροι θα πρέπει να είναι μόνιμοι κάτοικοι και να έχουν ζήσει στο Χονγκ Κονγκ για τα 7 προηγούμενα έτη. Στις έμμεσες εκλογές λαμβάνουν μέρος 220.000 μέλη από λειτουργικές εκλογικές περιφέρειες και μία 800μελή επιτροπή .Στις 22 Νοεμβρίου 2015 έγιναν και εκλογές για την ανάδειξη των μελών στα 18 περιφερειακά συμβούλια. Ο αριθμός των ψηφοφόρων που προσήλθαν στις κάλπες ήταν ρεκόρ (το 47% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων στους εκλογικούς καταλόγους). Το στρατόπεδο που είναι φίλα προσκείμενο στο Πεκίνο διατήρησε τον έλεγχο όλων των 18 συμβουλίων και μεγαλύτερο κόμμα παρέμεινε ο Δημοκρατικός Συνασπισμός για την Καλυτέρευση και την Πρόοδο του Χονγκ Κονγκ (DAB).

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2021 τα 83,41 χρόνια (80,71 χρόνια οι άνδρες και 86,28 οι γυναίκες).

 

Το μετρό της πόλης ονομάζεται MTR (Mass Transit Railway), ενώ το αεροδρόμιο έχει με το Airport Express ένα δικό του μέσο μεταφοράς που το συνδέει με την πόλη. Το τραμ με τα διώροφα βαγόνια λειτουργεί στο βόρειο τμήμα του νησιού Χονγκ Κονγκ και είναι επίσης ένα από τα αξιοθέατα. Μεταξύ του νησιού και της στεριάς λειτουργούν πλοιάρια της Star Ferry, υπάρχουν όμως και υπόγειες σήραγγες.

Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά.

 

Η κύρια αγγλόγλωσση εφημερίδα του Χονγκ Κονγκ είναι η South China Morning Post, ενώ η The Standard ασχολείται περισσότερο με τα οικονομικά. Υπάρχουν πολλές εφημερίδες στα κινεζικά στην περιοχή, όπως οι Ming Pao, Oriental Daily News, και Apple Daily. Οι τοπικές εφημερίδες διαιρούνται στις φίλα προσκείμενες στις αρχές του Πεκίνου και αυτές που είναι φίλα προσκείμενες στο δημοκρατικό στρατόπεδο. Η κεντρική κυβέρνηση διατηρεί υπό την ιδιοκτησία της τις εφημερίδες Ta Kung Pao και Wen Wei Po. Πολλές γνωστές εφημερίδες διατηρούν παραρτήματα στο Χονγκ Κονγκ όπως οι The Wall Street Journal, The Financial Times, The New York Times International Edition, USA Today, Yomiuri Shimbun, και The Nikkei.

Τρεις τηλεοπτικές εταιρείες διατηρούν επίγεια τηλεοπτικά κανάλια στην περιοχή: TVB, HKTVE, and Hong Kong Open TV. Συνολικά οι τρεις παραπάνω εταιρείες λειτουργούν οκτώ ψηφιακά κανάλια. Το TVB, το κύριο τηλεοπτικό δίκτυο του Χονγκ Κονγκ, διατηρεί μερίδιο τηλεθέασης 80%. Οι εταιρείες Cable TV Hong Kong και PCCW διατηρούν υπηρεσίες συνδρομητικής τηλεόρασης με πολλές κατηγορίες καναλιών. Η Ραδιοτηλεόραση του Χονγκ Κονγκ είναι ο δημόσιος τηλεοπτικός φορέας, ο οποίος διατηρεί επτά ραδιοφωνικά κανάλια και τρία τηλεοπτικά κανάλια. Δέκα μη εγχώριοι φορείς εκπέμπουν τηλεοπτικά προγράμματα τα οποία απευθύνονται στους μετανάστες που ζουν στο Χονγκ Κονγκ. Η πρόσβαση στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και το διαδίκτυο δεν υπόκειται στους περιορισμούς της ηπειρωτικής Κίνας (βλέπε Μεγάλο Διαδικτυακό Τείχος της Κίνας) αλλά υπάρχουν τοπικές ρυθμίσεις.

• Περιτοιχισμένη πόλη της Καουλούν