Mállýska

Mállýska getur einkennst af framburði, málfræði eða orðaforða. Mörkin milli mállýskna og sjálfstæðra tungumála eru oft fremur pólitísk en málfræðileg.

Mállýskumunur hefur löngum verið lítill í íslensku, til dæmis samanborið við færeysku eða norsku. Ýmis svæðisbundin afbrigði mynduðust þó á Íslandi, en deildar meiningar eru um hvort sá munur geti kallast mállýskumunur. Hingað til hefur yfirleitt verið einblínt á framburðarmun þó einnig hafi einhver munur verið á orðanotkun. Til dæmis hvort menn beri orðið latur fram með fráblásnu t eða ekki, eða hvort menn kalli ákveðna tegund af reyktum pylsum bjúgu, sperðla, grjúpán eða langa.

Málhreinsunarmönnum á fyrri hluta tuttugustu aldar þóttu sumar framburðarmállýskurnar ljótar og gengu hart fram í að útrýma þeim, sérstaklega flámæli. Skólarnir voru meðal annars notaðir í þeim tilgangi.

Mállýskumunur hefur dofnað talsvert á Íslandi á tuttugustu öld og sumar framburðarmállýskurnar eru nánast horfnar úr málinu.

Helstu íslensku framburðarmállýskurnar eru skaftfellskur einhljóðaframburður, vestfirskur einhljóðaframburður, harðmæli og raddaður framburður, ngl-framburður, bð- og gð-framburður, hv-framburður og rn- og rl-framburður.

• Málfræði
• Málnotkun
• Málsnið
• Ritmál
• Ritstíll
• Slangur
• Sletta
• Talmál
• Tökuorð

• Language or dialect? (Tungumál eða mállýska) Geymt 15 mars 2005 í Wayback Machine (Terralingua)

   Þessi málvísindagrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.