Keltnesk tungumál eru grein af flokki indóevrópskra mála.
Í fornöld voru þau töluð í allri Mið- og Vestur-Evrópu, en takmarkast nú við ákveðin svæði á Bretlandseyjum og á Bretaníuskaga í Frakklandi.
Keltnesk tungumál skiptast í fjóra aðalflokka, og eru málin í öðrum og fjórða flokkinum útdauð:
Þessum fjórum flokkum er venjulega skipt í tvær greinar, en málfræðingar nota tvær ólíkar aðferðir við það. Önnur þeirra skiptir málunum í P-keltnesk og Q-keltnesk mál. Sem dæmi má nefna að sonur er map í P-keltneskum málum, en mac (borið fram makk) í Q-keltneskum málum. Samkvæmt því eru gallísk og brýþonsk tungumál P-keltnesk, en gelísk og kelt-íberísk tungumál Q-keltnesk.
Önnur aðferð er að skipta keltneskum tungumálum í meginlandsmál og eyjamál. Undir meginlandsmál falla gallísk og kelt-íberísk tungumál, og undir eyjamál gelísk og brýþonsk tungumál. Samkvæmt þessari skiptingu hefur þróunin frá Q yfir í P orðið fyrir tilviljun á tveimur aðskildum svæðum. Bent er á önnur sameiginleg einkenni í eyjamáli, svo sem beygingu forsetninga og orðaröð.
Samkvæmt þessari skilgreiningu er bretónska náskyld kornísku, og telst því eyjamál, þó að hún sé töluð á meginlandinu. Vitað er að á 5. og 6. öld flutti fólk frá Bretlandi til Bretaníuskaga, og er það væntanlega ástæðan fyrir þessum skyldleika málanna. Í bretónsku eru vissir þættir sem minna á meginlandsmál, og geta verið úr því máli sem var fyrir á svæðinu.
Samkvæmt ríkjandi tilgátum bárust keltnesku málin í tvem lotum til Bretlandseyja. Fyrst kom gelískan til Írlands um 400 fyrir krist og þaðan til Skotlands en nokkru síðar bríþonskan til suður Englands.
Finna má góð rök fyrir báðum aðferðunum við flokkun keltneskra mála. Þessi ágreiningur snertir ekki skiptingu hinna lifandi keltnesku mála í gelísk og brýþonsk mál, heldur snýst hann aðeins um þróunarsögu málanna.
Margt er óljóst um sum keltnesku tungumálin. Oft eru einu heimildirnar örfáar áletranir og frásagnir rómverskra sagnaritara.
Tilgátan um meginlandsmál / eyjamál
| Tilgátan um P-keltnesk / Q-keltnesk tungumál
|
This article uses material from the Wikipedia Íslenska article Keltnesk tungumál, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Efnið er aðgengilegt undir CC BY-SA 4.0 nema annað komi fram. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Íslenska (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.