Geitungar

Geitungar
Geitungur lamar fiðrildalirfu
Vísindaleg flokkun
Ríki: Dýraríki (Animalia) Fylking: Liðdýr (Arthropoda) Flokkur: Skordýr (Insecta) Ættbálkur: Æðvængjur (Hymenoptera) Undirættbálkur: Broddvespur (Apocrita) Ætt: Vespidae Undirætt: Vespinae

Geitungar eru félagsskordýr. Þeir byggja bú úr pappírskvoðu sem þeir fá með því að naga timbur. Í hverju geitungabúi er ein drottning og mörg hundruð vinnugeitungar. Drottningin verpir eggjum í sérstök hólf. Úr eggjunum þroskast lirfur sem síðan verða að púpum. Úr púpunum skríða aðeins vinnugeitungar yfir sumartímann. Vinnugeitungar annast lirfur og viðhalda búinu. Á haustin verða til nýjar drottningar sem lifa af veturinn.

Fjórar tegundir af geitungaætt hafa sest að á Íslandi.

1. Húsageitungur (Paravespula germanica) fannst fyrst um 1973 í miðbæ Reykjavíkur.
2. Holugeitungur (Paravespula vulgaris) fannst fyrst með bú árið 1977.
3. Trjágeitungur (Dolichovespula norwegica) fannst fyrst 1980 í Skorradal og í Neskaupstað. Trjágeitungar hafa dreifst hratt um landið. Bú þeirra eru berskjölduð og hanga undir þakskeggjum, á gluggakörmum, klettum, steinum og þúfum og í trjám og runnum.
4. Roðageitungur (Paravespula rufa) fannst fyrst 1986, en bú hans fannst fyrst árið 1988. Hann gerir bú í holum í jörðinni. Roðageitungur er sjaldgæfur á Íslandi enn sem komið er.

• „Deyja geitungar þegar þeir stinga og eru stungurnar hættulegar fólki?“. Vísindavefurinn.
• „Hér á Íslandi er alltaf talað um geitunga en aldrei um vespur eins og í Danmörku. Eru geitungar ekki vespur?“. Vísindavefurinn.
• „Hvaðan kemur nafnið geitungar?“. Vísindavefurinn.
• „Hvað er til margar tegundir af geitungum á Íslandi og hvernig líta þeir út?“. Vísindavefurinn.
• „Hvað fara geitungar yfirleitt langt frá búi sínu í fæðuleit?“. Vísindavefurinn.
• „Hver er hættulegasta geitungategund í heimi?“. Vísindavefurinn.
• Læknablaðið 12. tbl. 2003:Geitunga- og býflugnaofnæmi - nýr vágestur á Íslandi?
• Erling Ólafsson, Námsgagnastofnun þemahefti, 2008, Geitungar á Íslandi
• Námsgagnastofnun: Geitungar^{[óvirkur tengill]}
• Náttúrufræðistofnun Íslands: Geitungar, nýliðar á Íslandi Geymt 15 september 2008 í Wayback Machine
• Skýringarmynd yfir lífsferil geitunga (Náttúrufræðistofnun)

 

Wiki Commons er með margmiðlunarefni sem tengist Geitungar.

   Þessi líffræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.