Atviksorð (skammstafað sem ao.) eru smáorð sem beygjast hvorki í falli né í tíðum (óbeygjanleg) og lýsa því oft hvernig, hvar eða hvenær eitthvað gerist.
Þau líkjast lýsingarorðum enda hafa atviksorð þá sérstöðu á meðal smáorða að sum atviksorð stigbreytast (eins og ‚aftur - aftar - aftast‘; ‚lengi - lengur - lengst‘; ‚inn - innar - innst‘; ‚vel - betur - best‘), en eru þau þó annars eðlis en lýsingarorð. Fyrir utan stigbreytinguna eru þau óbeygjanleg eins og önnur smáorð. Oft eru atviksorð „stirðnuð“ föll, gamlir aukafallsliðir, og stundum álitamál hvernig greina skuli.
Meginhlutverk atviksorða er að standa með sögnum, lýsingarorðum eða öðrum atviksorðum og skerpa eða að greina nánar um merkingu setningarinnar, eða orðanna sem þau standa með. Atviksorð standa ekki með nafnorðum.
Atviksorð standa oftast með sögnum til að þrengja eða tilgreina nánar merkingu þeirra.
Atviksorð geta staðið með lýsingarorðum og skerpt eða ákvarðað nánar merkingu þeirra.
Atviksorð geta staðið með öðrum atviksorðum og ákvarðað enn frekar eða kveðið nánar á um merkingu þeirra.
Atviksorð lýsa ekki hlutum en ákveða nánar hvar, hvernig, hvenær, hve oft o.s.frv. eitthvað er eða gerist:
Nokkur ao. standa utan allrar flokkunar; t.d. ekki, já, nei, einnig, líka o.s.frv.
Atviksorð verður oftast að forsetningu þegar það stýrir falli en fallstýring er ekki hlutverk atviksorða. Hvorugkyn lýsingarorða verður oft að atviksorði.
Þótt atviksorðum svipi til lýsingarorða er setningarleg staða þeirra ólík, enda laga atviksorð sig ekki að fallorði en það gera lýsingarorð. Með því að breyta tölu fallorðsins eða kyni má greina hvort vafaorðið lagi sig að fallorðinu eða ekki.
Algengt er að atviksorð hafi endinguna -lega (‚fallega‘, ‚bráðlega‘, ‚seinlega‘). Ef hægt er að setja endinguna -lega á vafaorðið án þess að merking setningarinnar afbakist er það oftast atviksorð.
This article uses material from the Wikipedia Íslenska article Atviksorð, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Efnið er aðgengilegt undir CC BY-SA 4.0 nema annað komi fram. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Íslenska (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.