1980: ár

ár 20. aldar og hlaupár sem hófst á þriðjudegi.

Janúar

 

• 1. janúar - Með breytingum á sænsku ríkiserfðalögunum varð Viktoría Svíaprinsessa krónprinsessa í stað yngri bróður síns.
• 11. janúar - Nigel Short varð yngsti skákmaðurinn til að hljóta titilinn alþjóðlegur skákmeistari, aðeins 14 ára gamall.
• 15. janúar - William Heinesen var gerður að heiðursborgara í Þórshöfn.
• 20. janúar - Jimmy Carter tilkynnti að Bandaríkin myndu sniðganga ólympíuleikana í Moskvu.
• 22. janúar - Andrei Sakarov var handtekinn í Moskvu fyrir að mótmæla innrás Sovétmanna í Afganistan.
• 25. janúar - Kvikmyndin Land og synir var frumsýnd á Íslandi.
• 26. janúar - Ísrael og Egyptaland tóku upp stjórnmálasamband.
• 27. janúar - Sex bandarískum ríkiserindrekum tókst að flýja frá Teheran með því að þykjast vera kanadískir.
• 31. janúar - Ferðamönnum var leyft að kaupa bjór við komuna til Íslands.
• 31. janúar - Borgarastyrjöldin í Gvatemala: Lögregla réðist inn í spænska sendiráðið í Gvatemalaborg þar sem mótmælendur höfðust við, brenndu það og myrtu 36 manns. Spænski sendiherrann slapp naumlega með því að skríða út um glugga.

Febrúar

• 4. febrúar - Abolhassan Banisvarð forseti Íran.
• 8. febrúar - Gunnar Thoroddsen tók við embætti forsætisráðherra af Benedikt Gröndal.
• 11. febrúar - Metafli loðnu á einum sólarhring: 23.180 lestir. Tíu ár liðu áður en þetta met var slegið.
• 12. febrúar - Ítalski lögfræðingurinn Vittorio Bachelet var myrtur af meðlimum Brigate Rosse í Róm.
• 13. febrúar - Vetrarólympíuleikarnir 1980 hófust í Lake Placid í New York-fylki í Bandaríkjunum.
• 23. febrúar - Æðstiklerkur Írans, Ruhollah Khomeini, sagði að þingið myndi ákveða örlög bandarísku gíslanna í Teheran.
• 25. febrúar - Herinn framdi valdarán í Súrínam og steypti stjórn Henck Arron af stóli.
• 27. febrúar - Skæruliðar M-19 hertóku sendiráð Dóminíska lýðveldisins í Kólumbíu.

Mars

 

• Mars - Dýravelferðarsamtökin PETA voru stofnuð í Bandaríkjunum.
• 3. mars - Pierre Trudeau varð forsætisráðherra Kanada.
• 4. mars - Robert Mugabe var kjörinn forsætisráðherra Simbabve.
• 6. mars - Marguerite Yourcenar varð fyrsta konan sem fékk inngöngu í Frönsku akademíuna.
• 8. mars - Fyrsta rokkhátíðin í Sovétríkjunum hófst í Tbilisi.
• 14. mars - LOT flug 7 fórst á Varsjárflugvelli. 87 létust, þar á meðal fjórtán manna hnefaleikalið frá Bandaríkjunum.
• 16. mars - Fjórða hrina Kröfluelda hófst. Þetta eldgos var kallað skrautgos þar sem það stóð stutt en þótti fallegt.
• 25. mars - Erkibiskupinn Óscar Romero var skotinn til bana af byssumönnum meðan hann söng messu í San Salvador.
• 27. mars - Norski olíuborpallurinn Alexander Kielland brotnaði í Norðursjó. 123 af 212 manna áhöfn fórust.
• 28. mars - Talpiot-gröfin uppgötvaðist í nágrenni Jerúsalem.

Apríl

• 2. apríl - St. Pauls-uppþotin hófust í Bristol.
• 7. apríl - Bandaríkin slitu stjórnmálasambandi við Íran.
• 12. apríl - Samuel Kanyon Doe framdi valdarán í Líberíu.
• 14. apríl - Fyrsta hljómplata Iron Maiden, Iron Maiden, kom út í Bretlandi.
• 18. apríl - Simbabve fékk sjálfstæði frá Bretlandi de jure.
• 19. apríl - Johnny Logan sigraði Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva með laginu „What's Another Year“
• 24. apríl - Eagle Claw-aðgerðin: Bandaríkjamenn reyndu að frelsa 52 bandaríska gísla, sem voru í haldi í Teheran, höfuðborg Írans. Leiðangurinn mistókst og engum gíslum var bjargað en átta bandarískir hermenn létu lífið.
• 25. apríl - Dan-Air flug 1008 fórst á Tenerífe. 146 létust.
• 28. apríl - Fyrsti Game & Watch-leikurinn kom út hjá Nintendo.
• 30. apríl - Beatrix Hollandsdrottning tók við krúnunni af móður sinni.

Maí

 

• 9. maí - Líberíska flutningaskipið Summit Venture rakst á brú yfir Tampaflóa. 35 létust þegar hluti af brúnni hrundi.
• 17. maí - Innanlandsófriðurinn í Perú hófst með árás meðlima Skínandi stígs á kjörklefa í Ayacucho.
• 18. maí - Eldfjallið Mount St. Helens gaus í Washington. 57 létust og tjónið var metið á 3 milljarða dollara.
• 21. maí - Kvikmyndin Star Wars: The Empire Strikes Back var frumsýnd í Bandaríkjunum.
• 22. maí - Tölvuleikurinn Pac-Man kom út í Japan.
• 23. maí - Kvikmyndin The Shining var frumsýnd í Bandaríkjunum.
• 26. maí - Áhangendur farmtrúar réðust á stjórnarsetur á eyjunni Tanna á Vanúatú.

Júní

• 13. júní - Ítalski bankamaðurinn Michele Sindona var handtekinn í New York vegna gjaldþrots Franklin National Bank.
• 16. júní - Gufuneskirkjugarður var vígður.
• 17. júní - Bubbi Morthens gaf út sína fyrstu sólóplötu, Ísbjarnarblús.
• 19. júní - Á aldarafmæli Jóhanns Sigurjónssonar var afhjúpaður minnisvarði um skáldið á Laxamýri í Þingeyjarsýslu.
• 20. júní- Heimssöngvarinn Luciano Pavarotti söng í Laugardalshöll á vegum Listahátíðar í Reykjavík. Hlaut hann góðar viðtökur.
• 21. júní - Kvikmyndin Óðal feðranna var frumsýnd á Íslandi.
• 23. júní - Tim Berners-Lee hóf að vinna að kerfinu ENQUIRE sem var fyrirrennari Veraldarvefsins.
• 25. júní - Múslimska bræðralagið gerði misheppnaða tilraun til að ráða forseta Sýrlands, Hafez al-Assad, af dögum.
• 27. júní - Aerolinee Itavia flug 870 hrapaði í sjó nærri Ustica á Ítalíu. 80 létust.
• 29. júní - Vigdís Finnbogadóttir var kjörin forseti Íslands, fyrst allra kvenna í heiminum til að vera þjóðkjörin í embætti þjóðhöfðingja.

Júlí

 

• Júlí - Lars Vilks hóf að reisa útilistaverkið Nimis á Skáni.
• 10. júlí - Greiðslukortaviðskipti hófust á Íslandi er Kreditkort hf gáfu út Eurocard-greiðslukortin. Greiðslukort Visa komu ári síðar.
• 11. júlí - Evrópukeppnin í knattspyrnu hófst á Ítalíu, í fyrsta sinn með átta liðum í stað fjögurra.
• 15. júlí - Dansk Sojakagefabrik á Íslandsbryggju í Kaupmannahöfn sprakk í loft upp.
• 16. júlí - Ronald Reagan var útnefndur forsetaefni Repúblikanaflokksins í Bandaríkjunum.
• 17. júlí - Saddam Hussein var valinn forseti Íraks.
• 19. júlí - Sumarólympíuleikarnir voru settir í Moskvu.
• 25. júlí - Hljómplata AC/DC, Back In Black, kom út.
• 30. júlí - Vanúatú fékk sjálfstæði síðust af nýlendum Frakka.
• 30. júlí - Jerúsalemlögin voru samþykkt af ísraelska þinginu.

Ágúst

 

• 1. ágúst - Vigdís Finnbogadóttir tók við embætti forseta Íslands af Kristjáni Eldjárn.
• 2. ágúst - Blóðbaðið í Bologna: Sprengja sprakk á járnbrautarstöðinni í Bologna á Ítalíu. 85 manns fórust og yfir 200 særðust.
• 3. ágúst - Vigdís Finnbogadóttir opnaði Safn Jóns Sigurðssonar á Hrafnseyri við Arnarfjörð.
• 7. ágúst - Pólskir hafnarverkamenn hófu röð verkfalla í slippnum í Gdansk undir forystu Lech Wałęsa.
• 8. ágúst - Viktor Kovalenko, sovéskur sjómaður, bað um pólitískt hæli á Íslandi. Hann fluttist síðar til Bandaríkjanna.
• 17. ágúst - Heklugos hófst og stóð stutt, aðeins í nokkra daga. Aftur hófst stutt gos þann 9. apríl 1981 og er það talið framhald þessa goss.
• 19. ágúst - Yfir 300 manns létust þegar kviknaði í Saudia flugi 163 í Riyadh.
• 24. ágúst - Fyrstu alþjóðlegu rallkeppni á Íslandi lauk eftir fimm daga keppni.
• 25. ágúst - Microsoft kynnti sína útgáfu af Unix, Xenix.
• 31. ágúst - Á Fljótsdalshéraði fannst silfursjóður mikill, talinn frá landnámsöld. Löngu síðar spunnust miklar deilur um aldur sjóðsins.
• 31. ágúst - Pólska stjórnin gaf eftir og heimilaði stofnun Samstöðu, fyrstu frjálsu verkalýðssamtakanna í Sovétblokkinni.

September

• September - Tónlistarskóli FÍH tók til starfa í Reykjavík.
• 5. september - Gotthardgöngin voru opnuð í Sviss.
• 12. september - Herinn tók völdin í Tyrklandi undir forystu Kenan Evren.
• 13. september - Norðvesturhlíð Skessuhorns var klifin en hafði fram til þessa verið talin ókleif. Tveir ungir menn unnu afrekið.
• 13. september - Rokk gegn her tónleikar Samtaka herstöðvaandstæðinga haldnir í Laugardalshöll.
• 17. september - Pólska verkalýðsfélagið Samstaða var stofnað í Gdańsk.
• 17. september - Fyrrum forseti Níkaragva, Anastasio Somoza Debayle, var myrtur í útlegð í Paragvæ.
• 22. september - Írak réðst á Íran og hóf þar með 8 ára stríð.
• 26. september - Þrettán létust og yfir 200 særðust í Októberfesthryðjuverkaárásinni í München.
• 29. september - Flugvél var flogið til Reykjavíkur frá Færeyjum með mann standandi á þaki vélarinnar. Flugið tók sex klukkustundir og var maðurinn að reyna að setja heimsmet.
• 30. september - Digital Equipment Corporation, Intel og Xerox gáfu út DIX-staðalinn fyrir Ethernet-tengingar.

Október

• 6. október - Jarðstöðin Skyggnir var tekin í notkun og var þá komið gervihnattasamband við útlönd.
• 10. október - Yfir 2600 manns létu lífið þegar jarðskjálfti lagði bæinn El Asnam í rúst. Hann var síðar endurbyggður sem Chlef.
• 10. október - Margaret Thatcher hélt fræga ræðu þar sem hún klykkti út með orðunum „The lady is not for turning“.
• 11. október - Samtökin FMLN voru stofnuð í El Salvador.
• 14. október - Þúsundir starfsmanna ítalska fyrirtækisins FIAT fóru í kröfugöngu gegn yfir mánaðarlangri vinnustöðvun verkalýðsfélaganna sem létu undan og samþykktu samninga sem komu fyrirtækinu vel.
• 18. október - Sjötta lota Kröfluelda hófst og stóð í fimm daga og var þetta þriðja lotan á sama árinu.
• 23. október - Forsætisráðherra Sovétríkjanna, Aleksej Kosygin sagði af sér og Nikolaj Tikonov tók við.

Nóvember

 

• 1. nóvember - Skúli Óskarsson lyfti 315,5 kg í réttstöðulyftu í 72 kg flokki og bætti með því heimsmetið um 0,5 kg.
• 4. nóvember - Ronald Reagan sigraði Jimmy Carter í forsetakosningum í Bandaríkjunum.
• 12. nóvember - Geimkönnunarfarið Voyager 1 komst næst Satúrnusi.
• 20. nóvember - Réttarhöld yfir fjórmenningagenginu hófust í Kína.
• 21. nóvember - 85 létust í eldsvoða í MGM Grand Hotel and Casino í Las Vegas.
• 23. nóvember - Nær 3000 manns létust og 300.000 misstu heimili sín í Irpiníujarðskjálftanum á Ítalíu.
• 27. nóvember - Utangarðsmenn gáfu út sína fyrstu plötu, Geislavirkir.

Desember

• 2. desember - Bandaríski trúboðinn Jean Donovan og þrjár nunnur voru myrt af dauðasveitum hersins í El Salvador.
• 4. desember - Hljómsveitin Led Zeppelin sendi frá sér fréttatilkynningu um upplausn sveitarinnar eftir lát trommarans John Bonham.
• 7. desember - Golfklúbburinn Kjölur var stofnaður í Mosfellsbæ.
• 8. desember - John Lennon var skotinn til bana af Mark David Chapman fyrir utan heimili sitt í New York-borg.
• 16. desember - Samtök olíuútflutningsríkja ákváðu að hækka olíuverð um 10%.
• 23. desember - Friðarganga á Þorláksmessu var haldin í Reykjavík í fyrsta sinn.
• 25. desember - Fyrsti hluti sjónvarpsmyndarinnar Paradísarheimtar eftir Halldór Laxness var frumsýndur.
• 30. desember - Patrick Gervasoni, frönskum manni, sem sagður var landflótta, var vísað af landi brott eftir mjög miklar deilur.

Ódagsettir atburðir

• Bandaríska körfuknattleiksliðið Dallas Mavericks var stofnað í Texas.

• 4. janúar - Greg Cipes, bandarískur leikari.
• 8. janúar - Rachel Nichols, bandarísk leikkona.
• 9. janúar - Sergio García, spænskur kylfingur.
• 18. janúar - Jason Segel, bandarískur leikari.
• 25. janúar - Xavi, spænskur knattspyrnumaður.
• 28. janúar - Nick Carter, bandarískur söngvari (Backstreet Boys).
• 29. janúar
  • Óttar M. Norðfjörð, íslenskur rithöfundur.
  • Ingimundur Ingimundarson, íslenskur handknattleiksmaður.
• 12. febrúar

 

• • Christina Ricci, bandarísk leikkona.
  • Sarah Lancaster, bandarísk leikkona.
  • Juan Carlos Ferrero, spænskur tennisleikari.
• 27. febrúar - Chelsea Clinton, dóttir Bill Clinton Bandaríkjaforseta.
• 28. febrúar - Christian Poulsen, danskur knattspyrnumaður.
• 1. mars - Djimi Traoré, knattspyrnumaður frá Malí.
• 7. mars
  • Laura Prepon, bandarísk leikkona.
  • Murat Boz, tyrkneskur söngvari.
• 9. mars - Matthew Gray Gubler, bandarískur leikari.
• 11. mars - Úlfar Linnet, íslenskur skemmtikraftur.
• 13. mars - Sara Bergmark Elfgren, sænskur rithöfundur.
• 15. mars - Stefán Gíslason, íslenskur knattspyrnumaður.
• 21. mars - Ronaldinho, brasilískur knattspyrnumaður.
• 26. mars - Pascal Hens, þýskur handknattleiksmaður.
• 24. apríl - Reagan Gomez-Preston, bandarísk leikkona.

 

• 26. apríl - Channing Tatum, bandarískur leikari.
• 29. apríl
  • Nicole Steinwedell, bandarísk leikkona.
  • Bre Blair, kanadísk leikkona.
• 11. maí - Björgólfur Hideaki Takefusa, íslenskur knattspyrnumaður.
• 13. maí - Egill Einarsson, íslenskur fjölmiðlamaður.
• 19. maí - Sara Riel, íslensk myndlistarkona.
• 22. maí - Róbert Gunnarsson, íslenskur handknattleiksmaður.
• 30. maí - Steven Gerrard, enskur knattspyrnumaður.
• 10. júní - Gísli Freyr Valdórsson, íslenskur stjórnmálafræðingur.
• 13. júní - Darius Vassell, enskur knattspyrnumaður.
• 15. júní - Iker Romero, spænskur handknattleiksmaður.
• 17. júní - Venus Williams, bandarískur tennisleikari.
• 19. júní - Lauren Lee Smith, kanadísk leikkona.
• 20. júní - Vignir Svavarsson, íslenskur handknattleiksmaður.

 

• 2. júlí - Alexander Petersson, íslenskur handknattleiksmaður.
• 3. júlí - Olivia Munn, bandarísk leikkona.
• 8. júlí
  • Robbie Keane, írskur knattspyrnumaður.
  • Auðunn Blöndal, íslenskur dagskrárgerðarmaður.
• 10. júlí - Jessica Simpson, bandarísk söngkona.
• 18. júlí - Kristen Bell, bandarísk leikkona.
• 20. júlí
  • Sturla Ásgeirsson, íslenskur handknattleiksmaður.
  • Gisele Bündchen, brasilísk fyrirsæta.
• 29. júlí - Rachel Miner, bandarísk leikkona.
• 22. ágúst - Aya Sumika, bandarísk leikkona.
• 26. ágúst
  • Macaulay Culkin, bandarískur leikari.
  • Chris Pine, bandarískur leikari.
• 29. ágúst - David Desrosiers, kanadískur bassaleikari (Simple Plan).
• 5. september
  • Marianna Madia, ítalskur stjórnmálamaður.
  • Stefán Logi Magnússon, íslenskur knattspyrnumaður.
• 8. september - Kristian Kjelling, norskur handknattleiksmaður.
• 12. september - Bjarni Fritzson, íslenskur handknattleiksmaður.
• 15. september - Katrín Atladóttir, íslensk badmintonkona.
• 16. september - Davíð Þorláksson, íslenskur lögfræðingur.
• 20. september - Igor Vori, króatískur handknattleiksmaður.
• 24. september - John Arne Riise, norskur knattspyrnumaður.
• 25. september - Pawel Bartoszek, íslenskur stærðfræðingur.
• 29. september - Zachary Levi, bandarískur leikari.
• 4. október - Tomas Rosicky, tékkneskur knattspyrnumaður.
• 11. október - Julie McNiven, bandarísk leikkona.
• 17. október - Alberto Porro Carmona, spænskur hljómsveitarstjóri.

 

• 21. október - Kim Kardashian, bandarísk athafnakona.
• 22. október - Helgi Hrafn Gunnarsson, íslenskur stjórnmálamaður.
• 26. október - Cristian Chivu, rúmenskur knattspyrnumaður.
• 28. október - Alan Smith, enskur knattspyrnumaður.
• 12. nóvember - Ryan Gosling, kanadískur leikari.
• 13. nóvember - Sverrir Bergmann Magnússon íslenskur söngvari og fjölmiðlamaður.
• 19. nóvember - Yipsi Moreno, kúbverskur sleggjukastari.
• 29. nóvember - Hreiðar Levý Guðmundsson, íslenskur handknattleiksmaður.
• 3. desember - Jenna Dewan, bandarísk leikkona.
• 7. desember - John Terry, enskur knattspyrnumaður.
• 13. desember - Agnieszka Włodarczyk, pólsk leikkona.
• 18. desember - Christina Aguilera, bandarísk söngkona.
• 19. desember - Jake Gyllenhaal, bandarískur leikari.
• 28. desember - Vanessa Ferlito, bandarísk leikkona.
• 30. desember - Eliza Dushku, bandarísk leikkona.

• 16. janúar - Jón Gíslason, íslenskur þýðandi (f. 1909).
• 16. febrúar - Erich Hückel, þýskir eðlis- og enfafræðingur (f. 1895).
• 17. mars - Boun Oum, síðasti erfðaprins Champasak (f. 1912).
• 31. mars - Jesse Owens, bandarískur íþróttamaður (f. 1913).
• 15. apríl - Jean-Paul Sartre, franskur heimspekingur, rithöfundur og nóbelsverðlaunahafi (f. 1905).

 

• 29. apríl - Alfred Hitchcock, bandarískur leikstjóri (f. 1899).
• 4. maí - Josip Broz Tito, forseti Júgóslavíu (f. 1892).
• 15. maí - Jóhann Hafstein, íslenskur stjórnmálamaður og stofnandi Vöku, félags lýðræðissinnaðra stúdenta.
• 28. maí - Ian Curtis, söngvari Joy Division (f. 1956).
• 4. júní - Leopold Kielholz, svissneskur knattspyrnumaður og þjálfari (f. 1911).
• 7. júní - Henry Miller, bandarískur rithöfundur (f. 1891).
• 24. júlí - Peter Sellers, breskur leikari (f. 1925).
• 25. júlí - Vladimír Vísotskí, rússneskur söngvari (f. 1938).
• 27. júlí - Múhameð Resa Pahlavi Íranskeisari (f. 1919).
• 10. ágúst - Gareth Evans, breskur heimspekingur (f. 1946).
• 13. ágúst - Magnús Á. Árnason, íslenskur listmálari (f. 1894).
• 20. ágúst - Björgvin Sæmundsson, íslenskur verkfræðingur (f. 1930).
• 17. september - Anastasio Somoza Debayle, forseti Níkaragva (f. 1925).
• 25. september - John Bonham, enskur trommuleikari (f. 1948).
• 18. október - Pétur Hoffmann Salómonsson, íslenskur sjómaður (f. 1897).
• 20. október - Stefán Jóhann Stefánsson, íslenskur stjórnmálamaður (f. 1894).
• 9. nóvember - A. Paul Weber, þýskur grafíklistamaður (f. 1893).
• 8. desember - John Lennon, breskur tónlistarmaður (f. 1940).
• 16. desember - Ólafur Jónsson, ráðunautur (f. 1895).
• 25. desember - Marcel Langiller, franskur knattspyrnumaður (f. 1908).
• 31. desember - Marshall McLuhan, kanadískur bókmenntafræðingur (f. 1911).

• Eðlisfræði - James Watson Cronin, Val Logsdon Fitch
• Efnafræði - Paul Berg, Walter Gilbert, Frederick Sanger
• Læknisfræði - Baruj Benacerraf, Jean Dausset, George D. Snell
• Bókmenntir - Czeslaw Milosz
• Friðarverðlaun - Adolfo Pérez Esquivel
• Hagfræði - Lawrence Klein

 

Wiki Commons er með margmiðlunarefni sem tengist 1980.