Úllen Dúllen Doff

Eitt algengasta form romsunnar er

Úllen dúllen doff
kikke lane koff
koffe lane bikke bane
úllen dúllen doff.

Einnig er til útgáfan

Úllen dúllen doff
kikki lani koff
koffi bani kikki lani (bikki bani)
úllen dúllen doff

og

Úllen dúllen dú
koffe ralle kú
koffe ralle búkke balle
úllen dúllen dú.

Þessi íslenska romsa hefur þá sérstöðu að ekki er talið úr með því að benda heldur kreppa allir hnefana og rétta fram hendurnar. Viðkomandi sem telur úr slær með krepptum hnefanum á alla hnefana um leið og hann fer með romsuna, og sá hnefi sem hann slær á síðast er lagður fyrir aftan bak. Svona er haldið áfram þangað til aðeins einn hnefi er eftir.

Þessi romsa kom snemma til Íslands, en í handriti sem talið er hafa verið skrifað í kringum 1860 eftir Brynjólf Jónsson er minnst á svipaða romsu:

...hann bendir á hvurt eptir annað og mælir þessi málleisu[svo] orð: „úlin, dúlin, doff, fíngel, fængel, foff, foffúr alinn, merki, penni, e, be, bu, bú, kol, vaff, enn; dje, sloff, enn“. Sá sem seinast lendir "enn" á verður kóngur...

Á öðrum tungumálum

Hið íslenska afbrigði er vafalaust komið frá Norðurlöndunum. Í dönsku bókinni Anna Erslevs Legebog frá árinu 1904 er romsan:

Ullen dullen dof
fingen fangen fof
fof for alle Mærkepanden
E B ba buf.

Í norsku bókinn Gøy i barneselskap frá árinu 1964 stendur:

Ole dole doff
kinkliane koff
koffliane birkebane
Ole dole doff.

Í sænsku bókinni Svenska folklekar och danser (Tillhagen og Dencker) er romsan mjög lík okkar:

Ole dole doff
kinke lane koff
koffe lane binke bane
ole dole doff.

Höfundar bókarinnar Svenska folklekar och danser segja að þessi romsa sé einnig þekkt í Þýskalandi og að orðin hafi líklega afbakast af latnesku töluorðunum unum sem merkir „einn“, duo sem merkir „tveir“, og quinque sem merkir „fimm“. Orðið unum á þá að hafa orðið að „úllen“, duo að „dúllen“ og quinque að „kikke“. Þetta getur verið rétt þótt undarlegt megi þá teljast að sleppt hafi verið „þremur“ og „fjórum“ eða tres og quattuor en í stað þeirra komi orðið „doff“.

Fróðleiksmolar

• Ole, Dole og Doffen eru nöfn Ripp, Rapp og Rupp, frændum Andrésar andar á norsku.

• Atti katti nóa

• „Er eitthvað vitað um uppruna romsunnar "úllen dúllen doff..."?“. Vísindavefurinn.