Monorelo

La vorto originis del Angla monorail, kompozita per la radikali mono (signifikante "singla") e rail (=relo), e datizas posible de 1897, kande German injenioro Eugen Langen kreis l'unesma elevita sistemo di monorelo.

Sistemi di monoreli havas meza kapaceso di transporto, kande komparata a sistemi di autobusi (basa kapaceso) e treni o metropoliteni* (alta kapaceso). La precipua avantajo di la sistemi di monorelo esas ke ol bezonas min vertikala ed horizontala spac por lua konstrukturi. Lua larjeso dependas nur di la larjeso di lua treni, e kom ol uzas elevita voyi, okupante poka spaco en sulo. Altra avantajo esas ke, kom lu uzas roti di kauchuko, ol produktas min bruisi kam la konvencionala treni, autobusi o metropoliteni*. Ol anke esas plu chipa por konstruktar kam la sistemi di urbala fervoyi. Fine, esas preske neposibla ekreligar la treni di monoreli, ecepte se la voyo subisas katastrofo.

Lua desavantaji esas okupar plua spaco en la surfaco kam la subtera sistemi pri urbala fervoyi, e la desfacileso por evakuar lua treni en kazo di urjanteso. En kazo di fairo, voyajanti mustus saltar de granda altajo por evitar bruladi.

La maxim okupata sistemo di monorelo dil mondo jacas en Tokyo, e transportas plu kam 310,000 voyajanti omnadie. La maxim longa sistemo esas la monorelo di Chongqing, en Popul-Republiko Chinia, kun 55.6 km di total extenso. La maxim anciena sistemo di monorelo jacas en Wuppertal (hike akrochita), Germania, ed esis inaugurita ye 1901.