Лаьттан Юкъера Форд: Форд

Средиземное море
Характеристики
Площадь	2 500 000 км²
Объём	3 839 000 км³
Длина береговой линии	46 000 км
Наибольшая глубина	5121 м
Средняя глубина	1541 м
Расположение
HGЯOL
Медиафайлаш Викиларма чу

Лаьттан Юкъерча фордах лоархӀаш массехк форд ба: Адриа, Альборан, Балеара, Иона, Кипра, Крита, Ливанхой, Ливе, Лигурий, Тиррена, Аьге фордаш. Юкъфорда бассейнах иштта лоархӀ ШакӀа форди, Ӏаьржа форди, Азов-форди.

ЦӀи (яний: Μεσόγειος Θάλασσα, лат: Mare Mediterraneum — Лаьттан юкъера форд) эггара хьалхагӀа юкъе йоалаяр шира йозонхо ва Гай Юлий Солин яхаш вола. Цун ханарча наьх кхетамга хьежжа тиллай цо из, хӀана аьлча шира европайи гӀинбухерча африкайи цивилизацеш къаьстта цу форда бассейна йисте айттай. Тархьарца хьабоагӀаш цу форда цӀераш башх-башха хиннай:

• карфагенхоша «Ша́ьма форд» я́ха́д цунах, тӀаккха тӀехьагӀарча румаша Mare Nostrum (Тха форд), иштта цкъаза Mare Internum (Чура форд) яха цӀераш я́ха́й.
• Ширача ша́ьма йоазонашка а, финикий багахбувцама чу а, жугтий Библе чу а цун цӀи эггара хьалха «Боккха форд» аьнна я (жуг. ‏הַיָּם הַגָּדוֹל‏‎, Ха-Ям Ха-Гадол, Дагаргаш 34:6,7; Ӏийса Навин 1:4, 9:1, 15:47; Иезекииль 47:10,15,20) е «Форд» аьнна я (I Паччахьий 5:9; диста I Макк. 14:34, 15:11); цхьабакъда иштта «ТӀеххьара форд» (жуг. ‏הַיָּם הָאַחֲרוֹן‏‎) яха цӀи а хиннай. Йоккхача Шаьмен е Супача Лаьттан малхбузерча берда тӀа алар бахьан долаш цкъаза «Малхбузера форда» аьнна таржам деш хиннад цунна (Второзаконие 11:24; Иоиль 2:20). Кхыйола цӀи хиннай «Филистимляний форд» яхаш (жуг. ‏יָם פְּלִשְׁתִּים‏‎, Исход 23:31) жугташца даьха́ча къама цӀерагӀа. Джефри Чосера «Керттерче Прологе»^[en] (ингал: General Prologue) фордах «Боккха форд» оал (среднеангл. Grete See).
• Жугтий меттала HaYam HaTikhon (жуг. ‏הַיָּם הַתִּיכוֹן‏‎), «Юкъера форд», оал цох ширача янийи (Mesogeios), латинийи (Mare internum), немцийи (Mittelmeer) кхыдолча хӀанзарча европерчеи гаргарча малхбоалехьарчеи къамий (Mediterranean и т. д.) цӀерашка йоахача мо.
• Ӏарбий меттала Ло:Transl (Ӏар. البحر [الأبيض] المتوسط‎), «[КӀай] Юкъера форд» аьнна бовзаш ба, хӀаьта из доацаш бусалбеи къаьнарча Ӏарбийи литературе Ло:Transl (Ӏар. بحر الروم‎), е «Румий форд» аьнна оалаш ба.
• Хьункархой меттала Лаьттан Юкъерча фордах Bahr-i Sefid, «ЦӀена кӀай форд» яха́д. Туркий меттала Akdeniz «КӀай форд», «Малхбузера форд» аьнна цӀи йоахаш ба. Малхбузера форд аьнна маӀан оттадича нийсагӀа да, хӀана аьлча туркаша кӀай бос (ak) малхбузе белгалйоаккхаш лелабаьб.