Uys Krige: Suid-Afrikaanse skrywer, digter, dramaturg, vertaler, rugbyspeler en oorlogskorrespondent

Uys Krige
Gebore	Mattheus Uys Krige 4 Februarie 1910 Bontebokskloof, Kaapprovinsie
Sterf	10 Augustus 1987 (op 77) Hermanus, Kaapprovinsie
Nasionaliteit	Suid-Afrika
Beroep	Skrywer, digter, dramaturg

Hy het onderrig ontvang aan die Universiteit Stellenbosch en daarna van 1931 tot 1935 in Frankryk en Spanje gaan woon, waar hy beide Frans en Spaans vlot leer praat het. Krige het ook rugby gespeel vir 'n rugbyklub in Toulon, in die Suide van Frankryk.

Met sy terugkeer na Suid-Afrika in 1935 het hy sy loopbaan as joernalis begin as verslaggewer vir die Rand Daily Mail. Hy was ook later letterkunderedakteur van die Verenigde Party se Kaapse middagblad, Die Suiderstem.

Tydens die Tweede Wêreldoorlog was hy 'n oorlogskorrespondent vir die Suid-Afrikaanse Weermag in Noord-Afrika. Hy is in 1941 gevangene geneem en na Italië gestuur waar hy twee jaar in 'n krygsgevangekamp deurgebring het. Hy het egter in September 1943 ontsnap en na Suid-Afrika teruggekeer in 1946.

As 'n skrywer en digter was Krige uiters veelsydig – sy werke sluit in romans, kortverhale, gedigte en toneelstukke in beide Afrikaans en Engels. Krige word ook gereken onder die sogenaamde "Dertigers", 'n term wat gebruik word om na skrywers uit die dertigerjare te verwys. Hy het die Penguin Book of South African Verse (1968) in medewerking met Jack Cope saamgestel.

Krige het vele werke deur William Shakespeare in Afrikaans vertaal, asook werke deur Federico Garcia Lorca, Pablo Neruda en Lope de Vega, uit die oorspronklike Spaans en werke deur Baudelaire, Villon en Paul Éluard uit die oorpronklik Frans.

Sy broer was die skilder en tekenaar François Krige. Hulle gesamentlike reise deur Spanje is vasgelê in Uys se boek Sol y Sombra, waarvoor François die illustrasies voorsien het.

Krige maak ook per geleentheid van die skuilnaam Arnoldus Retief gebruik..

 

Mattheus Uys Krige is op 4 Februarie 1910 op die plaas Bontebokskloof tussen die sendingstasie Zuurbraak en die dorpie Buffeljagsrivier in die distrik Swellendam gebore as tweede oudste kind van sy ouers. Bontebokskloof was die plaas van sy moeder se oupa. Sy ouers is Jacob Daniël (Japie) Krige, bekende rugby Springboksenter, en Susanna Hermina (Sannie) Uys, bekende skryfster. Uys is een van ses kinders, waarvan vier seuns en twee dogters. Twee van sy broers is die kunsskilder François Krige (gebore 1913) en Jacobus Gerhardus Joubert (Bokkie) (1909), vertaler van Antoine de Saint Exupery se Vol de nuit as Nagvlug. Sy ander broer is Petrus Arnoldus (Arnold) (1911) en sy susters is Maria Magdalena (Mitzi) (1917) en Suzanne Hermine (1926). Nog ’n seun, Jacob Daniel Krige, is binne drie weke na sy geboorte in Junie 1922 oorlede. Suzanne is die moeder van die aktrise Grethe Fox en fotojoernalis en skrywer Justin Fox. Weens sy vader se werk as magistraat word hy gereeld verplaas en moet die gesin noodgedwonge baie verhuis. Tydens sy geboorte is Uys se vader klerk in die magistraatskantoor op Clanwilliam, maar hy word kort daarna na Uniondale verplaas. Van Uniondale verhuis die gesin na Bredasdorp, waar hulle op die plaas Zandhoogte bly en waar Uys groot word.

In 1917 verhuis hulle na Kaapstad, waar hulle in Hastingsstraat 17 in Tamboerskloof woon. Hier begin hy deur middel van Engels skoolgaan aan die Tamboerskloof Primary School. Teen die middel van 1919 verhuis die gesin na Van Riebeeckshof in Bellville. Hier woon hulle net ’n jaar voordat sy vader ondermagistraat in Stellenbosch word en die gesin verhuis in 1920 hierheen. Uys sit sy skoolopleiding voort aan die Stellenbosch Boys High School (wat later die Paul Roos Gimnasium sou word), waar hy in Februarie 1927 matrikuleer. Hy studeer vanaf 1927 verder vir ’n B.A.-graad in die regte aan die Universiteit van Stellenbosch, waar hy weens sy ouers se verhuising na Cathcart (sy vader se eerste pos as volwaardige magistraat) nou by ’n losieshuis op die dorp inwoon. Vanaf sy tweede jaar bly hy in die Dagbreek-koshuis. Professor J.L.M. Franken stel hom aan die Franse letterkunde bekend, wat in hom ’n begeerte wek om hierdie land en sy mense beter te leer ken, terwyl professor F.E.J. Malherbe hom aan die jonger Nederlandse poësie bekendstel. Hy ontvang ’n bundel van Kloos se gedigte as boekprys en word besonder getref deur Kloos se nagstemmings. Tydens sy universiteitsdae publiseer Uys heelwat werk in Die Stellenbosse Student en dien ook in 1928 en 1929 op die redaksie van hierdie tydskrif. In November 1929 behaal hy die B.A.-graad in die Regte, maar besluit daarteen om die regswese sy loopbaan te maak en aan te gaan met ’n LL.B.-graad, wat hom sou toelaat om te praktiseer.

In Maart 1930 word hy verslaggewer van die Rand Daily Mail in Johannesburg, waar hy ’n woonstel deel met N.H. Theunissen, die skrywer van die roman Marianne. Sy werk as algemene verslaggewer bring hom in aanraking met die skemerwêreld van prostitusie, onwettige drankverkope en dobbel en hy bring baie tyd in die howe, lykhuise en hospitale deur. Die begeerte om weg te breek en na Europa te gaan word al sterker. In 1931 verplaas die koerant hom na hulle Pretoria kantoor, maar Uys bedank sy betrekking ’n paar maande later om oorsee te gaan. Op 30 Junie 1931 vertrek hy op die Dunbar Castle vanuit Kaapstad-hawe na Southampton hawe in Engeland. Vanaf Julie 1931 bring hy die eerste drie maande van sy oorsese verblyf in Londen deur, waarna hy na Frankryk vertrek. Dwarsdeur sy tyd in Europa verdien hy geld deur artikels vir Suid-Afrikaanse publikasies soos Cape Argus, Die Volkstem, Die Boerevrou, Die Burger, Die Huisgenoot en ander Suid-Afrikaanse blaaie te lewer. Sy broer Bokkie studeer in daardie tyd in Bonn in Duitsland en hulle korrespondeer gereeld. Bokkie is in Calais wanneer Uys ook daar aankom en verken die eerste agt dae Parys saam met hom.

Sy verblyf in Frankryk duur agtien maande, waar hy na die ekskursie na Parys in die kusdorpie Sanary-sur-Mer bly. Hier speel hy vanaf September 1931 in die Europese winter professionele rugby as senter vir die kampioenspan Toulon, sowat vier myl vanaf Sanary-sur-Mer. Gedurende die somermaande doen hy allerhande los werkies  soos skottelgoedwasser in ’n restaurant, matteverkoper en figurant in ’n rolprent. Deur sy sonnige geaardheid leer hy baie mense ken en maak talle vriende. In Januarie 1932 trek hy saam met ’n Duitse vriend, die skilder Herbert Appelbaum, in ’n huis in. In die winter van 1932 speel hy professionele rugby vir Marseille, waar hy in ’n kamertjie in die matroosbuurt woon. Hier loop hy professor Franken van Stellenbosch op besoek raak, en in Desember 1932 onderneem hy saam met die professor ’n twee weke reis deur Italië op die professor se onkoste. By sy terugkeer loseer hy by ’n losieshuis in Marseille. Reeds in die herfs van 1932 maak hy kennis met die Suid-Afrikaanse digter Roy Campbell wat in hierdie tyd in Martigues in Provence in Frankryk woon. Die rugbyklub van Marseilles is aan die begin van 1933 op die rand van bankrotskap en kan hom nie verder betaal nie, waarna Uys in Februarie 1933 by die Campbells gaan inwoon en by hulle ’n klein inkomste verdien deur onderwys te gee aan hulle dogters.

In Junie 1933 onderneem hy ’n twee weke toer deur Engeland saam met sy broer Bokkie, wat toe pas sy studies aan Oxford Universiteit voltooi het. Die lewe in Frankryk is tydens die depressie baie duur, sodanig dat die Campbells in skuld verval en dan noodgedwonge in November 1933 na Barcelona in Spanje verhuis. Uys volg hulle ’n paar dae later en kry in Barcelona vir hom losies. Hier het hy gereelde kontak met die Italiaanse skrywer Alberto Collini, op wie se lewe reeds ses aanslae gemaak is weens sy teenkanting van Fascisme en die regering van Benito Mussolini, terwyl hy ook tyd deurbring met Aldous Huxley, wat hy reeds in Frankryk ontmoet het. Wanneer die Campbells in Maart 1934 na Valencia in die platteland van Spanje en kort daarna na Altea naby Alicante verhuis, bly Krige eers in Barcelona agter. In April 1934 gaan hy self ook na Valencia, waar hy in ’n losieshuis inwoon. Hier skryf hy hom by die Universiteit van Valencia in om die Spaanse letterkunde te bestudeer en in hierdie tyd leer ken hy die werk van Federico Garçia Lorca, groot dele waarvan hy later in Afrikaans sal vertaal. Valencia word egter geteister deur die broeiende onrus voor die uitbreek van die Spaanse burgeroorlog en na ’n paar bomontploffings word die universiteit gesluit. Tydens ’n besoek aan die Campbells in Altea in April 1934 ontmoet hy vir Emilia Eulalia, ’n Katalaanse meisie met wie hy sy eerste ernstige liefdesverhouding begin.

Uys onderneem ’n hele aantal reise en leer die Spaanse platteland en die Iberiese skiereiland goed ken, asook Madrid, waar sy broer François intussen in die skilderkuns begin studeer het. In Desember 1934 trek hy saam met François na Almería, ’n klein stad aan die suidelike kus, waar hulle etlike maande lank bly. In Maart 1935 ontmoet hy sy moeder in Gibraltar, waarna hulle saam ’n reis deur etlike lande onderneem. Na ’n uitgebreide reis deur Spanje, waar hulle onder andere Algeciras, Cadiz, Sevilla, Granada, Madrid en Almería aandoen, gaan hulle deur Provence in Frankryk na Italië en dan terug na Parys. Hiervandaan gaan hulle na België en Nederland waar hy verskeie Nederlandse en Vlaamse skrywers ontmoet. By sy terugkeer na Spanje is dit duidelik uit sy briewe dat die verhouding met Emilia baie ernstig is en hy vra selfs sy doopsertifikaat uit Suid-Afrika aan, wat hy nodig sou hê as hy in Spanje wil trou. Die verhouding kom egter nie tot troue nie en op 28 November 1935 loop hulle paaie uiteen wanneer die Spaanse Burgeroorlog op hande is en hy per boot terug vertrek Suid-Afrika toe. Tydens sy Europese verblyf het hy aan homself ’n wonderlike opvoeding gegee. Hy leer nuwe tale aan, lees en bestudeer die Europese letterkunde en verdiep hom in musiek, skilderkuns en argitektuur. Benewens gedigte, skryf hy in hierdie tyd ook verskeie artikels en sketse, sommige waarvan later gebundel word in Sol y sombra, Ver in die wêreld en Sout van die aarde.

Terug in Suid-Afrika bly hy ’n rukkie in Kaapstad. Hier maak hy kennis met belangrike letterkundiges en skrywers van die tyd, soos N.P. van Wyk Louw, W.E.G. Louw, Abraham Jonker en I.D. du Plessis. In samewerking met ’n Nederlandse uitgewer stel hy reeds in 1935 ’n bloemlesing van die nuwere Afrikaanse digkuns van die dertigerjare saam, wat hy in 1936 voltooi. Dit word onder die titel Afrikaanse versameling gepubliseer en van sy eie verse verskyn hierin onder die skuilnaam Arnoldus Retief. Nadat hy ’n tyd by sy ouerhuis in Ladybrand in die Vrystaat deurbring, begin hy op 1 Mei 1936 as verslaggewer werk by Die Vaderland in Pretoria. Hierdie koerant se kantore verskuif op 1 Junie 1936 na Johannesburg. Wanneer die Unie-Volkspers, wat Die Vaderland uitgee, in Oktober 1936 ’n nuwe koerant in die Kaap oprig, naamlik Die Suiderstem, word hy op sy versoek as letterkundige redakteur Kaapstad toe verplaas. Hier woon hy aanvanklik teen die hang van Leeukop in ’n losieshuis van René Gretz, ’n begaafde Sweedse beeldhouer.

Reeds voor sy vertrek na Europa het hy vir Rachel Alida du Toit van Petrusburg in die Vrystaat ontmoet en na sy terugkeer loop hy haar weer raak en hulle raak halsoorkop verlief. Sy het intussen onder die verhoognaam Lydia Lindeque groot bekendheid as aktrise verwerf. Hulle trou op 27 Januarie 1937 in die geheim in die Kaapstadse magistraatskantoor en woon eers in René Gretz se losieshuis en later in Clifton. Uit die huwelik word ’n dogter (Maria-Eulalia, op Kersdag 1937) en seun (Taillefer, op 6 Desember 1944) gebore. N.P. van Wyk Louw word gevra om peetvader van Eulalia te wees. Die sleurwerk op kantoor raak gou te veel vir Uys en in Oktober 1937 bedank hy by Die Suiderstem en werk hierna as vryskutjoernalis. In November 1938, kort voor die begin van die Tweede Wêreldoorlog, trek die gesin na die Transvaal, waar hy steeds vryskutjoernalis is en Lydia steeds toneelspeel. Aanvanklik bly hulle in Pretoria, maar trek op 1 Januarie 1939 in ’n huurhuis in Johannesburg in, waarna hulle in Mei 1939 trek na Kloofzicht, ’n klein plasie twaalf kilometer buitekant Pretoria. Hy onderneem in Mei 1939 saam met ’n groep vriende wat sy broer François, suster Mitzi en die kunstenaars Walter Battiss en Terence McCaw insluit, ’n reis na Basoetoland (tans Lesotho), waar hulle teen die Maluti-berge uitklim. ’n Weergawe van hierdie reis word later gepubliseer as “Na die Maluti’s”, nadat dit oorspronklik van 9 Junie tot 31 Oktober 1939 as ’n reeks artikels in Die Brandwag verskyn het.

In teenstelling met meeste van sy letterkundige tydgenote ondersteun hy die regering van generaal Jan Smuts se beleid van betrokkenheid met die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog. Hy sien ernstige gevaartekens in D.F. Malan se apartheidsbeleid en in sommige Afrikaners se verering van Duitsland se Nasionaal-sosialisme, veral ná sy eerstehandse ervaring van die vergrype van Fascisme in Spanje onder generaal Franco. In November 1939 sluit hy aan by generaal Smuts se inligtingsburo, wat as doelstelling het om die Nazi-propaganda teen te gaan en die Suid-Afrikaners van Hitler en Mussolini se ware motiewe in te lig. Daagliks neem hy nou deel aan radioprogramme waarin hy probeer om Nazi-Duitsland se vergrype te ontbloot. Hy kry egter groot teenstand uit Afrikanergeledere, wie se sterk anti-Engels gesindheid na die Anglo-Boereoorlog hulle daarvan weerhou om sake in perspektief te sien. Hy word vir alle praktiese doeleindes ’n uitgeworpene by die Afrikaner-establishment van die tyd. In November 1940 vertrek hy met die rang van kaptein na die front as oorlogskorrespondent in Noord-Kenia, Italiaans-Somaliland, Abessinië, Egipte en Libië. Einde Mei 1941 word hy ernstig siek aan netelroos en word per skip terug gestuur na Suid-Afrika, waar hy ’n paar maande vertoef om te herstel, maar keer in September 1941 terug na die front wat in hierdie tyd reeds tot by Egipte gevorder het. Op 23 November 1941 word hy tydens die Slag van Sidi Rezegh, naby Tobruk in Libië, gevange geneem en as krygsgevangene aangehou by die Tuturano-kamp naby Brindisi aan die ooskus van Italië. Aan die begin van 1942 word hy na ’n kamp in die Abruzzi-berge verplaas naby die stad Sulmona, waar hy sou bly tot in September 1943. Hier behartig hy ’n daaglikse kampkoerant, waar hy uit sowat ses Italiaanse koerante tussen die lyne probeer lees en sodoende die “regte” nuus aan die gevangenes besorg. Ten spyte van hierdie tydrowende arbeid skryf hy tussenin ook enkele gedigte en verhale, waaronder die Engelse kortverhaal Death of the Zulu.

In September 1943 word Mussolini tot ’n val gebring en sluit Italië ’n wapenstilstand met die Geallieerde Magte, wat hom in staat stel om die kamp te verlaat. Duitsland is egter reeds besig om Italië binne te val en as voortvlugtige trek hy oor die Alpe om hom by die Geallieerde linies aan te sluit. In sy vlug voor die Duitse soldate verleen talle Italiaanse boere en herders hulp aan hom en die ander vlugtelinge, ten spyte van die feit dat die Duitsers sulke mense swaar straf en selfs fusilleer. Hierdie ontsnapping verhaal hy later in The way out (in Afrikaans vertaal as Môrester oor die Abruzzi). Hulle vlug neem hulle deur die berge na Compabasso, waar hulle deur die Duitse linies kom, en eindelik na Foggia, die vroeëre hoofkwartier van die Luftwaffe. Hiervandaan vertrek hy onmiddellik per skip terug na Suid-Afrika en arriveer in November 1943. In Johannesburg sluit hy weer by Lydia en Eulalia aan en bly hulle in ’n huisie in Norwood, wat Lydia intussen gekoop het. Hulle gaan hou vakansie in Onrus, waar Uys vanaf Februarie 1944 begin om The way out aan Lydia te dikteer. In Maart 1944 keer hulle terug na hulle huisie in Norwood. Kort na sy terugkoms is sy vrou swanger en hulle seun, Taillefer Lafras Markgraaf, word op 6 Desember 1944 gebore. In Augustus 1944 is Krige egter reeds terug in Italië, Frankryk en Engeland as militêre waarnemer. Hierdie optrede van hom plaas ernstige stremming op sy huwelik.

Na die oorlog is hy vanaf Junie 1945 vir sowat ses maande lank lid van sy vrou se geselskap wat in Egipte, Italië en Oostenryk vir die troepe in Afrikaanse en Engelse stukke optree. Hierna vertoef hy ’n ruk in Parys en in Januarie 1946 gaan hy na Londen, waar hy by die in vier tale uitsaai. In Maart 1946 keer hy terug na Suid-Afrika en woon in Johannesburg. Hier tree hy onder meer vanaf September 1946 saam met Ehrhardt Planje as mederedakteur van Vandag op, ’n tydskrif wat hom beywer om die verskillende nasies in Suid-Afrika oor taalgrense en rassegrense heen, deur middel van die letterkunde, nader aan mekaar te bring. Die tydskrif word egter na vier uitgawes weens geldelike probleme gestaak. Lydia het intussen die huisie in Norwood verkoop en ’n groter een in Parktown-Noord aangekoop.

Hierdie tyd kort na die oorlog word van die produktiefste in Uys se skrywersloopbaan en hy skryf of voltooi etlike dramas (Twee lampe, Die ryk weduwee en ’n hele aantal eenbedrywe), asook die digbundel Hart sonder hawe, terwyl hy van sy verhale en sketse bundel, 'n ontsnappingsverhaal skryf en vele vertalings uit veral Frans en Spaans doen. Hy hou ook baie openbare voorlesings oor onderwerpe wat wissel van die oorlog tot die literatuur en politiek, terwyl hy ook gereeld radiopraatjies lewer, onder andere in 1951 ’n reeks oor From a writer’s notebook. In Februarie 1950 verhuis die gesin na Kaapstad, waar die teater in daardie tyd meer kanse gebied het vir Lydia se loopbaan. Hulle woon aanvanklik in ’n huis in St. James aan die Valsbaaikus, maar vestig hulle later in ’n huis in Rouwkoopweg in Rondebosch.

Vanaf Maart 1952 tot 1954 onderneem hy weer ’n reis deur Europa, met die doel om teaters in verskillende sentrums te verken, waarvoor hy ’n beurs van £500 van die Molteno Trust ontvang, asook geldelike hulp van die Franse regering uit erkenning van sy dienste aan die Franse kultuur in Suid-Afrika. Op 26 Maart vertrek hy met die skip Klipfontein uit die Kaapstadse hawe na Southampton. Tydens sy nege maande in Engeland woon hy meer as negentig opvoerings by. In Engeland onderteken hy saam met sy mede-Suid-Afrikaners Alan Paton, Roy Campbell, Laurens van der Post en Enslin du Plessis ’n ope brief aan die Suid-Afrikaanse regering waarin hulle protesteer teen die planne om bruin mense op ’n aparte kieserslys te plaas. Hiervandaan gaan hy na Skotland, waar hy The dream voltooi. Dan besoek hy Engeland, Spanje en Frankryk, waar hy weer eens verskeie van die voorste skrywers in Europa ontmoet, baie lees en die teater gereeld besoek.

In Desember 1952 kom hy in Parys aan, waar hy vir drie maande oorbly aan huis van Jan Rabie en Marjorie Wallace en help met die eerste skaafwerk van Rabie se 21. Eindelik bly hy sewe maande in Parys, waar hy artikels skryf vir tydskrifte en koerante, oor die radio en televisie optree en lesings en praatjies hou. Hy verlaat Parys eers in Augustus 1953. Nou doen hy België en Nederland aan, waar hy vir N.P. van Wyk Louw besoek. Hierna volg sewe maande in Spanje, waar hy vir ’n ruk in Tossa de Mar, ’n vissersdorpie aan die Costa Brava, bly. Hier loseer hy aan huis van die eenvoudige Katalaanse vissersvrou Adela Domingo Estran en haar man Juan en skryf die drama Die goue kring. Aan die begin van 1954 bied hy aan die Universiteit van Salamanca ’n aantal lesings aan oor sowel die Afrikaanse as die Spaanse literatuur. Hy keer terug na Kaapstad aan die einde van Maart 1954.

Ná sy terugkeer hou hy hom weer besig, benewens sy skryf- en vertaalwerk, met vele publieke voorlesings, ook aan universiteite, en radiopraatjies. Hy skryf vir verskeie publikasies voortreflike en uitvoerige besprekings van nuwe werke in die Afrikaanse en Engelse Suid-Afrikaanse letterkunde. In die jare 1957–1959 behartig hy ’n rubriek oor taal en literatuur in Weekblad, die Kaapse mondstuk van die Verenigde Party. Sy huwelik, wat lank in troebel waters gevaar het, word op 3 Junie 1958 ontbind met finale keerdatum 20 Junie 1958. Lydia is nie lank daarna nie (op 20 Augustus 1958) met hulle eertydse buurman John Mantel in Johannesburg getroud. Sy is in Julie 1997 in Andorra in die suide van Frankryk oorlede. Na die egskeiding knoop Uys ’n redelik ernstige verhouding aan met Irma Roth, wat in 1959 tot ’n einde kom. Op 1 September 1958 trek hy saam met Jack Cope in Sea-Girt, een van die houthuisies in Clifton wat vroeër ook aan N.P. van Wyk Louw behoort het. Hierdie woning word die bymekaarkomplek van die leidende literêre figure van die nuwe letterkundige beweging in Suid-Afrika, onder andere Ingrid Jonker, Jan Rabie, Adam Small en André P. Brink.

In 1959 besoek hy die Verenigde State van Amerika met ’n Leadership Exchange-beurs van die Carnegie-organisasie om meer te wete te kom van die Amerikaanse teater. Hy vertrek in Februarie 1959 vir kort besoeke aan Parys en Londen, vanwaar hy in Maart 1959 Amerika toe is vir sewe maande. Hy besoek verskeie stede, waaronder New York, Washington, Columbia, Tucson, New Orleans en San Francisco en lê altesaam meer as 25 000 myl af. By verskeie geleenthede bied hy lesings aan by universiteite, insluitende Columbia (New York) en Tucson (Arizona), terwyl hy ook ’n gas is by Harvard, Yale, North Carolina en Texas Universiteite. By die Universiteit van Texas gee hy twee weke lank ’n reeks lesings en seminare oor die literatuur van die Statebond, met veral ’n fokus op die Suid-Afrikaanse literatuur van die vyftigerjare. Verder ontmoet hy ’n aantal bekende skrywers by ’n kongres, waaronder die Brit Kingsley Amis, die Deense romanskrywer Karen Blixen en die digter Robert Lowell. Hy lê ook besoek af by Barend Toerien en ontmoet vir Marnix Gijsen, bekende Nederlandse skrywer. Daarna keer hy terug na Brittanje waar sy dogter Eulalia haar by hom aansluit en hulle vanaf Oktober 1959 verskillende stede en lande in Europa besoek, insluitende Italië en Griekeland.

In die sestigerjare spreek hy hom by verskeie geleenthede skerp by wyse van openbare vertoë, briewe aan koerante en staatsinstellings en die ondertekening van petisies uit oor die beleidsrigtings van die Nasionale Party, soos die inperking van mense sonder verhoor, die instel van streng publikasiebeheer en die gedwonge verskuiwing van die Kleurlinge uit Distrik Ses. By verskeie geleenthede word hy ook genooi om lesings te gee aan universiteite soos Natal, Rhodes, Stellenbosch en Witwatersrand. Saam met Jack Cope werk hy ook mee aan die tydskrif Contrast wat Cope in 1960 begin en hy tree ook later tot die redaksie toe. Op 14 Januarie 1961 is sy vader op 82-jarige leeftyd oorlede en op 10 Oktober 1961 is sy suster Mizzi aan kanker oorlede, skaars 44 jaar oud.

Baie later as sy tydgenote word Uys in 1964 eindelik verkies tot lid van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns. In April 1968 verkoop Uys sy deel van Sea-Girt in Clifton aan Jack Cope en vestig hom op 18 April 1968 op Onrusrivier. Omdat Jack dit nie breed gehad het nie, kom hulle ooreen dat hy Uys in paaiemente van R1000 per maand sal afbetaal, maar kan dit ook nie bekostig nie. Dit is eers wanneer Jack in 1970 Sea-Girt verkoop dat hy Uys se deel kan uitbetaal. Vanaf Mei 1968 onderneem Uys met ’n leierskapbeurs van die State Departement van die Verenigde State van Amerika nogeens ’n reis deur Europa en Amerika, waar hy vele plekke besoek waar hy reeds voorheen was. Na drie maande in Amerika, waar hy onder andere ’n ruk by Barend Toerien bly en ook die beroemde dramaturg Arthur Miller ontmoet, gaan hy in Augustus 1968 na Ierland, waar sy seun Taillefer by hom aansluit en hulle die land verken. Hiervandaan gaan hulle na Londen en dan in November 1968 na Parys, waar hulle bly in ’n hotel naby Breyten Breytenbach en André P. Brink, wat ook toe in Parys was. Hiervandaan gaan hulle na Italië, waar Uys weer sy weldoeners van die oorlog opsoek. Uys reis alleen verder na Griekeland. Hy keer in Januarie 1969 terug na Kaapstad en vestig hom daarna in sy huis Swartdakkies op Onrus, waar hy hom voltyds aan sy skryfwerk wy. Hier bly hy tot met sy dood en Jan Rabie en Jack Cope vestig hulle ook mettertyd permanent op hierdie dorp. In Julie 1971 gaan hy met ’n studiebeurs van die Italiaanse regering na Rome, waar hy sy seun Taillefer besoek wat op hierdie tydstip daar studeer en waar sy moeder en suster Suzanne ook vir ’n kort ruk by hom aansluit.

Hy is gedurende sy lewe voortdurend gepla deur ’n derm- en maagkwaal wat hom etlike kere in die hospitaal laat beland. In die sestigerjare is hy ’n paar keer in die Groote Schuur-hospitaal en in 1966 spandeer hy tyd in die H.F. Verwoerd-hospitaal in Pretoria. In Mei 1970 word hy vir twee weke opgeneem in die Groote Schuur-hospitaal in Kaapstad en in 1972 ondergaan hy ’n blaasoperasie in die Volkshospitaal en later daardie jaar is hy weer in die Groote Schuur vir sy maag, waarna hy ook ’n prostaatoperasie ondergaan. Na sy moeder se dood in Februarie 1976 word hy weer gepla deur ’n bloeiende maagsweer en word in Hermanus se hospitaal opgeneem. ’n Ernstige motorongeluk in Pretoria op 30 Junie 1976, toe hy omgery word toe hy ’n besige straat wil oorsteek, knak sy gesondheid. Dit neem langer as ses maande voordat hy kan terugkeer na Onrus en sy een been is nou korter as die ander, terwyl sy kenmerkende lewenslus duidelik geblus is. Eienaardig genoeg is hy hierna nie weer deur sy maagsweer gepla nie. Hy onderneem in 1983 ’n laaste Europese reis as deel van ’n televisieprogram wat die televisieregisseur Pierre Marais oor sy lewe en werk maak onder die titel Sol y sombra. Hy besoek onder andere Spanje, Portugal, Frankryk en Italië. Wanneer hy terugkeer, het hy ernstige gesondheidsprobleme en bring daarna die meeste van sy tyd tot met sy dood in sy huis op Onrus deur. Uys is op 10 Augustus 1987 in sy huis op Onrusrivier na ’n lang siekbed aan maagkanker oorlede.

Reeds op skool begin hy skryf, eers in Engels en kort daarna in Afrikaans, en sy eerste gedigte verskyn reeds in 1925 in die skooljaarblad. Hy skryf verse, sketse en verhale en vir The Cape Argus skryf hy gereeld oor sportgebeurtenisse, waardeur hy ekstra sakgeld verdien. Van sy Engelse gedigte en opstelle word ook opgeneem in die weekblad The Cape en The South African Review. Sy eerste letterkundige prys wen hy met ’n Engelse skets in die kinderafdeling van The Cape Argus, terwyl hy met sy eerste inskrywing vir De Goede Hoop in November 1925 ’n eerste prys verower met sy gedig oor Dingaansdag. Daarna publiseer hy gereeld prosa en gedigte in Afrikaans en Engels in publikasies soos The Cape, The South African Review, The Sunday Times, The Cape Times, De Goede Hoop, Die Boerevrou, Die Stellenbosse Student, Die Huisgenoot, Die Nuwe Brandwag, Voorslag, The South African Nation, De Gids, De Stem, Die Jongspan en die Jaarboek van die Afrikaanse Skrywerskring. Vir sy gedigte in Die Stellenbosse Student gebruik hy die skuilnaam Matuk, wat ’n verkorting is van sy volle name Mattheus Uys Krige), Later verskyn sy werk ook in Standpunte en Tydskrif vir Letterkunde. Op universiteit maak hy kennis met die Franse letterkunde en hy waag sy hand selfs aan die skryf van enkele Franse gedigte. Reeds in hierdie tyd is hy vertaler wat Franse en Engelse gedigte in Afrikaans vertaal en ook Jan Celliers se gedig Stille werkers in Engels. Gedurende sy verblyf in Europa in die dertigerjare is van sy gedigte in Desember 1933 in die Nederlandse tydskrif Helikon gepubliseer, waar sy verse saam met digters soos J. Slauerhoff en A. Roland Holst opgeneem word. In samewerking met die redakteur A.A.M. Stols stel hy later die bundel Afrikaanse versameling vir die Europese mark saam. Hierdie bloemlesing word in 1937 gepubliseer en wil ’n aanduiding gee van die opbloei in die Afrikaanse digkuns in die dertigerjare. Deur die jare tree hy op as letterkundige redakteur van tydskrifte soos Die Suiderstem, Vandag en Contrast.

Poësie

Uys Krige lewer belangwekkende werke op die gebied van die poësie, prosa en drama. Sy debuut maak hy as digter met die bundel Kentering. Hierdie bundel het sy ontstaan nadat hy in 1934 vir sy broer ’n manuskrip stuur, wat deur ’n uitgewer afgewys word nadat M.S.B. Kritzinger ’n negatiewe keurdersverslag daaroor skryf. T.J. Haarhoff kry die manuskrip in die hande en stel sy gedigte deur artikels in koerante en voorlesings aan ’n wyer publiek bekend. Dan maak hy in samewerking met die Afrikaanse Skrywerskring (onder andere C.M. van den Heever) ’n uittreksel uit die baie gedigte in die manuskrip en skryf ’n waarderende inleiding daarvoor. Baie van die weggelate gedigte verskyn later in Rooidag, sodat hierdie twee bundels ’n geheel vorm. In teenstelling met sy mede-Dertigers, wat veral die mooi woord najaag, lewer Krige met sy vrye vers en groter gerigtheid op die Latyns-Mediterreense wêreld ’n eiesoortige bydrae tot die vernuwing van die digkuns in Afrikaans. Die gedigte is kennelik nog jeugverse, waarin die skoonheid, liefde en geluk besing word, in die besef dat alle aardse skoonheid verganklik is.

Sy opvolgbundel is Rooidag, met gedigte uit sy Franse en Spaanse periodes wat nie in sy debuutbundel verskyn het nie en gedigte wat hy sedert sy terugkeer na Suid-Afrika geskryf het.. Hierdie eerste twee bundels,

Kentering en Rooidag, word later saamgebundel in Gedigte 1927–1940. In hierdie bundel verskyn die gedigte in chronologiese orde, ingedeel volgens plek en bring Uys, soos sy gewoonte was by herdrukke, ingrypende hersienings in sommige van die gedigte aan. Hy laat twee kort gedigte, Dialoog en Die waarheid wat ek wou omhels uit Rooidag weg en sluit ’n aantal voorheen ongepubliseerde gedigte in, soos Aand…, Kontras, Grafskrif, Reisindruk, CE 93 en Ballade van die bron. Die seemeeu is tiperend van sy gevoelsverse, waar die gedig nie deur beredenering gerig word nie, maar deur ’n ontroerde gemoed se indrukke en gevoelens, wat dan in kort reekse vrae en uitdrukkings gestalte kry. Die funksionele herhaling en vindingryke tipografie dui die rusteloosheid en rigtinglose beweging van die voël aan, wat simbolies word van die menslike strewe in navolging van sy gevoelens.

Oorlogsgedigte word in 1942 uitgegee en in 1947 met hersienings en toevoeging van die goeie gedig Waterkloof herdruk as Die einde van die pad en ander oorlogsverse. Die gedigte is ’n chronologiese verslag van sy ervaring van die oorlog vanaf 1939 tot Mei 1941 en hy voorsien die gedigte met ’n datum en aanduiding van die plek waar hy dit geskryf het. Eenheid en progressie word in die bundel bereik deurdat die digter agtereenvolgens ’n beeld van die geluk van ’n gesin voor die oorlog, ’n voorspel tot die krygsverrigtinge en die ervaring van die soldaat in die eindelose woestynlandskap en die militêre hospitaal gee. As die enigste Afrikaanse digter van werklike betekenis wat eerstehandse kennis van die oorlog het, is die onderwerp van groot belang vir ons letterkunde. Reeds in 1943 word Rooidag en Oorlogsgedigte deur twee van die drie lede van die keurpaneel vir die Hertzogprys aanbeveel, maar uiteindelik besluit die Fakulteitsraad om eerder ’n bekroning te maak van Elisabeth Eybers se eerste twee digbundels.

Hart sonder hawe bevat hoofsaaklik gedigte wat hy as krygsgevangene in Italië geskryf het.

Ballade van die groot begeer is ’n bundel wat anders is as sy vorige werk daarin dat hy weg beweeg van die vrye vers en ’n vaster vorm en rymskema gebruik, terwyl hy hier hoofsaaklik die Kaapse bruinmense met hulle oorspronklikheid van segging en sienswyse aan die woord stel. Die toonaard van die bundel omvat dan ook die sarkasme, pyn, skrynende leed en aanklag van hierdie bevolkingsgroep oor hulle lewensomstandighede, ryklik getemper met hulle sinnelike oorgawe aan plesiere en hulle eiesoortige humor.

In 1960 wen hy ’n derde prys en £100 in Die Landstem se Letterkundige Wedstryd met sy digbundel Splinters, wat later deel vorm van sy volgende bundel, Voorland. Die titel dui aan dat die digter besef dat die middag van die lewe verby is en die aand begin aanbreek. Hierdie is ’n lywige bundel wat selfs gedigte bevat wat hulle ontstaan reeds in die dertigerjare gehad het.

In 1973 verskyn ’n Keur uit sy gedigte, waarin hy self die keuse van die gedigte uit sy gepubliseerde bundels maak. Hierdie bundel word in 1974 met die Hertzogprys bekroon. In 1985 verskyn sy Versamelde gedigte. As samesteller is hy verantwoordelik vir Afrikaanse versameling, ’n keur uit die poësie van die Dertigers vir die Nederlandse mark, waarin hy sy eie gedigte onder die skuilnaam Arnoldus Retief publiseer. Hy stel ’n keur uit die gedigte van Roy Campbell saam as The poems of Roy Campbell, waarvoor hy ’n deeglike en insiggewende voorwoord skryf. In 1968 stel hy saam met Jack Cope The Penguin book of South African verse saam.

Sy gedigte word in verskeie versamelbundels opgeneem, insluitende Groot verseboek, Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte, Afrikaanse versameling, Afrikaanse verse, Afrikaanse ballades, Digters en digkuns, Ons jongste Letterkunde, Uit ons digkuns, Senior verseboek, Junior verseboek, Digterstemme, Digters en digsoorte, Die junior digbundel, Faune, Die dye trek die dye aan, Afrikaanse natuurpoësie, Miskien sal ek die wingerd prys, Liggaamlose taal, Woordpaljas, Verse vir Opperman, My Afrikaanse verseboek, Tussen die engtes, Voorspraak en Goudaar. In 1977 vertaal Jewgeni Witkowski ’n dertigtal verse van hom in Russies, wat onder die titel Ballada o wjelikom moezjestwê (Ballade van die groot dapperheid) in Moskou verskyn.

Eenbedrywe

Reeds vroeg na sy huwelik met die aktrise Lydia Lindeque begin hy ook dramas skryf. Hy vertaal eers Lorca se Maria Pineda en skryf dan ’n radiodrama Die gees van die water. Daarna volg die eenbedryf Die skaapwagters van Bethlehem, wat ’n groot verbetering op sy eerste pogings was. Hierna skryf hy nog talle eenbedrywe, asook vollengte dramas. Wat eenbedrywe betref, skryf hy op versoek van Anna Richter-Visser die eenbedryf Die wit muur vir opvoering deur ’n groepie Kaapstadse amateurspelers op Heldedag (10 Oktober) van 1938. In 1939 skryf hy nog twee eenbedrywe, naamlik Die ongeskrewe stuk en die blyspel Die arrestasie, wat hy skryf vir die Hugenoteviering aan die Universiteit van Kaapstad.

In 1940 word Die wit muur en ander eenbedrywe gepubliseer, wat benewens die titelstuk ook Die skaapwagters van Bethlehem en Die arrestasie bevat. Die wit muur is die dramatisering van die ware verhaal van die jong Japie Greyling, wat tydens die Anglo-Boereoorlog deur ’n Britse offisier met die dood gedreig word as hy nie vertel waar sy vader se kommando hulle bevind nie. Japie weier en verkies om eerder te sterf as om sy mense te verraai. Die titel verwys na die muur waarteen hy geplaas word vir sy teregstelling. Wanneer die Britse offisier Shaw die fusillering van Japie afgelas, kom dit egter te skielik en ongemotiveerd voor. Benewens verskeie amateuropvoerings bring Fred Engelen hierdie eenbedryf in 1952 met groot welslae in die Koninklijke Nederlandsche Schouwburg in Antwerpen op die planke, terwyl Helen Faul dit ongeveer dieselfde tyd met ’n Afrikaanse groep in Utrecht opvoer. Die skaapwagters van Bethlehem is ’n Kersnagdrama, waar drie skaapwagters deur ’n vierde ingelig word dat ’n vreemdeling in die herberg die koms van Christus voorspel het. Hierdie eenbedryf sluit aan by die Middeleeuse tradisie van die Kersspel met sy afwyking van die oorspronklike Bybelse gegewens, die toepassing op Suid-Afrikaanse omstandighede en die gebruik van toekomstige gebeure, soos die Bergpredikasie en as ’n vooruitskouing op die impak van Christus. So word ’n treffende verbinding tussen realisme en die mistieke verkry. Die mistieke bereik ’n hoogtepunt met die verskyning van die ster aan die einde, wat die skaapwagters gereed maak om te volg tot waar hulle die Kind sal vind. Hulle vertrek elkeen met ’n geskenk wat hulle vir die Christuskind sal gee. Benjamin en Johannes neem die brood en wyn wat oorgebly het van die skaapwagters se maal, die simbole van Christus se lyding; Josua neem ’n pasgebore lammetjie, ’n verwysing na Christus as die Goeie Herder en ook sy offerdood en Sagaria neem sy staf, waarmee Christus sy volk kan lei soos Moses voor Hom. Die arrestasie is ’n blyspel en speel af in die tyd van die Vryburgers se opstand teen goewerneur Willem Adriaan van der Stel. Op ’n oggend verdwyn nege van die Vryburgers en hulle vrouens en kinders weet nie waar hulle is nie. Hulle kom almal op een plek bymekaar, waar die dragonders hulle dan ondervra oor die mans se bewegings. Hierdie vrouens van verskillende oorspronklike nasionaliteite staan almal saam en weier om oor hulle mans se bewegings te praat. Eindelik is dit die Franssprekende Jean, jong seun van Francois en Suzanne du Toit, wat die ondervraer finaal in die stof laat byt. Krige skryf hierdie eenbedryf vir die 1940 Hugenoteviering van die Universiteit van Kaapstad. Soos die geval met sy gedigte, hersien hy die dramas elke keer ingrypend voordat die bundels herdruk word. Die arrestasie word deur Gerhard J. Beukes opgeneem in Skerm en masker en Spel en spelers.

Die bundel eenbedrywe Alle paaie gaan na Rome bevat benewens die titelstuk ook Fuente Sagrada en Die grootkanonne. Alle paaie gaan na Rome beeld ’n Italiaanse grootmoeder uit wie se vyf seuns tydens die Tweede Wêreldoorlog reeds deur die Duitsers gefusilleer is. Sy soek tevergeefs op militêre vragwaens vervoer na Rome sodat sy haar kleindogter Gina, sprakeloos gelaat deur bomskok, by mediese hulp kan kry. Hierdie drama beeld die verwoesting en menslike ellende van die oorlog op skreiende wyse uit. Indrukwekkend is Krige se gebruik van subtiele teenstellings om stemming te skep en sy punt te maak, wat die impak sterk verhoog. Die aksie speel af in ’n verlate dorpie, laatmiddag in die winter, wat die troosteloosheid en koue van die fisiese maar ook geestelike omgewing uitbeeld. Die grootmoeder en haar kleindogter staan onder die beeld van Maria met die Christuskind in haar arms, simbool van hopeloosheid onder die simbool van hoop. Eindelik is hulle slegs negentig myl van Rome af, maar die treinverbindings met Rome is verbreek, die brûe opgeblaas en nie al die militêre vragwaens gaan na Rome nie, sodat die titel van die drama ’n ironiese betekenis kry. Eindelik word die karakters nie net individue nie, maar mense verteenwoordigend van die mensdom, met die grootmoeder simbool van die opofferings en liefde wat sal oorwin en die kleindogter simbool van ’n verslae en stom mensdom. Die soldate word aangedui as verskillende tipes, soos diegene wat onverskillig staan teenoor ander, diegene wat medelye toon maar onwillig is om te help en diegene wat slegs sal help as daar eie voordeel daarin is. Die ouma en dogter se vrugtelose wag beeld ook die uitsigloosheid van hulle bestaan uit, ’n kenmerk van die Absurde Teater wat eers sowat tien jaar later in Samuel Beckett se Waiting for Godot sy dramatiese intrede vind. Hierdie eenbedryf word deur Gerhard J. Beukes opgeneem in Woord en masker en deur F.C.L. Bosman in Vier uitgesoekte eenbedrywe.

Fuente Sagrada beteken “die heilige put” en dramatiseer ’n insident uit die Spaanse Burgeroorlog, waarin die buitelandse vegter probeer om ’n boer te laat begryp hoe nodig sy stootkarretjie is vir die vervoer van waardevolle krygsdokumente en sodoende die beskerming van sy land. Die boer begryp egter slegs eenvoudige dinge van sy grond en sy boerdery en is moeilik om te oortuig. Eers wanneer die soldaat terloops iets noem binne die boer se verwysingswêreld, naamlik dat hy ook verwantskap het met grond en sy grond moes opoffer om te veg, dat die boer toestem. Dit is egter in die visualiteit van die lang optog van hawelose mense wat woordeloos oor die verhoog trek wat die dramaturg die sterkste simboliese boodskap bring van die ellende wat oorlog oor onskuldige mense bring.

Die grootkannone is ’n na-oorlogse Suid-Afrikaanse stuk, waar twee soldate wat hoë range in die oorlog beklee het, nou weer net gewone mense in die samelewing is en deur alles oorheers word, selfs deur vrouens. Saam probeer hulle nou die verdriet verdrink en ook om vroeëre glorie te herwin, wat tussen die humor die gebeure ook ’n ietwat tragiese en patetiese aanskyn gee. Die gesprek tussen die twee dronkes is besonder geestig.

Die sluipskutter is ’n bundel eenbedrywe wat naas die titelstuk ook die impromptu-stuk Die ongeskrewe stuk en die hoorspel Die gees van die water bevat. Die sluipskutter speel tydens die Tweede Wêreldoorlog in Italië af, waar die Duitser Heinrich gevange geneem word en kolonel Venter van die Suid-Afrikaanse Leër besluit om hom dood te skiet, onder die indruk dat hy ’n sluipskutter is wat sy peetkind, een van sy manskappe, doodgeskiet het. In werklikheid het Heinrich uit noodweer opgetree. Kaptein Meyer, ’n Jood wat Duitsland verlaat het om ’n Suid-Afrikaanse burger te word, is daarenteen die menslike gesig wat die krygsgevangenes verseker dat hulle nie tereggestel sal word nie. Sy optrede is des te meer merkwaardig omdat hy uit hoofde van sy afkoms as  Duitse Jood alle rede het om die Duitse krygsgevangenes te haat. Die menings van ander karakters, soos ’n Italiaanse vrou, belig die moraliteit van die Kolonel en die sluipskutter se dade. Hierdie enkele geval word simbolies van die wreedheid van die oorlog, wat die futiele dood van iemand soos Heinrich tot gevolg het, en die brute geweld, waarteen die suiwer menslikheid van ’n persoon soos kaptein Meyer niks kan uitrig nie. In Die ongeskrewe stuk daag die musikant, regisseur, student, akteur en meisies net voor die vertoning op en hulle blote teenwoordigheid en onderlinge verhoudings sorg dat ’n nuwe drama ontstaan. Die sentrale boodskap is dat die werklike lewe die drama is. Dit is ’n vrye verwerking van Pirandello se Ses karakters op soek na ’n skrywer. Hierdie eenbedryf word ook opgeneem in die versamelbundel Die kleiner kosmos, saamgestel deur P.P.B. Breytenbach en Temple Hauptfleisch. Die gees van die water is gebaseer op die Japanse sprokie van die klipkapper. Dit is ’n digterlike allegoriese stuk met ’n gesprek tussen die Berg, die Water en die Wind, waarin die Water besef dat die rus wat hy voorheen versmaai het, ware geluk bring.

Vier eenbedrywe is ’n keur deur J.C. Kannemeyer uit sy reeds gepubliseerde eenbedrywe en bevat Die skaapwagters van Bethlehem, Die arrestasie, Alle paaie gaan na Rome en Die sluipskutter. Kannemeyer voorsien hierdie bundel met ’n deeglike oorsig van die opgenome eenbedrywe. Die eenbedryf Die lewe is alleen draaglik as 'n mens bietjie dronk is word in die versamelbundel Rostrum opgeneem. Dit is ’n nostalgiese tweegesprek tussen ’n ou skrywer en sy getroue bediende en dis reeds laat in die dag, waarin die vrees vir die lang koue winternag in die skrywer opkom. Dit dwing hom om sy lewe in oënskou te neem.

Drie eenbedrywe bevat die eenbedrywe Interieur, Kry julle ry en Die apie. Interieur is ’n vrye verwerking van Maurice Maeterlinck se Franse eenbedryf, ’n stemmingstuk waarin ’n ou man en ’n vreemdeling die binneste ruimte of interieur van ’n gesin se plek beskryf, terwyl hulle huiwer oor hoe om ’n doodstyding oor te dra. Kry julle ry is ’n vrye vertaling van John Gainfort se klugtige eenbedryf “Going home”. In sy eie oorspronklike Die apie kuier ’n man elke dag by die blou-apie in die dieretuin en in ’n lang monoloog aan ’n vrou beweer hy die apie het eers aan hom en sy vrou behoort, maar hulle het hom aan die dieretuin geskenk weens die treitering van die bure. Die vrou vind later van die opsigter uit die apie is in die dieretuin gebore en die man was nooit getroud nie.

Krige vertaal self vyf van sy eenbedrywe in Engels. Vier verskyn dan in The sniper and other one-act plays en een in Two lamps and The big shots.

Dramas

Sy eerste vollengte drama en ook eerste gepubliseerde drama is Magdalena Retief, ’n geleentheidstuk geskryf vir die Voortrekker eeufees in 1938 en daarna in 1948 en weer in 1975 hersien en heruitgegee. In die drama word die hoofkarakter, wat die vrou was van die Voortrekkerleier Piet Retief, oor verskeie dekades geteken. Aan die begin is sy ’n meisie van sestien en aan die einde met die Epiloog ’n vrou van sewentig. Die aanloop tot en verloop van die Groot Trek soos dit op haar van toepassing is, word in agt taferele geskets, met die Epiloog ’n nabetragting. Die belangrikste gebeure en botsings van die Voortrekker-geskiedenis en belangrike momente in die wording van die Afrikanervolk kry hierin beslag. In hierdie geskiedenis word Magdalena simbool van die Afrikaanse vrou, wat ten spyte van terugslae altyd voortveg en oor haar nageslag waak. Die vorm van die drama is meer dramatiese vertelling as egte drama en baie van die konflikte wat sy deurstaan word vertel maar nie uitgebeeld nie. Magdalena Retief verower in 1938 die eerste prys in ’n wedstryd van die Krugersdorpse Toneelvereniging vir die Voortrekkereeufees.

Die twee lampe word in 1948 geskryf en in 1951 gepubliseer, waarna ’n hersiene uitgawe in 1975 verskyn. Die drama is gebaseer op Sannie Uys se kortverhaal Die vader. Hierin bots ’n trotse, outokratiese vader (Oom Gert) met sy twee seuns (die lampe van die titel) nadat hy reeds sy vrou en twee dogters aan die dood afgestaan het. Die vader se lewe word regeer deur sy rigiede, ontoepaslike godsdiensopvattings. Hy weier om enige toegewing te maak (ook aan homself), wat tragiese gevolge het. Die seuns is egter te pap en hulpeloos voorgestel, wat afbreuk doen aan die potensiaal vir ware dramatiese konflik. Die twee lampe verower in 1951 ’n tweede prys (gedeel met Johannes Meintjes) in die groot toneelwedstryd tydens die Van Riebeeckfees, wat gewen is deur Gerhard J. Beukes en W.A. de Klerk. The two lamps (sy eie vertaling van Twee lampe) word in 1963 in die Verenigde State van Amerika met die Rosamund Gilder-toekenning bekroon.

Die ryk weduwee is ’n komedie wat die komiese uitbuit van wewenaars en oujongkêrels wat gelyktydig met huweliksaansoeke by ’n ryk weduwee opdaag. Anna de Kock van die plaas Soete Inval naby Wellington word die hof gemaak deur Etienne Roux, oujongkêrel en verstrooide professor in die letterkunde, Frans de Waal, wewenaar-boer van Beaufort-Wes, Pierre Naudé, wewenaar-prokureur en haar voorman, Piet Swart, wat bieg dat hy hierdie werk aanvaar het slegs om in haar teenwoordigheid te kan wees. Die landwye toer in 1953 van die Nasionale Toneelorganisasie met hierdie stuk is ’n groot sukses en daar word geraam dat meer as honderdduisend mense hierdie opvoerings bygewoon het. Resensente wys die ongemotiveerde handeling, weinige sielkundige indringing en te veel uiterlike handeling slegs gerig op effek as swakpunte uit. Daarenteen is dit ongetwyfeld vermaak uit die boonste rakke, met vlot handelingsverloop versterk deur lewendige dialoog gelaai met dubbelsinnighede. Na hierdie aanvanklike toer word dit periodiek weer met groot sukses opgevoer, onder andere in 1968 deur TRUK en in 1974 deur KRUIK. Die trefkrag en tydloosheid van die drama word daarin geïllustreer dat dit in 2009, wanneer dit by die Aardklop Kunstefees opgevoer word, weer vol sale trek en een van die gewildste produksies op die fees is. In 1951 wen hierdie drama die gesamentlike tweede prys met die toneelwedstryd tydens die Van Riebeeck-fees.

Die goue kring se titel verwys na die kringloop van lewe en dood. Dit is gegrond op ’n legende uit die Portugese literatuur, wat Krige in Spanje laat afspeel. Hy het ook die kortverhaal La miseria uit sy bundel Die palmboom op hierdie legende gegrond. In die oorspronklike legende kry die hoofkarakter drie wense en een daarvan is dat hy ’n vrugteboom kry waarin die een wat daarin klim nie kan afklim voordat die hoofkarakter hom nie daartoe beveel nie. In die drama kom die Dood in die gedaante van ’n aantreklike jong man na ’n dorpie om Moeder Mart te kom haal, maar deur die towerkrag wat aan haar gegee is, laat sy hom aan ’n lemoenboom vassit. Selfs wanneer sy hom bevry, kan hy slegs in ’n nou sirkel om die boom beweeg. Weens die Dood se gevangenskap sterf geen mens meer in die wêreld nie en selfs pyn word onsterflik, sodat mense wat met pyn worstel nou gedoem is om dit vir ewig te verduur. Omdat dood en lewe so nou verbonde is, word geen nuwe kinders ook gebore nie. Moeder Mart besef eindelik dat sy haarself sal moet offer ter wille van ander. Sy bevry die Dood en hy neem haar saam met hom en so word die “goue kring” van lewe en dood weer herstel. Die ander karakters verteenwoordig dikwels die bekende tekortkominge van die mens, soos vrekkerigheid, luiheid en hoogmoed, wat aan die drama ’n meer universele impak gee, veral waar hulle deur die gebeure gedwing word om na te dink oor die sin van lewe en dood. Hierdie drama gee dus uiterlike substansie aan die metafisiese konsepte van ons menswees en die wisselwerking tussen lewe en dood.

In Muur van die dood voel Chris Brink tydens die Tweede Wêreldoorlog dat die lewe sin het en dat hy iets vir sy medemens beteken, ’n gevoel wat hom verlaat nadat die oorlog beëindig word. Die kameraadskap van die soldate tydens die oorlog verander in rasseskeiding van voormalige kamerade, wat hom frustreer, en sy omgang met vrouens is sonder bevrediging. Dit is veral die growwe rassisme waaraan sy bruin soldaatvriend Niek onderwerp word, wat Chris verbitterd maak. Tydens die oorlog red Niek vir Chris, wat sy offisier was, se lewe en uit dankbaarheid en toegeneentheid neem Chris hom na die oorlog in diens as klantewerwer. As plaasvervanger vir die gevaar en opwinding van die oorlog jaag Chris dan teen die Muur van die Dood en pleeg eindelik selfmoord deur te vinnig te jaag. Apartheid word in hierdie drama behandel binne die konteks van ’n universele onreg teenoor mense.

Die komedieklug Die loodswaaiers word reeds in 1966 deur KRUIK opgevoer, maar eers in 1977 gepubliseer. ’n Afdeling Suid-Afrikaanse soldate bevind hulle in Abessinië tydens die Tweede Wêreldoorlog, met die Italiaanse magte wat hulle kan vaskeer. In hierdie omstandighede maak ’n string loodswaaiers hulle verskyning in die tent van dokter François van Rensburg om sodoende regverdiging te kry vir hulle voorgenome ontwyking van aktiewe diens. Die dokter, bygestaan deur sy ordonnans wat wil gaan veg maar weens sy werk nie kan nie, moet beide die vlees en die gees regdokter. Wanneer die krisis-uur aanbreek, lei die dokter die geveg, die ordonnans kan ook ’n bydrae lewer en dit blyk tog dat die dokter daarin geslaag het om die loodswaaiers te inspireer.

Reeds in 1941 maak sy dramas sterk aanspraak op die Hertzogprys, toe Magdalena Retief en Die wit muur en ander eenbedrywe deur die keurpaneel aangeprys word as die enigste werke, naas J.F.W. Grosskopf se Die klipdolk en ander kortspele, wat ernstige oorweging verdien. Die paneel bevind dat Magdalena Retief ’n verdienstelike werk is, maar as drama onbevredigend, terwyl Die wit muur op ’n hoër vlak staan. Hulle bevind dat slegs sy werk die prys verdien, maar twyfel of hy reeds die rypheid, breedte en diepte bereik het wat mens met die Hertzogprys assosieer. Die saak word na ’n breë kommissie verwys, wat met ses stemme teen vier teen ’n bekroning besluit. Interessant genoeg is beide Magdalena Retief en Die wit muur werke wat in die besonder uitgelig word as bekroningswaardig wanneer die keurpaneel in 1985 wel die Hertzogprys aan hom toeken. In 1966 beveel die keurraad eenparig aan dat Krige die Hertzogprys vir drama vir sy oeuvre moet kry, maar die Akademieraad keur hierdie aanbeveling af en geen toekenning word daardie jaar gemaak nie. ’n Heftige polemiek breek hierna los, waartydens verskeie prominente skrywers die beskuldiging maak dat Krige se anti-apartheid politieke uitsprake die oordeel van die Akademie negatief beïnvloed het en dat hulle hierop konsentreer eerder as op die intrinsieke gehalte van sy werk. Daar word verder beweer dat die destydse Eerste Minister, advokaat B.J. Vorster, self ingegryp het en die sekretaris van die Akademie, Daan Goosen, en die voorsitter, P.J. Nienaber, persoonlik gedreig het indien hulle Krige sou vereer. Eindelik word die Hertzogprys vir drama in 1985 aan hom toegeken vir sy hele oeuvre, in besonder Magdalena Retief, Alle paaie gaan na Rome, Die wit muur, Die sluipskutter en Die goue kring. By herhaling kry hy ook kleiner toekennings vir sy werk, soos ’n derde prys in die ATKV se dramawedstryd in 1964.

Prosa

Krige se prosa is aanvanklik merendeels fiksie. As student vertaal hy ’n aantal Franse kortverhale wat van 1928 tot 1932 in Die Huisgenoot verskyn. Tussen 1931 en 1939 publiseer hy verskeie oorspronklike verhale in Die Huisgenoot, De Gids, Die Brandwag, De Stem, Die Jongspan en die Jaarboek van die Afrikaanse Skrywerskring. In hierdie tyd skryf hy ook talle sketse en essays oor sy belewenisse en reise in die Europese lande wat hy besoek. Na sy debuut met ’n kortverhaalbundel kan verreweg die meeste van sy prosa egter as van meer dokumentêre aard geklassifiseer word, waar hy vanuit ’n ek-verteller perspektief verslag doen oor sy ervarings. Die onderliggende genre is dan die reisverhaal, waarin onderhoudend verslag gedoen word van verblyf, omgewing, mense, gewoontes, kultuur en geskiedenis, maar veral van eie ervaring, indrukke en emosies binne hierdie belewenis. Selfs die verhaal van sy ontsnapping in Italië tydens die Tweede Wêreldoorlog is hier inbegrepe. ’n Deurlopende tema in baie van sy verhale en ander prosa is die dood, met veral Die droom en Die dood van ’n Zoeloe aangrypende weergawes van kontak met die dood, een deur die jong kind wat sy hele lewenshouding verander en die ander deur die volwasse man. Tradisioneel trek sy prosa ten onregte minder aandag as sy poësie en dramas, maar dit is nie ’n korrekte beoordeling van die meriete daarvan nie. Sy prosa is gelykstaande aan sy ander werk en in sekere gevalle bereik hy besondere hoogtepunte. Die swakhede wat baie van sy poësie en dramas kenmerk, veral die romantiese aard daarvan en die woordrykheid, word soms meer sinvol geakkommodeer binne die prosa. Dit is opvallend dat sy internasionale aansien veel meer gegrond is op sy prosa as op sy werk in ander genres en van sy verhale word in verskeie tale vertaal, selfs Magjaars en Russies.

Sy debuut as prosaskrywer is met die kortverhaalbundel Die palmboom, waarin ’n keur uit die verhale wat in die dertigerjare in tydskrifte gepubliseer is, opgeneem word. Hy beïndruk met sy raak karakterisering en natuurlike verstelstyl, soms met speelse oordrywing van tipes en situasies.

Die reisboek Sol yl sombra (Spaans vir “son en skaduwee”) bevat sketse en artikels oor sy verblyf in Spanje in die hawestede Barcelona, Valencia en Almeria. Behalwe een is al hierdie sketse in koerante en tydskrifte gepubliseer selfs voor die verskyning van sy eerste digbundel. Hierin munt hy uit met sy eiesoortige perspektief op die politiek, godsdienstige gewoontes en leefwyse van die Spanjaarde en stel ’n besondere standaard daar vir die reisverhaalgenre in Afrikaans. Krige self beskou Huis aan die see as die beste skets in hierdie bundel, op sterkte van die hegte bou en fyn uitbeelding van motief, sfeer, stemming en gevoel. Tremrit is ’n skerpsinnige uitbeelding van sy medepassasiers in hulle reis deur die wêreld. A.P. Grové neem In die Comedor Popular uit hierdie bundel op in Trekvoëls, ’n versamelbundel met reissketse.

’n Soortgelyke bundel is Ver in die wêreld, wat sketse bevat oor sy verblyf in Frankryk, Spanje en sy ervarings in die oorlogsjare in Noord-Afrika en Italië en later ook in Suid-Afrika. Weereens munt hy uit met sy vasvang van die atmosfeer van die plek wat hy beskryf en die stemming van die gebeure, asook met die manier waarop die mense belig en hulle karakters openbaar word. Die gebeure is wyd uiteenlopend van aard en beskryf dinge so divers as sy professionele rugbyloopbaan, oorlogsaksie en uitstappies in die veld. Eggo tref met sy beelding van oorlogsmoegheid en oorlogsverskrikking, wat hy in ’n kroeg probeer ontvlug.

Sout van die aarde sluit ten nouste aan by Sol y sombra en Ver in die wêreld en bevat ook reisverhale en sketse. Hierdie bundel is in ses afdelings verdeel, naamlik Frankryk, Oorlog, Ter see, Spanje, Suid-Afrika en Bo die ou wêreldsee. Soos die titels van die afdelings aandui, beskryf hy reise, mense en gebeurtenisse tydens sy verblyf in Frankryk en Spanje in die dertigerjare, ervarings tydens die Tweede Wêreldoorlog en op see, asook ervarings in Suid-Afrika, wat dan die dertigerhare tot die vyftigerjare dek. Hy beskryf ook staaltjies uit sy rugbyspelende dae in Frankryk en sy eerste ontmoeting met Roy Campbell. Die titelverhaal beskryf sy ervarings saam met twee ander krygsgevangenes terwyl hulle in doodsgevaar tydens die Tweede Wêreldoorlog probeer terugkeer na hulle linies, maar omring word deur vyandelike bedrywigheid en vuur. Hulle kom in hierdie omstandighede ’n ou egpaar teen, wat saam met hulle skoondogter op hulle landjie werk, terwyl hulle kleinkind op die groen gras rondkruip. Die kontras tussen die dood en vernietiging aan die een kant en die skepping en nuwe lewe aan die ander kant word ’n universele uitbeelding van die krag van die lewe. Die skets Señora Adela verskyn in die afdeling oor Spanje. Dit is aan hierdie eenvoudige vissersvrou wat hy gedeeltes van die drama Die goue kring voorlees, waaraan hy in haar huis geskryf het. Ten spyte van haar ongeletterde eenvoud is sy ’n merkwaardige mens, vurig van geaardheid, diepsinnig en gevoelig, met ’n sonderlinge vermoë om dinge in perspektief te plaas. Sy skets oor Die twee Natalle wat in hierdie bundel verskyn, word later deur C.J.M. Nienaber opgeneem in die bloemlesing Tuinprovinsie Natal. Sout van die aarde word in 1960 met ’n eerste prys bekroon in Die Landstem se letterkundige wedstryd. Elize Botha neem die beskrywing van Krieket… uit hierdie bundel op in haar versamelbundel oor Afrikaanse essayiste. Hennie Aucamp maak ’n keuse uit Krige se prosa wat hy as Met ander oë laat publiseer, vergesel van ’n deeglike inleiding oor die aard en betekenis van Krige se prosa.

Môrester oor die Abruzzi is Krige se eie vertaling van The way out, sy spannende verslag oor sy ontsnapping in die Tweede Wêreldoorlog deur die Duitse linies na vryheid nadat hy vir lank in Italië as krygsgevangene aangehou is. In 1990 is Na die Maluti's op die kortlys vir die toekenning van die Ou Mutual-prys en in dieselfde jaar word dit genomineer vir die Rapportprys. Dit is ’n verslag van sy staptoer saam met ’n groep vriende na die Maluti-berge in Lesotho in Mei 1939. Hierdie reisverhaal het oorspronklik as ’n reeks artikels van 9 Junie tot 31 Oktober 1939 in Die Brandwag verskyn, met illustrasies van sy broer François. Benewens sy weergawe van die klimtog en die beskrywing van die natuurskoon gaan hy hier op baie interessante afdraaipaadjies ook. So rapporteer hy geleerde gesprekke tussen hom en sy medereisigers, wat ingesluit het sy suster Mitzi en broer François, en die skilders Terence McCaw en Walter Battiss. Hierdie gesprekke handel oor talle onderwerpe, insluitende die San-kultuur en San-kuns, wêreldliteratuur, die rassekwessie en die verstarde Afrikaanse gees. Die droom is ’n vertaling deur Ina Rousseau van sy Engelse verhaal The dream (wat oorspronklik in The dream and the desert gepubliseer is. Die briewe wat hy in die vroeë dertigerjare hoofsaaklik aan sy broer Bokkie uit Frankryk en Spanje skryf word later versamel en met ’n inleiding deur Peet van Aardt uitgegee as Briewe van Uys Krige uit Frankryk en Spanje.

Van sy verhale en sketse verskyn in tydskrifte soos Standpunte. Sy korter werk word ook in verskeie versamelbundels opgeneem, insluitende Borde borde boordevol, Wys my waar is Timboektoe en Vuurslag, almal saamgestel deur Hennie Aucamp; Mosaïek onder redaksie van J.P. Smuts en R. van Rensburg; Kort keur en Die Afrikaanse kortverhaalboek van Abraham H. de Vries; Dekade: Resente Afrikaanse kortverhale, Kortpad en Kernbeeld van die Afrikaanse kortverhaalboek onder redaksie van F.V. Lategan; Moderne Afrikaanse verhaalkuns van F.E.J. Malherbe; Ons reis om die wêreld saamgestel deur Jac J. Rousseau (skuilnaam van P.J. Nienaber); Vertellers en Vertellers 2 van Merwe Scholtz; Flitse van die Afrikaanse Pers-Boekhandel; en Allegaartjie saamgestel deur Johan de Jager. In die bundel Rooi word vier sketsverhale van hom opgeneem, insluitende die aangrypende Die Carbonari, wat die ontsnapping van ’n krygsgevangene tydens die Tweede Wêreldoorlog beskryf. Hierdie verhaal verskyn oorspronklik in Engels in The dream and the dessert. Sy ander bydraes tot hierdie bundel is voorheen ongepubliseer en is Die hoë torings, Weeskindjie van die woestyn en Bramahpoetra en Baardskeerdersbos.

Hy lewer ook belangrike werk wat oorspronklik in Engels verskyn. The way out vertel die verhaal van sy ontsnapping uit krygsgevangenskap in Italië tydens die Tweede Wêreldoorlog. Hierin bring hy veral hulde aan die Italiaanse boeremense wat ten spyte van Duitse dreigemente dat hulle doodgeskiet sal word as hulle die voortvlugtiges help, so ’n groot rol in sy ontsnapping gespeel het. Die oorwegende toonaard van die boek word dan ’n lofsang aan die menslike goedheid en geloof. Hoewel ’n feitelike verslag, slaag hy daarin om die verhaal soos ’n spannende roman in te klee, met die voortdurende gevaar dat die Duitsers hulle sal betrap altyd in die agtergrond. Oorsese kritici loof sy behendige en beeldryke gebruik van Engels, waardeur hy sy deeglike beheer oor hierdie taal bewys. Hy vertaal self hierdie boek (met finale afronding deur Jan Rabie) as Môrester oor die Abruzzi en die vertaling word na sy dood gepubliseer.

The dream and the desert bevat die novelle The dream en kortverhale oor die dood en lyding wat hy as oorlogsjoernalis in die woestyn in Noord-Afrika gesien het. The dream handel veral oor die adolessente seun Jannie Kotze, wat sy moeder bystaan tydens die laaste dae van haar swangerskap met sy klein boetie. ’n Gevoel van spanning en naderende onheil word geskep met die bekommernis oor sy moeder se gesondheid, veral na die skok van die verdrinking van haar suster, Jannie se tante, en sy twee niggies skaars drie maande vantevore. Jannie se oupa is ook drie jaar vantevore oorlede. Die klein boetie word weke te vroeg gebore en is baie swak en Jannie word dan weggestuur om vir familie in die Kaap te gaan kuier. Hy besluit om onverwags terug te keer huis toe, net om by sy aankoms te verneem dat sy klein boetie pas gesterf het. Hierdie sterfte is vir Jannie moeilik om te verwerk. Later droom Jannie dan oor die dood van sy onderskeie familielede en hoor later op die wind deur die dennebome die stemme van al sy dooies. Hierna word hy gevul met empatie vir die gestorwenes, dan ook met die lewendes, ’n oorweldigende liefde vir die mensdom. Nadat diep hartseer intree, kry hy bevrydende vrede. Hierdie verhaal met sy versoening met die dood (wat ook in Die goue kring weerklink) word later deur Ina Rousseau vertaal en as Die droom gepubliseer. Hierdie bundel bevat ook die verhaal Death of the Zulu, wat hy in 1943 in gevangenskap tydens die Tweede Wêreldoorlog geskryf het. Hierin stap soldate deur die woestyn nadat hulle in die oorlog deur die Duitsers gevange geneem is. Hulle toekoms is uitsigloos, met net gevangeskap en ’n onseker lot om na uit te sien. In hierdie omstandighede maak die Zoeloe ’n keuse om te sterf, omdat die dood verkieslik is bo hierdie lot. Krige se uitbeelding van die atmosfeer en uitsigloosheid is besonder treffend. Die Nobelpryswenner André Gide het die verhaal so hoog aangeslaan dat hy die Franse vertaling daarvan in sy maandblad L’Arche opgeneem het; die BBC het dit uitgesaai; die Franse skrywer Georges Duhamel het dit hoog aangeprys; die Italiaanse romanskrywer Ignazio Silone het dit beskryf as die beste kortverhaal met die Tweede Wêreldoorlog as tema en die Amerikaanse tydskrif Harper’s Magazine het dit ook gepubliseer. Die verhaal is ook in Nederlands, Duits, Jiddisj en Magjaars vertaal en dit het in twee Skandinawiese tydskrifte verskyn, terwyl die Afrikaanse weergawe in Die Brandwag van 31 Augustus 1962 verskyn en daarna in verskeie versamelbundels soos Verhaal en student, Die Afrikaanse kortverhaalboek en Met ander oë opgeneem word. Die bundel bevat ook die kortverhaal, The charcoal burners (wat hy self in Afrikaans vertaal as Die Carbonari), wat in 1951 die eerste prys wen in die Suid-Afrikaanse afdeling van die New York Herald Tribune se World Short Story Competition, terwyl die Portugese beoordelaar op die paneel dit aanwys as die beste verhaal in die algehele kompetisie. Hierdie verhaal word in meer as twintig tale vertaal. Vir The dream and the desert vertaal Krige ook van sy Afrikaanse kortverhale soos Die doodkis en La miseria in Engels. The dream and the desert word ook in Amerika uitgegee, waar dit positiewe resensies en wye dekking ontlok van gesaghebbende publikasies soos Washington Times, New York Times en New York Herald Tribune. Orphan of the desert is ’n versameling van sy kortverhale en sketse in Engels, waarvan sommiges deur die skrywer self uit die Afrikaans vertaal is en sommige oorspronklik in Engels geskryf is. Hy kry ’n prys van die vir sy kortverhaal Orphan of the desert. Hy kry ook internasionale erkenning vir sy werk, onder andere deur Reader’s Digest, wat in 1973 sy kortverhaal Death of the Zulu opneem in ’n bloemlesing van Suid-Afrikaanse kortverhale, terwyl The coffin in 1977 in Great short stories of the English-speaking world ingesluit word.

Saam met Conrad Norton skryf hy Veldtog vir vryheid: 'n kort oorsig van die oorwinning va die Afrikanersoldate in Oos- Afrika 1940–1941, waarin hulle die verloop van die veldslae waarin Suid-Afrikaanse soldate tydens die Tweede Wêreldoorlog in Oos-Afrika deelgeneem het, beskryf. Dit is ’n uitgawe van die Inligtingsburo en verskyn ook in Engels as Vanguard of victory.

Ook as kritikus maak hy ’n belangrike bydrae. So skryf hy inleidings vir verskeie belangrike letterkundige werke, soos Keur uit die verhale van J. van Melle (wat hy saamstel), 21 van Jan Rabie, Poems of Roy Campbell en lewer die belangrike opstel oor Ingrid Jonker se poësie in In memoriam Ingrid Jonker. In Naamlose muse versamel J.C. Kannemeyer sy kritiese werk en letterkundige essays, asook diverse verspreide artikels wat deur die jare in koerante verskyn het, afskrifte van referate wat hy tydens konferensies gelewer het, radiopraatjies, bydraes en inleidings tot boeke en briewe.

Vertaler en samesteller

As vertaler lewer hy werk van onskatbare waarde vir Afrikaans deurdat hy by uitstek die persoon is wat die Latyns-Romaanse letterkunde (Spaans, Portugees, Italiaans, Frans) vir die Afrikaanse leser oopmaak deur uitmuntende vertolkings van beide die skrif en die hartstog van hierdie werke. Met poësie is sy werkwyse om die gevoel van die oorspronklike te vertolk, eerder as om te poog om ’n letterlike vertaling te doen, wat meebring dat baie vertalings korter of langer is as die oorspronklike. Sodoende kom daar eintlik elke keer ’n nuwe kunswerk tot stand, wat meebring dat André P. Brink later van hierdie vertalings van gedigte insluit in Groot verseboek. Vir die luit en kitaar is sy eerste bundel met vertaalde gedigte, waarin hy vertalings insluit uit Arabies (kwatryne van Abu’l-Ala, wat hy vertaal uit die Engelse oorsettings van Ameen F. Rihani en Henry Baerlein), Frans (gedigte van Prudhomme, Gautier, Villon, Baudelaire en Rimbaud) en Spaans (gedigte van Lope de Vega, De Quevedo, Calderon de la Barca, Machado, Jimenez en Lorca). Hoogtepunte in die bundel is Villon se Ballade van die dames van weleer en Lorca se Klaaglied vir Ignacio Sánchez Mejías. Hy sluit die bundel af met ’n aantal beskouinge oor die werk van sommige van hierdie figure. Vir die luit en die kitaar word in 1951 met die Akademieprys vir Vertaalde Werk bekroon. Met Éluard en die surrealisme stel hy op insiggewende wyse die kunsrigting van surrealisme aan die Afrikaanse leser bekend en wys op voorbeelde van hierdie rigting in die werk van onder andere Bartho Smit en Ingrid Jonker. Hierdie opstelle word gevolg deur ’n bespreking van die belangrike surrealistiese digter, die Franse Paul Éluard, se persoon en werk, gevolg deur vertalings van ’n groot aantal gedigte van Éluard, waar die oorspronklike Frans langs die Afrikaans afgedruk word.

Hy stel die Spaanse digter en dramaturg, Federico García Lorca, wat in die dertigerjare deur die Fascistiese soldate in Spanje tereggestel word, se dramas Yerma en Die huis van Bernarda Alba asook sy Verse van Lorca aan die Afrikaanse leser bekend. Yerma word in 1952 in drie aflewerings in Standpunte gepubliseer en op grond hiervan ontvang Krige in 1956 die Akademieprys vir Vertaalde Werk. Hierdie drama word eers in 1963 in boekvorm gepubliseer. Yerma is die vrou van die hardwerkende boer Juan. Sy smag na ’n kind, maar haar man is onwillig en ook uitermate besitlik teenoor haar, wat haar menswees versmoor. Haar eer laat haar nie toe om haar wens by ’n ander man te vervul nie, al is daar iemand wat sy begeer. Wanneer haar man hom weer aan haar opdring, kan sy die situasie nie meer hanteer nie en vermoor hom. Die Akademieprys vir Vertaalde Werk word in 1981 vir Die huis van Bernard Alba toegeken. Hierin word die dogters van Bernarda Alba na die dood van hulle pa in die ingekerker, wat elkeen se eiesoortige drome verydel. Hy vertaal ook Lorca se dramas Mariana Pineda en Die bloedhuwelik, maar hierdie vertalings word nie gepubliseer nie.

Krige se woordvirtuositeit kom tot sy volle reg wanneer hy die uiters moeilike taak om William Shakespeare se dramas te vertaal, aanpak. Shakespeare se woordspelings is iets wat sy vindingrykheid stimuleer en hy slaag daarin om die Elizabethane plek-plek te laat praat en optree soos tipiese Afrikaners. Twaalfde nag word in 1964 met die eeufees van Shakespeare deur TRUK in Pretoria, Johannesburg en elders opgevoer en die opvoering sowel as die vertaling oes groot lof in, met party kritici wat beweer dat dit die mees geslaagde Shakespeare-opvoering is wat hulle tot op daardie stadium in Suid-Afrika gesien het. Twaalfde nag word in 1969 (saam met Eitemal se vertaling van Goethe se Faust) met die Akademieprys vir Vertaalde Werk bekroon. Krige weier die prys vir Twaalfde nag omdat hy vertroue verloor het in die Akademie se vermoë om letterkundige besluite en nie politieke besluite nie, te maak. Dit is veral na aanleiding van die debakel in 1966 toe die keurraad aanbeveel het dat hy die Hertzogprys vir drama moet kry, maar die Akademieraad weier om enige toekenning te maak. Hy vertaal ook Koning Lear van Shakespeare in opdrag van KRUIK in Afrikaans, wat in 1972 saam met Dokter-teen-wil-en-dank (vertaling van Molière se Le médecin malgré lui wat aansienlik langer is as die oorspronklike, alhoewel dit dieselfde gees en sfeer behou) met die Akademieprys vir Vertaalde Werk bekroon word.

Spaans-Amerikaanse keuse word in 1971 met die Akademieprys vir Vertaalde Werk bekroon. Voor die toekenning vir Spaans-Amerikaanse keuse word hy deur die Akademie voorsitter gevra om tog hierdie keer die prys te aanvaar en nie die huidige Akademie vir die foute van sy voorgangers verantwoordelik te hou nie, waarna hy die prys (en die daaropvolgendes) almal aanvaar. Ballades van Villon is vertalings van die werk van die vyftiende eeuse Franse digter, François Villon. Saam met Barend J. Toerien en Gus Ferguson vertaal hy ook die gedig van Jacques Prévert The song of the snails who went to a funeral. Ook op die gebied van die vertaling van prosa verrig Uys waardevolle werk en reeds vanaf 1928 tot 1932 verskyn etlike vertalings van kortverhale van Franse skrywers in Die Huisgenoot. Saam met sy broer Jacobus Gerhardus Joubert (Bokkie) Krige vertaal hy Antoine de Saint-Exupéry se Pioniers van die wolke in Afrikaans. Hierdie is ’n verhaal van die wedervarings van die onbesonge vlieëniers van die dertigerjare, wat met weinig hulpmiddele die roetes vir die Franse lugposdiens oopgestel het, eers oor die Sahara-woestyn, en later oor die Atlantiese Oseaan en die sneeutoppe van die Andes. Vir hierdie manne was die lewe ’n waaghalsige avontuur, vol onbekende gevare.

As samesteller is hy verantwoordelik vir keuses uit die werk van die Dertigers in Afrikaanse versameling (’n bundel gemik op die Nederlandse mark) en ’n Keur uit die verhale van J. van Melle, beide voorsien van ’n insiggewende inleiding. Hy versorg ook keuses uit die werk van Roy Campbell (Poems of Roy Campbell) en Olive Schreiner (Olive Schreiner: A selection) en saam met Jack Cope maak hy ’n keuse uit die werk van Suid-Afrikaanse digters (Afrikaans en Engels) vir The Penguin book of South African verse. Hy is dan ook medeverantwoordelik vir die vertaling van sommige van die Afrikaanse digters se werk.

Eerbewyse

Op 29 Maart 1958 ontvang hy ’n eredoktoraat in die letterkunde van die Universiteit van Natal. Die Rhodes Universiteit in April 1971 en die Universiteit van Stellenbosch in Desember 1975 ken ook eredoktorsgrade aan hom toe. Die Afrikaanse Studentebond gee in 1986 ’n erepenning aan hom vir sy bydrae tot die Afrikaanse gemeenskap en die Suid-Afrikaanse samelewing. ’n Boek oor sy lewe en werk, geskryf deur Christina van Heyningen en Jacques Berthoud, word in 1966 in die reeks Twayne’s World Authors Series opgeneem, wat sy internasionale statuur bevestig. In 1977 word hy op sy verjaardag deur ’n aantal skrywersvriende met ’n verrassingspartytjie getrakteer en word die huldigingsbundel Oggendlied, saamgestel deur André P. Brink, spesiaal vir hierdie geleentheid aan hom oorhandig. Internasionale tale waarin sy werk verskyn sluit in Engels, Italiaans en Russies. Die SAUK maak ’n spesiale televisieprogram oor sy lewe en werk waarvoor hulle in die tagtigerjare saam met hom na Europa gaan om in sy voetspore te loop. Hierdie program word in 1985 op sy 75ste verjaardag gebeeldsend onder die titel Sol y sombra.

Daniël Hugo maak ’n radioprogram oor sy lewe en werk vir Radiosondergrense wat in 1997 onder die titel Troebadoer van die woord uitgesaai word. J.C. Kannemeyer skryf Die goue seun, ’n omvattende biografie oor sy lewe en werk, terwyl die kunstenaar Margaret Maskew ’n teks oor sy lewe saam met van haar tekeninge van die skrywer publiseer as A portrait of Uys Krige.

Toekennings

Versamelde gedigte

Romans

Reisjoernale en korrespondensie

Toneelstukke

Een-man toneelstukke

Vertalings

Samesteller

 Boeke

• Afrikaanse Pers-Boekhandel “Flitse” Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Tweede uitgawe Eerste druk 1965
• Antonissen, Rob “Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede” Nasou Beperk Derde hersiene uitgawe Tweede druk Elsiesrivier 1964
• Antonissen, Rob “Kern en tooi” Nasou Beperk Eerste uitgawe Eerste druk Elsiesrivier 1963
• Antonissen, Rob “Spitsberaad” Nasou Beperk Elsiesrivier Eerste uitgawe Eerste druk 1966
• Antonissen, Rob “Verkenning en kritiek” H.A.U.M. Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 1979
• APB-Komitee vir Skoolboeke “Die junior digbundel” Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Sesde druk 1963
• Askes, H. en Landman, J.N. (samestellers) “Voorspraak” Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe Tiende druk 1994
• Aucamp, Hennie “Bly te kenne” Tafelberg-Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe 2001
• Aucamp, Hennie “Kort voor lank” Tafelberg-Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe, Tweede druk1980
• Aucamp, Hennie “Inleiding” tot Krige, Uys “Met ander oë” J.L. van Schaik Edms. Bpk. Pretoria Eerste uitgawe 1980
• Beukes, Gerhard J. “Die moderne eenbedryf” J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Vierde druk 1970
• Beukes, Gerhard J. (red.) “Skerm en masker” J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Agtste druk 1964
• Beukes, Gerhard J. en Lategan, F.V. “Skrywers en rigtings” J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Eerste uitgawe 1952
• Beukes, Gerhard J. (red.) “Spel en spelers” J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Eerste uitgawe 1988
• Beukes, Gerhard J. (red.) “Woord en masker” J.L. van Schaik Bpk. Agtste uitgawe 1972
• Beukes, W.D. (red.) “Boekewêreld: Die Nasionale Pers in die uitgewersbedryf tot 1990” Nasionale
• Boekhandel Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe eerste druk 1992
• Bosch, Erna “Mosaïek” Academica Pretoria Eerste uitgawe 1986
• Bosman, F.C.L. “Vier uitgesoekte eenbedrywe” Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Tiende druk 1969
• Botha, Danie “Voetligte en applous!” Protea Boekhuis Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 2006
• Botha, Elize “Afrikaanse essayiste” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Vyfde druk 1975
• Breytenbach, P.P.B. en Hauptfleisch, Temple (samestellers) “Die kleiner kosmos” Academica Pretoria,Kaapstad en Johannesburg Tweede druk 1983
• Brink, André P. (samesteller) “Oggendlied vir Uys Krige” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 1977
• Brink, André P. “Aspekte van die nuwe drama” Academica Pretoria en Kaapstad Tweede hersiene uitgawe 1986
• Brink, André P. e.a. “Rooi” John Malherbe Edms. Bpk. Kaapstad Tweede hersiene uitgawe 1982
• Buning, Tj. “Uit ons digkuns” J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Nuwe omgewerkte druk 1960
• Cloete, T.T. (red.) “Die Afrikaanse literatuur sedert sestig” Nasou Beperk Eerste uitgawe 1980
• Cloete, T.T. “Faune” Tafelberg-Uitgewers Bpk. Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Derde druk 1971
• De Jager, Johan “Allegaartjie” De Jager-HAUM Pretoria Eerste uitgawe Vierde druk 1982
• Dekker, G. “Afrikaanse Literatuurgeskiedenis” Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970
• De Vries, Abraham H. “Kortom” Academica Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe 1983
• De Vries, Abraham H. “Kortom 2” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 1989
• Grové, A.P. “Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans” Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk1988
• Grové, A.P. “Trekvoëls” Voortrekkerpers Beperk Johannesburg 1969
• Kannemeyer, J.C. “Opstelle oor die Afrikaanse drama” Academica Kaapstad Pretoria Eerste uitgawe 1970
• Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1” Academica, Pretoria en KaapstadTweede druk 1984
• Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2” Academica, Pretoria, Kaapstad en
• Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983
• Kannemeyer, J.C. (red.) “Die veelsydige Krige” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 1988
• Kannemeyer, J.C. “Die goue seun” Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe 2002
• Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
• Krige, Uys (red.) “Afrikaanse versameling” A.A.M. Stols Uitgevers-maatschappij Maastricht Eerste uitgawe 1937
• Kritzinger, M.S.B. “Ons jongste letterkunde” J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Tweede druk 1940
• Lategan, F.V. “Kernbeeld van die Afrikaanse kortverhaal” Nasionale Boekhandel Bpk. Kaapstad, Bloemfontein en Johannesburg 1961
• Lategan, F.V. “Dekade: Resente Afrikaanse kortverhale” Nasionale Boekhandel Bpk. Kaapstad 1965
• Lindenberg, E. (red.) “Inleiding tot die Afrikaanse letterkunde” Academica Pretoria en Kaapstad Vierde uitgawe Eerste druk 1973
• Malherbe, F.E.J. “Aspekte van Afrikaanse literatuur” Nasionale Pers Bpk. Kaapstad, Bloemfontein en Port Elizabeth Eerste uitgawe 1940
• Nienaber, C.J.M. (redakteur) “Tuinprovinsie Natal” Tafelberg Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe 1977
• Nienaber, P.J. en Lategan, F.V. “Afrikaanse natuurpoësie” Afrikaanse Pers-Boekhandel Derde druk 1952
• Nienaber, P.J. (samesteller) “Digters en digkuns” Afrikaanse Pers-Boekhandel Derde druk 1954
• Nienaber, P.J., Roodt, P.H. en Snyman, N.J. (samestellers) “Digters en digkuns” Perskor-Uitgewers Kaapstad Vyfde uitgawe Sewende druk 2007
• Nienaber, P.J. “Die Hertzogprys Vyftig Jaar” Nasionale Boekhandel Kaapstad Eerste uitgawe 1965
• Nienaber, P.J. “Hier is ons skrywers!” Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Eerste uitgawe 1949
• Nienaber, P.J,; Senekal, J.H en Bothma, T.C. “Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde” Afrikaanse Pers-Boekhandel Tweede hersiene uitgawe 1963
• Nienaber, P.J. et al “Perspektief en Profiel” Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 1969
• Nienaber, P.J. (red.) “Rapier en Knuppel” Nasionale Boekhandel Kaapstad 1965
• Nienaber-Luitingh, M. en Cloete, T.T. “Uys Krige” in Nienaber, P.J. et al “Perspektief en Profiel”
• Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 1969
• Nienaber-Luitingh, M. “Uys Krige (1910–1987)” in Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel I” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998
• Opperman, D.J. “Digters van Dertig” Nasou Beperk Kaapstad Eerste druk 1953
• Opperman, D.J. “Junior verseboek” Nasionale Boekhandel Beperk Kaapstad Agste druk 1960
• Opperman, D.J. “Verspreide opstelle” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 1977
• Pheiffer, R.H. “Woordpaljas” Human & Rousseau Kaapstad en Johannesburg Derde uitgawe Derde druk 1993
• Pretorius, Réna “Oog en spel” J.L. van Schaik (Edms.) Bpk. Pretoria Eerste uitgawe 1987
• Smuts, J.P. en Van Rensburg, R. “Mosaïek” HAUM Kaapstad Vierde druk 1969
• Snyman, Henning “Kort keur: Abraham H. de Vries” Reuse-Blokboek 3 Academica Pretoria Kaapstad en Johannesburg Tweede druk 1983
• Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel I” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998
• Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999
• Tydskrifte en koerante
• Anoniem “Uys Krige en Ingrid Jonker” “Zuid-Afrika” Maart 2002
• Aucamp, Hennie “Die goue seun” “Die Burger” 11 Augustus 1987
• Basson, Marthinus “Die bou van ’n goue seun” “Insig” Augustus 2002
• Botha, Amanda “Prysgeld vir Uys Krige” “Ritsgids bylae by Die Transvaler” 16 Februarie 1980
• Brink, André P. “Dit was ’n mooi begrafnis, soos Uys dit sou wou hê” “Rapport” 16 Augustus 1987
• Britz, Etienne “Hy het Afrikaans in Duits laat leef” “Insig” Mei 1994
• Burgers, M.P. Olivier “Die Afrikaanse drama 1940-1941” “Jaarboek van die Afrikaanse Skrywerskring” Johannesburg 1941
• Du Plessis, Hubert “Afr. Dramas skep musiekprobleme” “Rapport” 21 November 1976
• Gomes, Lucia “Alle paaie lei nie na Rome” “Rapport” 24 Julie 1983
• Hambidge, Joan “’Sout van die aarde’ van Uys Krige” “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 20 no. 4, November 1982
• Hoffmann, Kit “Uys in die bed, maar nog ver van plat” “Rapport” 12 April 1987
• Hooggeregshofverslaggewer “Uys Krige se boedel bedra R200 000” “Die Burger” 9 April 1988
• Hugo, Daniël “Twee vriende, twee maskers” “Insig” Desember 1987
• Kannemeyer, J.C. “Digter sonder mantel van profeet” “Die Burger” 5 Februarie 1985
• Kannemeyer, J.C. “50 jaar gelede – Uys en Sannie se mooi boeke” “Boekewêreld” 18 November 1998
• Kannemeyer, J.C. “‘Vandag’ wys steeds na toekoms” “Boekewêreld” November 2001
• Kannemeyer, J.C. “Jan Rabie, Uys Krige en die geboorte van Sestig” “Plus” 25 Januarie 2002
• Kannemeyer, J.C. “Veelsydige Krige gee biograaf vreugde” “Bylae by Die Burger” 27 Maart 2002
• Krige, Eulalia “’n Sonneblom vir Uys” “Plus” 21 Februarie 2002
• Krige, Eulalia “Beelde van oorlog” “By” 10 Oktober 2009
• Krige, Eulalia “Op reis met my pa” “By” 4 Februarie 2012
• La Vita, Murray “Eulalia en die Goue Seun” “Naweek-Beeld” 13 Februarie 2010
• Le Roux, André “Talle bring hulde aan Uys Krige” “Die Burger” 11 Augustus 1987
• Letoit, André “Uys Krige en die Aandster” “Standpunte” Nuwe reeks 182, April 1986
• Louw, W.E.G. “Die Afrikaanse poësie in 1941” “Jaarboek van die Afrikaanse Skrywerskring” Johannesburg 1941
• Malan, Marlene “Skrywersprofiel: Krige ‘boheems’, ‘kosmopoliet’” “Rapport” 1 Augustus 2010
• Marais, G.F. “Sout van die aarde’ van Uys Krige” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 21 no. 2, Mei 1983
• Meiring, Martie “Krige se pen sing steeds” “Beeld” 26 September 2001
• Muller, Martie “Uys Krige se ‘Ryk weduwee’” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 28 no. 4, November 1990
• Nienaber, C.J.M. “’n Bespreking van ‘Woord en masker’” “Klasgids” Jaargang 2 no. 4, Mei 1967
• Odendaal, L.B. “’Skerm en masker’ saamgestel deur Gerhard J. Beukes” “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 18 no. 4, November 1980
• Olivier, Fanie “Ja, Uys verjaar al weer” “Rapport” 5 Februarie 1984
• Pieterse, Henning “‘Pylvak’ saamgestel deur J.P. en Ria Smuts” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 25 no. 1, Februarie 1987
• Pretorius, André “Uys Krige se vlug voor die Nazi’s” “By” 9 November 2013
• Rabie, Jan “An innocent of heart” “Business Day” 11 Augustus 1987
• Rabie, Jan “Heilige onrus in die son” “Insig” September 1987
• Smith, Francois “Een van die ergste onregte” “Plus” 10 Mei 2002
• Snyman, N.J. “Binne die woordnet van Uys Krige” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 27 no. 1, Februarie 1989
• Toerien, Barend J. “Uys en die digbundel wat Dag nie wou hê” “Bylae by Nasionale Koerante” 6 Maart 1996
• Van Heerden, Ernst “Die beste Afrikaanse prosawerke van die jaar” “Jaarboek van die Afrikaanse Skrywerskring” Johannesburg 1941
• Van Heerden, Etienne “Uys Krige – die goue seun” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 26 no. 2, Mei 1988
• Van Rensburg, Roelf “Kroniek van ’n kennismaking” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 25 no. 3, Augustus 1987
• Van Wyk, Johan G. “Alle paaie gaan na Rome” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 30 no.4, November 1992
• Verhagen, Balthazar “Die Afrikaanse drama (beroeps- en amateurtoneel” “Jaarboek van die Afrikaanse Skrywerskring Johannesburg” 1941
• Verteenwoordiger “P.W. Botha, Uys Krige vereer” “Die Transvaler” 29 September 1975
• Vosloo, Johan “Uys Krige op 75” “Rapport” 3 Februarie 1985
• Vosloo, Johan “En Uys wuif vir ons…” “Rapport” 2 Augustus 1987
• Vosloo, Johan “Uys Krige se ryke sekslewe” “Rapport” 28 April 2002

Internet

• Aucamp, Hennie Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1992/05/28/4/16.html
• Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1992/02/13/2/19.html^{[dooie skakel]}
• Bigalke, Ilse Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1996/12/07/13/5.html^{[dooie skakel]}
• Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1987/08/11/7/1.html^{[dooie skakel]}
• Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2000/08/12/3/21.html^{[dooie skakel]}
• Kannemeyer, J.C. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1998/11/18/19/2.html
• Kannemeyer, J.C. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1999/08/28/2/55.html^{[dooie skakel]}
• Kannemeyer, J.C. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2000/08/26/3/33.html
• Kannemeyer, J.C. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2002/01/14/7/5.html^{[dooie skakel]}
• Kannemeyer, J.C. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2002/03/27/3/38.html^{[dooie skakel]}
• Kannemeyer, J.C. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2002/03/27/3/36.html
• Kannemeyer, J.C. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2002/04/03/4/14.html^{[dooie skakel]}
• Kannemeyer, J.C. Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2007/01/26/WG/4,5/f274.html
• Krige, Eulalia Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2002/02/21/8/12.html^{[dooie skakel]}
• LitNet ATKV-Skrywersalbum 4 Februarie 2011: www.litnet.co.za
• Meiring, Martie Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2001/09/26/11/2.html
• Rapport: http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2010/08/03/R2/3/boek3portretuys.html^{[dooie skakel]}
• Rousseau, Leon Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2003/06/16/DB/9LDNk/02.html
• Smith, Francois Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2002/05/06/4/3.html
• Van Heerden, Etienne Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1999/02/18/4/17.html
• Vosloo, Johan Rapport: http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2002/04/28/8/6.html