Hindi: Indo-Ariese taal

Die oorsprong lê beide in Sanskrit en in Perso-Arabies. Die grammatika stam veral uit Sanskrit en die woordeskat is gemeng.

Hindi हिन्दी Hindī मानक हिन्दी Mānak Hindī
Uitspraak:	[ˈɦin̪d̪iː]
Gepraat in:	Fidji  Indië  Pakistan  Suid-Afrika
Gebied:	Suid-Asië
Totale sprekers:	322 miljoen (moedertaal) 270 miljoen (tweede taal)
Rang:	3/4
Taalfamilie:	Indo-Europees  Indo-Irannees   Indo-Aries    Sentrale sone     Westelike Hindi      Hindoestani       Hindi
Skrifstelsel:	Devanagari
Amptelike status
Amptelike taal in:	Indië Andaman- en Nicobar-eilande Bihar Chhattisgarh Dadra en Nagar Haveli en Daman en Diu Delhi Haryana Himachal Pradesh Jharkhand Madhya Pradesh Mizoram Rajasthan Uttar Pradesh Uttarakhand  Fidji
Gereguleer deur:	Central Hindi Directorate
Taalkodes
ISO 639-1:	hi
ISO 639-2:	hin
ISO 639-3:	hin
Nota: Hierdie bladsy kan IFA fonetiese simbole in Unicode bevat.

Hindi word dikwels as 'n gestandaardiseerde en gesanskritiseerde register van Hindoestani beskou, en is veral op die Khariboli-dialek van Delhi en aangrensende gebiede in Noord-Indië gebaseer. Hindi, geskryf met Devanagari, is saam met Engels een van die twee ampstale van die Indiese regering. Daarbenewens dien dit in tien deelstate en drie uniegebiede as 'n amptelike taal. Hindi is een van die 22 geskeduleerde tale vir amptelike gebruik in die Republiek Indië.

Hindi is die lingua franca van die "Hindi-gordel" en in 'n minder mate in ander dele van Indië (gewoonlik in 'n vereenvoudigde of pidginiseerde variëteit soos Bazaar Hindustani of Haflong Hindi). Buite Indië word 'n aantal ander tale amptelik as "Hindi" erken, maar dit verwys nie na die gestandaardiseerde Hindi van Indië nie, en hierdie tale is van ander dialekte, soos Awadhi en Bhojpuri, afkomstig. Van hierdie tale sluit in Fidjiaanse Hindi, een van Fidji se amptelike tale, en Karibiese Hindi wat in Trinidad en Tobago, Guyana en Suriname gebesig word. Onafhanklik van die skrif en formele woordeskat is die gestandaardiseerde Hindi onderling verstaanbaar met die gestandaardiseerde Oerdoe, 'n ander erkende register van Hindoestani, aangesien albei tale 'n gemeensame oorsprong het. In die destydse Brits-Indië het Hindoestani as ampstaal gedien, maar met die Verdeling van Indië word meer en meer 'n verskil tussen Hindi en Oerdoe beklemtoon, veral uit politieke redes.

As 'n taalkundige eenheid is Hindi die vierde mees gebroke taal wêreldwyd, ná Mandaryns, Spaans en Engels. Indien Hindi saam met Oerdoe as Hindoestani gegroepeer word, is dit die derde mees gebruikte taal wêreldwyd, ná Mandaryns en Engels.

As daar binne die dialektologie van Hindi 'n konsensus bereik kan word, kan dit in twee dialekte/tale verdeel word: Westelike en Oostelike Hindi. Westelike Hindi het uit die Apabhramsa-vorm van Shauraseni-Prakrit ontwikkel en Oostelike Hindi uit Ardhamagadhi.

• Westelike Hindi (aantal moedertaalsprekers):
  • Braj (21 miljoen), gebesig in westelike Uttar Pradesh en aangrensende distrikte van Rajasthan en Haryana.
  • Hariyanavi (8 miljoen), gebesig in Chandigarh, Haryana, en 'n minderheid in Punjab en Delhi.
  • Bundeli (5,6 miljoen), gebesig in die suidwestelike Uttar Pradesh en wes-sentrale Madhya Pradesh.
  • Kannauji (9,5 miljoen), gebesig in wes-sentrale Uttar Pradesh.
  • Hindoestani (324 miljoen), met die gestandaardiseerde vorme Hindi en Oerdoe, gebesig in die westelike Uttar Pradesh, Delhi, en sedert die verdeling Pakistan.
• Oostelike Hindi (aantal moedertaalsprekers):
  • Awadhi (3,8 miljoen), gebesig in die noordelike Uttar Pradesh, maar ook in die Karibiese gebied, Fidji, Mauritius en Suid-Afrika.
    • Karibiese Hindoestani (hoofsaaklik op Bhojpuri gebaseer, maar met 'n sterk invloed deur Awadhi).
    • Fidjiaanse Hindi (hoofsaaklik op Bhojpuri gebaseer, maar met 'n sterk invloed deur Awadhi).
  • Bagheli (2,7 miljoen), gebesig in die noord-sentrale Madhya Pradesh en suidoostelike Uttar Pradesh.
  • Chhattisgarhi (18 miljoen), gebesig in die suidoostelike Madhya Pradesh en noord-sentrale Chhattisgarh.

Hierdie lys sluit variëteite, soos Bihari, Rajasthani en Pahari, uit wat soms, veral vir kulturele redes as deel van Hindi beskou word. Bhojpuri word as 'n Bihari-taal beskou, alhoewel dit voorheen as 'n Hindi-taal beskou is.

Romani, Domari, Lomavren en Seb Seliyer of (hul voorsate) is glo verwant aan Hindi en hul sprekers het tydens drie migrasiegolwe in ca. 500–1000 n.C. na die Middel-Ooste en Europa migreer. Parya is 'n Hindi-taal wat in Sentraal-Asië gebesig word.

Ethnologue klassifiseer ook Sansi, Bagheli, Chamari ('n onware taal), Bhaya, Gowli (nie 'n aparte taal nie) en Ghera as Westelike Hindi-tale.

• Hindi Wiki

 

Sien gerus Wiki se uitgawe in Hindi

• Wiki Afrikaans  Wiki Commons het meer media in die kategorie Hindi.

•   Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir Hindi.
• (en) "Hindi language". Encyclopædia Britannica. Besoek op 15 Augustus 2020.