Opera

Ti opera ket mangiraman kadagit iadu nga elemento iti naisasao a teatro, a kas ti panagtignay, [[Teatriko a senario|scenario], ken dagiti pagan-anayken sagpaminsan amairamramin ti sala. Ti panangipabuya ket kadawyan a naited iti maysa a kamara ti opera, a kakuyog babaen ti maysa nga orkestra wenno basbassit a grupo ti musika.

Ti opera ket paset ti Lumaud a trdision ti klasiko a musika. Daytoy ket nangrugi idiay Italia idi gibus ti maika-16 a siglo (iti napukaw a Dafne ni Jacopo Peri, a pinataud idiay Florencia idi 1598) ken idi kuan ket naiwarwaras iti amin a paset ti Europa: Ni Schütz idiay Alemania, ni Lully idiay Pransia, ken ni Purcell idiay Inglatera ket isuda amin ket timmulong iti pannakaipatakder kadagiti bukodda a tradision idi maika-17 a siglo. Idi maika-18 a siglo, ti Italiano nga pera ket nagtultuloy a nagturturay iti kaaduan ti Europa, malaksid idiay Pransia, nangaw-awis daytoy kadagiti ganganaet a kompositor a kas ni Handel. Ti opera seria ket isu idi ti kadayawan a porma ti Italiano nga opera, aginggana idi sinuppiat ni Gluck iti artipisialidadna kadagiti bukodna nga opera a "reporma" idi tawtawen ti 1760. Ita nga aldaw ti kadayegan a pigura iti naladaw a maika-18 a siglo nga opera ket ni Mozart, nga isuna ti nangirugi ti opera seria ngem saan a nadayeg para kadagiti bukodna nga Italiano a komedia nga opera, a naipangpangruna ti Ti Pannakaiasawa ni Figaro (Le Nozze Di Figaro), Don Giovanni, ken Così fan tutte, ken ti pay Ti Naenkantado a Pluta (Die Zauberflöte), ti maysa a dulon iti Aleman a tradision.

Ti immuna apagkatlo ti maika-19 a siglo ket nakakita ti nagato apuntos ti estilo a bel canto, nga adda ni Rossini, Donizetti ken ni Bellini ken isuda amin ket nagpartuat kadagiti obra a naipabpabuya pay tatta nga aldaw. Nakakita pay daytoy ti isasangpet ti Grand Opera a pakakitkitaan kadagiti obra ni Auber ken ni Meyerbeer. Ti tengnga aginggana ti naladaw a maika-19 a siglo ketisu idi ti "nabalitokan a panawen" ti opera, nga indauloan ken tinurayan babaen ni Wagner idiay Alemani aken ni Verdi idiay Italia. Ti kinadayeg ti opera ket nagtultuloy babaen ti verismo a panawen idiay Italia ken ti kontemporaneo Pranses nga opera babaen kenni Puccini ken ni Strauss idi nasap a maika-20 a siglo. Idi las-ud ti maika-19 a siglo, kadagiti kapadpada nga operatiko a tradision ket rimmuar idiay tengnga ken akin-daya a Europa, a naipangpangruna idiay Rusia ken Bohemia. Ti maika-20 a siglo ket nakakitkita kadagiti adu nga eksperimento kadagiti moderno nga estilo, a kas ti atonalidad ken serialismo (Schoenberg ken ni Berg), Neoklasisismo (Stravinsky), ken ti Minimalismo (Philip Glass ken ni John Adams). Iti ikaka-adu ti panagrekord a teknolohia, dagitikumakanta a kas ni Enrico Caruso ket nagbalinda a naamammuan kadagiti agbuybuya iti labes ti sirkulo dagiti nagay-ayat ti opera. Dagiti opera ketnaipabpabuyada pay iti (ken naisurat para iti) radio ken telebision.