Ti Nazi nga Alemania, ammo pay a kas ti Maikatlo a Reich, ket isu ti sapasap a nagan ti Alemania idi daytoy ket maysa a totalitariano nga estado a tinurayan babaen ni Adolf Hitler ken ti bukodna a Nailian a Sosialista a Partido ti Agobobra nga Aleman (NSDAP).
Idi 30 Enero 1933 ni Hitler ket nagbalin a ti Kanselor iti Alemania, a napardas a nagikkat kadagiti amin a kasuppiatna tapno agturay a kas ti agmaymaysa a daulo. Ti estado ket tinagilangitna ni Hitler a kas ti bukodna a Führer ("daulo"), a ngaisentro amin a bileg kaniana. Dagiti historiador ket nagiyunayunayda ti hipnotiko a pagangayan kadagiti retorikana kadagiti adu nga agbuybuya, ken ti panagkitana kadagit bassit a grupo. Nga insurat ni Kessel, "Ti panakalapunos...dagiti Aleman ket mangisasaoda ti panakaitalimeng ti 'hipnotiko' nga araraw ni Hiltler..." Babaen ti "pamunganayan ti daulo", ti maibaga ti Führer ket isu ti isu ti maipategan kadagiti amin a linteg. Dagiti nangato nga opisial ket agreportada kenni Hitler ken surotenda dagiti annurotenna, ngen addaanda ti naisangsangayan nga autonomia. Ti gobierno ket saan idi a naur-urnos, nga agtitinnulong a bagi, ngem ti maysa nga urnong dagiti sangkatiponan a nagsalsalisal ti panagala ti bileg ken agpaspasayaat ti parabor para iti Führer. Iti katengngaan ti Nalatak a Panagsagsagaba, ti Nazi a gobierno ket nakaipasubli ti rang-ay ken nannipatingga kadagiti kadagiti adu a saan a panangtrabtrabaho a nagus-usar ti napigsa a panaggastos ti milisia ken ti maysa nga aglalaok nga ekonomia ti nawaya nga komersio ken dagiti panakasanay ti sentro a panagplano. Adu dagiti publiko a panagobobra a naararamid, a mairaman ti panagipatakder dagiti Autobahn. Ti panakaisubli ti rang-ay ket nakaited ti turayan ti panakdayeg; ti panagpasardeng kadagiti amin a kasuppiat ket nakaramid kenni Hitler a nagturay nga awan ti simupsuppiat.
Reich ti Kalatakan nga Aleman Großdeutsches Reich | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1933–1945 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Napili a pagsasao: Ein Volk, ein Reich, ein Führer "Maysa a Tattao, maysa a Reich, maysa a Daulo" | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nailian a kanta:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kapitolio ken kadakkelan a siudad | Berlin | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sapasap a sasao | Aleman | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gobierno | Nazi nga agmaymaysa a partido nga estado Totalitariano diktadura | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Presidente / Führer | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• 1933–1934 | Paul von Hindenburg | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• 1934–1945 | Adolf Hitler | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• 1945 | Karl Dönitz | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kanselor | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• 1933–1945 | Adolf Hitler | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• 1945 | Joseph Goebbels | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lehislatura | Reichstag | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Estado a konsilo | Reichsrat | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Historikal a panawen | Pannakigubatan a paset ti panawen / WWII | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Machtergreifung | 30 Enero 1933 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Gleichschaltung | 27 Pebrero 1933 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Anschluss | 12 Marso 1938 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 Septiembre 1939 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Ipupusay ni Adolf Hitler | 30 Abril 1945 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Panagsuko iti Alemania | 8 Mayo 1945 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kalawa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1941 (Großdeutschland) | 696,265 km2 (268,829 sq mi) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Populasion | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• 1941 (Großdeutschland) | 90030775 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kuarta | Reichsmark (ℛℳ) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Parte ita nga aldaw ti | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ti panag-gura a maipapan ti puli, a naipangpangruna ti kontra semitismo, ket isu idi ti kangrunaan a gandat ti kagimongan iti Nazi nga Alemania. Ti Gestapo (nalimed a polis ti estado) ken ti SS a babaen ni Heinrich Himmler ket dinadaelda ti liberal, sosialista, ken ti komunista a kasuppiat, ken pinarukma ket pinatayda dagiti Hudio. Naipamatmati a dagiti Tattao a Hermaniko—a tinawtawagan pay a kas dagiti Nordiko a puli—ket isu dagitoy ti kapuroan a representasion ti Ario a puli, ken isu ngarud a dagitoy ket ti agturay a puli. Ti edukasion a pakaipatengngaan ti isip iti maipapan ti puli a biolohia, annuroten ti populasion, ken ti maipapan ti bagi a kasalun-at. Ti panakaikameng iti Hitler a Kinaagtutubo nga organisasion ket nagbalin a nasken a kapilitan. Ti bilang dagiti babbai a nakastrek iti kalpasan ti sekondario a panagadal ket bimmaba, ken dagiti opurtunidad ti karrerr ket napabassit. A natawtawagan dagti karnengan ti babbai a kas ti "produkto ti Husio a kinasirib," dagiti Nazi ket nagsanayda ti tinawtawaganda a "emansipasion manipud iti emansipasion." Ti panagliwliwa ken turismo ket naurnos babaen ti programa a Pigsa Babaen ti Ragsak. Ti gobierno ket nagtengtengngel kadagiti artistiko a panagiyebkas, a nagiragragpat kadagiti naisangsangayn a porma ti arte ken nagpatammay ken nagiparit kadagti dadduma. Dagiti Nazi ket nagirugida ti di nadayeg a Entartete Kunst (Dehenerado nga arte) a panagibabuya idi 1937. Ti ministro ti propaganda a ni Joseph Goebbels ket nagisumamay a nagusar kadagiti pelikuka, dagiti dakel a gimongan, ken ti makahipnotismo a panagbitla ni Hitler tapno matengngel ti pamanunotan ti publiko. Ti Kalgaw nga Olimpiada ti 1936 ket nanagipabuya ti Maikatlo a Reich iti sangalubongan nga entablado.
13°24′E / 52.517°N 13.400°E
This article uses material from the Wikipedia Ilokano article Nazi nga Alemania, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Ti linaon ket magun-od babaen ti CC BY-SA 4.0 malaksid no adda sabali a naibaga. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ilokano (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.