Marso: Maikatlo a bulan iti Huliano ken Gregoriano a kalendario

Daytoy ket maysa kadagiti pito a bulan nga addaan iti kaatidog iti 31 nga al-aldaw. Idiay Akin-amianan a Hemisperio, ti meteorolohikal a panangrugi iti primabera ket mapasamak iti umuna nga aldaw iti Marso. Ti ekuinokso ti Marso iti maika-20 wenno maika-21 ket mangmarka ti astronomikal a panangrugi iti primabera idiay Akin-amianan a Hemisperio ken ti panangrugi ti otonio idiay Akin-abagatan a Hemisperio, a ti Septiembre ket ti tiempo a kapada ti Marso iti Akin-amianan a Hemisperio.

 

 

Ti nagan a Marso ket nagtaud manipud iti Latin iti Martius, ti umuna a bulan iti kasapaan a kalendario a Romano. Daytoy ket nainaganan kenni Marte, ti dios ti Romano iti gubat a naikeddeng pay a kas ti guardia ti agrikultura ken maysa a puon ti tattao a Romano babaen dagiti annakna a lalaki a ni Romulus ken Remus. Ti bulanna iti Martius ket isu idi ti pangrugian iti tiempo para iti panagtalon ken pannakigubat, ken dagiti piesta a natengngel a pammadayaw kaniana ket naipada babaen dagiti dadduma iti Oktubre, ken naipatingga ti tiempo para kadagitoy nga aktibidad. Ti Martius ket mabalin a nagtultuloy nga isu ti umuna a bulan ti tawen ti kalendario a Romano aginggana idi 153 SK, ken dagiti nadumaduma a relihioso a rambakan iti umuna a kagudua iti bulan ket kasisigud idi a dagiti rambakan ti baro a tawen. Uray idi naladaw a kinaugma, dagiti Romano a mosaiko a nangiladawan kadagiti bulan ket sagpaminsanda nga umuna a nangikabkabil ti Marso.

Ti Marso 1 ket nangrugian ti nabilangan a tawen idiay Rusia aginggana iti patingga ti maika-15 a siglo. Ti Gran Britania ken dagiti koloniana ket nagtultuloy nga agusar iti Marso 25 aginggana idi 1752, idi kanungpalan nga inamponda ti kalendario a Gregoriano. Adu pay kadagiti kultura ken dagiti relihion a mangramrambak pay laeng iti rugi ti Baro a Tawen iti Marso.

Iti Pinlandes, ti bulan ket tinawtawagan iti maaliskuu, a naipammatina a nagtaud manipud iti maallinen kuu, iti las-ud ti Marso, ti Daga ket kanungpalanna a mabalin a makita iti sirok ti niebe (nupay kasta, naisingasing payen dagiti nadumaduma a teoria iti etomolohia). Iti Ukraniano, ti bulan ket tinawtawagan iti березень, a ti kayatna a sawen ket kayo ti betula, ken březen iti Tseko. Dagiti naipakasaritaan a nagan ti Marso ket mairaman ti Sahon iti Lentmonat, a nainaganan manipud iti ekuinokso ti Marso ken ti panagin-inut nga iyaatiddog dagiti aldaw, ken ti kanungpalan a birngas ti Kuaresma. Dagiti Sahon ket tinawtawaganda pay ti Marso a kas Rhed-monat wenno Hreth-monath (naala manipud iti diosenda a ni Rhedam/Hreth), ken dagiti Anglo ket tinawtawaganda iti Hyld-monath. Iti Eslobeno, ti tradisional a nagan ket sušec, a ti kayatna a sawen ket ti bulan a ti daga ket namagan tapno mabalinen a talonen. Ti nagan ket immuna a naisurat idi 1466 iti manuskrito ti Škofja Loka. Naus-usar pay dagiti dadduma a nagan, kas pagarigan ti brezen ken breznik, "ti bulan dagiti betula". Ti Turko a balikas ti Mart ket naited kalpasan ti nagan ti Marte ti dios.