Madrid: Kapitolio ken kadakkelan a siudad idiay Espana
Ti Madrid (Ingles: /məˈdrɪd/, Espaniol: ) ket isu ti kapitoio ken kadakkelan a siudad iti Espania.
Ti populasion iti daytoy a siudad ket agarup a 3.3 a riwriw ken ti amin a populasion iti metropolitano a lugar ti Madrid ket nakarkulo a 6.271 a riwriw. Isu daytoy ti maikatlo a kadakkelan a siudad iti Kappon ti Europa, kalpasan ti Londres ken ti Berlin, ken ti metropolitano a lugar, ket isu ti maikatlo a kadakkelan iti Kappon ti Europa kalpasan ti Londres ken Paris. Ti siudad ket naidangan ti dagup a 604.3 km2 (233.3 sq mi).
Madrid | |
|---|---|
Siudad | |
| Villa de Madrid | |
 | |
 Eskudo | |
| Pasasao: «Fui sobre agua edificada, mis muros de fuego son. Esta es mi insignia y blasón» (Ilokano: Iti danum a naibangonak, dagiti talebko ket naaramid iti apuy. Daytoy ti wagayway ken eskudok) | |
  Madrid Lokasion ti Madrid ken iti kaunegan ti Espania  Madrid Madrid (Espania) | |
| Nagsasabtan: 40°23′N 3°43′W / 40.383°N 3.717°W 3°43′W / 40.383°N 3.717°W | |
| Pagilian | Espania |
| Rehion | Komunidad iti Madrid |
| Nabangon | IX a Siglo |
| Gobierno | |
| • Kita | Mayor-konseho |
| • Bagi | Ayuntamiento de Madrid |
| • Mayor | Manuela Carmena (Ahora Madrid) |
| Kalawa | |
| • Daga | 607 km2 (234 sq mi) |
| • Metro | 10,506 km2 (4,057 sq mi) |
| Kangato | 667 m (2,188 ft) |
| Populasion (2010) | |
| • Siudad | 3,273,049 |
| • Ranggo | 1st |
| • Densidad | 5,403/km2 (13,990/sq mi) |
| • Metro | 6,458,684 |
| Nagan dagiti umili | Madrilenian madrileño (m) madrileña (f) matritense |
| Sona ti oras | UTC+1 (CET) |
| • Kalgaw (DST) | UTC+2 (CEST) |
| Kodigo ti koreo | 28001–28080 |
| Kodigo ti lugar | 34 (Espania) + 91 (Madrid) |
| Dagiti Patron a Santo | Isidore a Mangob-obra Birhen iti Almudena |
| Website | www.munimadrid.es |
Ti siudad ket mabirukan idiay karayan Manzanares idiay tengnga ti pagilian ken ti Komunidad ti Madrid (a daytoy ket buklen ti siudad ti Madrid, ken dagiti siudad, ili ken dagiti dadduma pay nga urbano a luglugar a nangpalikmut daytoy ken dagiti naipagay-at a suburbo ken purok); daytoy a komunidad ket nabeddengan babaen kadagiti naturay a komunidad ti Castile ken León ken Castile-La Mancha. Gapu ta daytoy ket kapitolio a siudad ti Espania, ti tugaw ti gobierno, ken ti pagtaengan ti Espaniol a monarkia, ti Madrid ket isu pay ti politikal a sentro ti Espania. Ti agdama a Mayor ket ni Manuela Carmena manipud iti Ahora Madrid.
Ti Madrid nga urbano nga aglomerasion ket adda ti maikatlo a kadakkelan babaen ti GDP iti Kappon ti Europa ken dagiti impluensiana kadagiti politika, edukasion, panagliwliwa, enbiromento, midia, moda, siensia, kultura, ken dagiti arte ket mangiparawad ti kasasaadna a kas maysa a kadagiti nangruna a sangalubongan a siudad iti lubong. Gapu dagiti ekonomiko a mapataudna, ti nangato a pagalagadan ti biag, ken ti kadakkel ti paggatanganna, ti Madrid ket naipanunotan a nagruna a sentro ti pinansia ti Akin-abagatan nga Europa ken ti Iberiko a Peninsula; daytoy ket mangsangsangaili kadagiti daulo nga opisina kadagiti adu a nangruna a kompania ti Espania, a kas ti Telefónica, Iberia wenno Repsol. Ti Madrid ket isu ti kaaduan a bisbisitaen dagiti turista idiay Espania, ken ti maikapat a kaaduan a bisbisitaen dagiti turista ti kontinente, ken isu ti maikasangapulo a kasayaatan a pagtaengan iti lubong segun ti magasina ti Monocle, iti pagsurotanna idi 2010. Ti Madrid ket mairanggo pay kadagiti 12 a kaberdean siudad ti Europa idi 2010. Ti Madrid ket isu ti agdama a Kandidato a Siudad para iti Kalgaw nga Olimpiada ti 2020.
Ti Madrid ket ibalbalayanna ti kuartel ti Organisasion ti Sangalubongan a Turismo (WTO), a tagikua ti Organisasion ti Nagkaykaysa a Pagpagilian (UN), ti SEGIB ken ti Organisasion dagiti Estado ti Ibero-Amerikano (OEI). Daytoy ket mangsangsangaili pay kadagiti nangruna nga agregregulado nga instituto ti Espania: ti Agtaktakder a Komite ti Asosiasion dagiti Akademia ti Pagsasao nga Espaniol, kuartel ti Naarian nga Espaniol nga Akademia (RAE), ti Instituto Cervantes ken ti Pundasion ti Maganganat nga Espaniol (Fundéu). Ti Madrid ket agururnos kadagiti piesta a kas ti FITUR, ARCO, SIMO TCI ken ti Cibeles Madrid Moda a Lawas.
Bayat a ti Madrid ket agtagtagikua kadagiti moderno a patakder, daytoy ket nangipreserba ti pannakaimatangan ken pannakarikna kadagiti adu a naipakasaritaan a kaarrubaanna ken kalkalsada. Dagiti dulonna ket mairaman ti Naarian a Palasio iti Madrid; ti Teatro Real (Naarian a Teatro) nga adda ti nasimsimpa a 1850 a Kamara ti Opera; ti Buen Retiro a parke, a nabangon idi 1631; ti maika-19 a siglo a pasdek ti Nailian a Biblioteka (nabangon idi 1712) nga aglaon kadagiti naipakasaritaan nga arkibo ti Espania; dagiti adu a bilang ti Nailian a museo, ken ti Nabalitokan a Trianggulo iti Arte, a mabirukan idiay igid ti Paseo del Prado ken buklen dagiti tallo a museo ti arte: ti Prado a Museo, ti Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, ti museo ti moderno nga arte, ti Santiago Bernabeu nga Estadio, balayan ti Real Madrid, ken ti Museo ti Thyssen-Bornemisza, a mangbukel kadagiti awan a pakasayaatan dagiti dua a museo.
Kadagiti napalabas a tawtawen ti Palasio Cibeles ken Burayok ket nagbalin a ti monumento a simbolo ti siudad.
Dagiti nagibasaran
Dagiti akinruar a silpo
Dagiti midia a mainaig iti Madrid iti Wiki Commons
This article uses material from the Wikipedia Ilokano article Madrid, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Ti linaon ket magun-od babaen ti CC BY-SA 4.0 malaksid no adda sabali a naibaga. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ilokano (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.