Austria: Pagilian idiay Tengnga nga Europa
13°20′E / 47.333°N 13.333°E / 47.333; 13.333
Ti Austria nga ti opisial a Republika ti Austria ket maysa a naserraan ti daga a pagilian nga addaan iti kumurang wenno sumurok a 8.7 a riwriw a tattaoidiay Tengnga nga Europa. Nabeddengan daytoy babaen ti Republika a Tseka ken Alemania iti amianan, Hungaria ken Eslobakia iti daya, Eslobenia ken Italia iti abagatan, ken Suisa ken Listenstain iti laud. Ti territorio ti Austria ket sinakopna ti 83,855 kuadrado kilometro (32,377 kd milia) ken addaan iti natimbeng ken Alpino a tiempo. Ti rabaw ti daga ti Austria ket kaaduan a kabanbantayan gapu ti kaadda ti Alpes; adda laeng iti 32% ti pagilian ket adda iti baba ti 500 metro (1,640 ft), ken ti kangatuan a punto ket 3,798 metro (12,461 ft). Kaaduan ti populasionn aket agsasao kadagiti lokal a Babaro a dialekto iti Aleman a kas ti patneng a pagsasaoda, ken ti Aleman iti alagaden a pormana ket isu ti opisial a pagsasao ti pagilian. Dagiti dadduma pay nga opisial a pagsasao ket ti Hungaro, Kroata a Burgenland, ken Eslobeno.
Republika ti Austria Republik Österreich | |
|---|---|
 Wagayway  Eskudo | |
Nailian a kanta:
| |
![Lokasion ti Austria (nangistan a berde) – idiay Europa (berde ken nangisit a kolor dapo) – idiay Kappon ti Europa (berde) — [Leyenda]](/wiki/ilo/Papeles:EU-Austria.svg) Lokasion ti Austria (nangistan a berde) – idiay Europa (berde ken nangisit a kolor dapo) | |
| Kapitolio ken kadakkelan a siudad | Vienna 48°12′N 16°21′E / 48.200°N 16.350°E |
| Opisial a sasao | Aleman |
| Dagiti pagsasao | Austro-Babaro, Alemaniko idiay Vorarlberg. Iti lokal pay Eslobeno, Burgenland a Kroata ken Hungaro |
| Grupgrupo ti etniko (2001) | 91.1% Austriano, 8.9% gangganaet - 4% isu dagiti Yoguslav, 1.6% Turko, 2.4% sabsabali ken di naibagbaga |
| Nagan dagiti umili | Austriano |
| Gobierno | Pederal a parlamentario a republika |
• Presidente | Alexander Van der Bellen |
• Konselor | Karl Nehammer (ÖVP) |
• Bise Konselor | Werner Kogler (Die Grünen) |
• Presidente ti Nailian a Konseho | Wolfgang Sobotka (ÖVP) |
| Kawayaan | |
• Tulag ti estado ti Austria naipaturay | 27 Hunio 1955 (Dukado: 1156, Imperio ti Austria: 1804, Umuna a Republika ti Austria: 1918–1938, Maikadua a Republika manipud idi 1945) |
| Kalawa | |
• Dagup | 83,879 km2 (32,386 sq mi) (Maika-115) |
• Danum (%) | 1.7 |
| Populasion | |
• Karkulo idi 2021 | 8,932,664 (Maika-92) |
• Senso idi 2001 | 8,032,926 |
• Densidad | 106/km2 (274.5/sq mi) (Maika-106) |
| GDP (PPP) | Karkulo idi 2018 |
• Dagup | $461.432 bilion |
• Tunggal maysa a tao | $51,936 |
| Gini (2020) | 27.0 ababa |
| HDI (2013) |  0.922nangato unay · Maika-18 |
| Kuarta | Euro (€) ² (EUR) |
| Sona ti oras | UTC+01 (CET) |
• Kalgaw (DST) | UTC+02 (CEST) |
| Pagmanehuan | kanawan |
| Kodigo ti panagtawag | 43 |
| Kodigo ti ISO 3166 | AT |
| TLD ti internet | .at ³ |
| |
Dagiti taudan ti moderno nga Austria ket nanipud idi panawen ti dinastia ti Habsburg idi ti kaaduan ti pagilian ket paset ti Nasantuan a Romano nga Imperio. Idi las-ud ti maika-17 ken maika-18 a sigsiglo, ti Austria ket nagbalin a kas maysa a nalatak a bileg iti Europa ken, iti panagsungbat ti pannakabalangat ni Napoleon a kas ti Emperador ti Pransia, ti Austriano nga Imperio ket opisial a nairangarang idi 1804. Idi 1867, ti imperio ket nagreporma iti Austria-Hungaria.
Kalpasan ti pannarebba ti Habsburg (Austro-Hungaro) nga Imperio idi 1918 idi panagpatingga ti Sangalubongan a Gubat I, ti Austria ket nangamopon ken nagusar ti nagan ti Republika ti Aleman-Austria (Deutschösterreich, ken kalpasanna Österreich) iti maysa a panagpadas para iti panagkaykaysa iti Alemania, ngem naparitan gapu ti Tulag ti Saint-Germain-en-Laye (1919). Ti Umun a Republika ti Austria ket nabangon idi 1919. Iti 1938 nga Anschluss, ti Austria ket sinaupan ken insilpo babaen ti Nazi nga Alemania. Daytoy ket nagpaut aginggana ti panagpatingga ti Sangalubongan a Gubat II idi 1945, kalpasanna idi a ti Alemania ket sinakupan dagiti Aliado ken ti dati a demokratiko a batay-linteg ti Austria ket naipasubli. Idi 1955, ti Tulag ti Estado ti Austria ket nangipabangon manen ti Austria a kas maysa a naturay nga estado, a nagpatinggaan daytoy iti pannakasakup. Iti isu met laeng a tawen, ti Austriano a Parlamento ket nagpartuat ti Deklaratsion iti Neutralidad a nangirangarang daytoy a ti Maiakdua a Republika ti Austria ket agbalinto a permanente a neutral.
Tatta nga aldaw, ti Austria ket maysa a parlamentario a representatibo a demokrasia a buklen dagiti siam a pederal nga estado. Ti kapitoliona ken kadakkelan a siudad, nga addaan iti populasion iti sumurok a 1.7 riwriw, ket ti Vienna. Ti Austria ket maysa kadagiti kabaknangan a pagilian iti lubong, nga adda ti nominal a GDP iti tunggal maysa a tao iti $46,330 (2012 karkulo.). Ti pagilian ket nakaparang-ay iti maysa a nangato nga alagaden ti panagbiag ken idi 2011 nairanggo idi daytoy ti maika-19 iti lubong para iti bukodna a Pagsurotan ti Panagrang-ay ti Nagtagitaoan. Ti Austria ken kamengen ti Nagkaykaysa a Pagpagilian manipud idi 1955, timmipon ti Kappon ti Europa idi 1995, ken maysa a nangpundar ti OECD. Ti Austria ket nangpirma pay ti Schengen a Tulagan idi 1995, ken nangampon ti Europeano a kuarta, a euro, idi 1999.
Dagiti nagibasaran
- Bibliograpia
- Brook-Shepherd, Gordon (1998). Dagiti Austriano ti sangaribu a tawen apanagbanniaga. New York: Carroll & Graf Publishers, Inc. ISBN 0-7867-0520-5.
- Jelavich, Barbara (1987). Moderno nga Austria: imperio ken republika 1815–1986. Cambridge: Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan. ISBN 0-521-31625-1.
- Johnson, Lonnie (1989). Panagiyamammo ti Austria: ti ababa a sarita. Riverside, Calif.: Ariadne Press. ISBN 0-929497-03-1.
- Rathkolb, Oliver. Ti Paradoksiko a Republika: Austria, 1945–2005 (Berghahn Books; 2010, 301 pampanid). Patarus iti 2005 a panagadal kadagiti paradoksiko nga aspeto ti politika a kultura ken kagimongan ti Austria.
- Schulze, Hagen (1996). Dagiti estado, pagpagilian, ken nasionalismo: manipud iti Tengnga a Panpanawen aginggana iti agdama. Cambridge, Mass.: Blackwell. ISBN 0-631-20933-6.
Dagiti akinruar a silpo
Dagiti midia a mainaig iti Austria iti Wiki Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Austria manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)- Opisial a Portal ti Gobierno Naiyarkibo 2006-08-19 iti Wayback Machine
- Austria a naikabil iti The World Factbook (iti Ingles)
- Austria iti Encyclopædia Britannica
- Austria – pakaammo manipud iti Departamento ti Estado ti Estados Unidos
- Dagiti Portal iti Lubong manipud iti Biblioteka ti Kongreso ti Estdos Unidos
- Austria Naiyarkibo 2008-08-21 iti Wayback Machine iti UCB Libraries GovPubs
- Austria iti Curlie (iti Ingles)
- Pakaammo iti Austria Naurnos babaen kadagiti rehion. Agili kadagiti lima a pagsasao.
- Bariweswes ti Austria manipud iti BBC News
Wiki Atlas iti Austria- Dagiti Panagipalnaad ti Nangruna a Panagrang-ay para iti Austria
This article uses material from the Wikipedia Ilokano article Austria, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Ti linaon ket magun-od babaen ti CC BY-SA 4.0 malaksid no adda sabali a naibaga. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ilokano (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.