Amianan A Korea: Pagilian idiay Asia

Ti Amianan a Korea, opisial a ti Demokratiko a Republika ti Tattao ti Korea (DRTK), ket ti maysa a pagilian iti Daya nga Asia, a mangbukel ti akin-amianan a parte ti Peninsula ti Korea. Daytoy ket beddenganna ti Tsina ken Rusia iti amianan, kadagiti karayan Yalu (Amnok) ken Tumen; daytoy ket beddenganna ti Abagatan a Korea iti abagatan iti Sona ti Demilitarisado ti Koreano. Ti akinlaud a pagbeddenganna ket ti Luek Korea ken ti Baybay Duyaw, bayat a ti akindaya a pagbeddenganna ket maipalawag babaen ti Baybay ti Hapon. Ti Amianan a Korea, kas met ti akin-abagatan a kapadana, ket mangtunton nga isu ti lehitimado a gobierno ti intero a peninsula ken dagiti kabangibang nga isla. Ti kapitolio ken kadakkelan a siudad ti pagilian ket ti Pyongyang.

Demokratiko a Republika ti Tattao ti Korea 조선민주주의인민공화국 (Koreano) Chosŏn Minjujuŭi Inmin Konghwaguk
Wagayway Kayarigan
Napili a pagsasao: 강성대국 Kangsŏngtaeguk "Nabileg ken Narang-ay a Pagilian"
Nailian a kanta: 애국가 Aegukka "Ti Patriotiko a Kanta"
Daga a tinengngel babaen ti DRTK ket naipakita iti nangisit a berde; tinunton ti daga ngem di natengngel ket naipakita iti napusasaw a berde.
Kapitolio ken kadakkelan a siudad	Pyongyang 39°2′N 125°45′E / 39.033°N 125.750°E / 39.033; 125.750
Opisial a sasao	Koreano (Munhwaŏ)
Opisial a sinuratan	Chosŏn'gŭl
Relihion	Ateismo ti estado
Nagan dagiti umili	Aminan a Koreano Koreano
Gobierno	Unitario a Juche a maysa a partido a republika babaen ti maysa a totalitariano a tinawid a diktadora
• Sapasap a Sekretario ti PAK	Kim Jong-un
• Presidente ti KPE	Kim Jong-un
• Mangipangulo ti Agdama a Komite ti KAT	Choe Ryong-hae
• Umuna a Bise Presidente ti KPE	Choe Ryong-hae
• Bise Presidente ti KPE	Pak Pong-ju
• Premier oti Gabinete	Kim Tok-hun
• Mangipangulo ti KAT	Pak Thae-song
Lehislatura	Kangatuan nga Asemblia ti Tattao
Pannakaporma
• Administrasion ti Sobiet	3 Oktubre 1945
• Umuna a probisional a gobierno	8 Pebrero 1946
• Maika-2 a probisional a gobierno	22 Pebrero 1947
• Nabangon ti DRTK	9 Septiembre 1948
• Agdama a batay-linteg	27 Disiembre 1972
• Naawat iti UN	17 Septiembre 1991
• Pannakairangarang ti Panmunjom	27 Abril 2018
Kalawa
• Dagup	120,540 km2 (46,540 sq mi) (Maika-97)
• Danum (%)	0.11
Populasion
• Karkulo idi 2018	(Maika-55)
• Senso idi 2008	24,052,231
• Densidad	212/km2 (549.1/sq mi) (Maika-45)
GDP (PPP)	Karkulo idi 2014
• Dagup	$40 bilion
• Tunggal maysa a tao	$1,800
GDP (nominal)	Karkulo idi 2017
• Dagup	$30 bilion
• Tunggal maysa a tao	$1,300
Kuarta	Won ti Tattao ti Korea (₩) (KPW)
Sona ti oras	UTC+9 (Oras ti Pyongyang)
Pormat ti petsa	yy, tttt년 mm월 dd일 tt, tttt/bb/aa (AD–1911 / AD)
Pagmanehuan	kanawan
Kodigo ti panagtawag	+850
TLD ti internet	.kp

Demokratiko a Republika ti Tattao ti Korea
Ti "Demokratiko a Republika ti Tattao ti Korea" kadagiti sinuratan ti Chosŏn'gŭl (ngato) ken hancha (baba).
Nagan a Koreano
Chosŏn'gŭl	조선민주주의인민공화국
Hancha	朝鮮民主主義人民共和國
Napabaro a Romanisasion	Joseon Minjujuui Inmin Gonghwaguk
McCune–Reischauer	Chosŏn Minjujuŭi Inmin Konghwaguk

Idi 1910, Korea inkapet idi bbaen ti Imperio ti Hapon. Idi 1945, kalpasan ti panagsuko ti Hapon iti patingga ti Gubat ti Sangalubongan II, nabingbingaay ti Korea kadagiti dua a sona iti igid ti maika-38 a paralelo, a ti amianan ket sinakup babaen ti Kappon ti Sobiet ken ti abagatan ket sinakup babaen ti Estados Unidos. Napaay dagiti negosasion iti panagkaykaysa, ken idi 1948, nabukel dagiti agsisina a gobierno: ti sosialista a DRTK iti amianan, ken ti kapitalista nga Umuna a Republika ti Korea iti abagatan. Ti pannakaporma ti DRTK ket nagtaud manipud kadagiti nadumaduma a probisional a gobierno: ti Republika ti Tattao ti Korea (RTK), ti Sibil nga Administrasion ti Sobiet (SAS), ti Probisional a Komite ti Tattao ti Amianan Korea, ken ti Komite ti Tattao ti Amianna a Korea. Nangrugi ti Gubat ti Koreano idi 1950, iti maysa a panagraut iti Amianna a Korea, ken nagpatingga aginggana idi 1953. Ti Korean Armistice Agreement ket nakaiyeg iti maysa a panagsardeng ti panaglalaban ken nangibangon iti maysa a demilitarisado a sona (demilitarized zone – DMZ), ngem awan ti pormal a napirman a tulag ti kappia.

Segun ti Artikulo 1 batay-linteg ti estado, ti Amianan a Korea ket maysa a "nawaya a sosialista nga estado". Agtengngel daytoy kadagiti panagbubutos, ngem impalawagen dagiti indipendente nga agpalpaliiw a kas dagiti ulbod a panagbubutos, gapu ta ti Amianan a Korea ket maysa a totalitariano a diktadura, nga addan iti maysa nga eloborado a kulto a personalidad iti likmut ti dinastia a Kim: Il-sung, Jong-il, ken ti agdama a daulo a ni Jong-un. Ti Partido dagiti Agob-obra ti Korea, nga idauluan babaen ti maysa a kameng ti agturturay a pamilia, ket ti dominante a partido ken mangidaulo ti Demokratiko a Sanguanan para iti Panagkaykaysa ti Korea, nga amin dagiti opisial ti politika ket naskenda a kameng.

Segun iti Artikulo 3 ti batay-linteg, ti Juche ket ti opisial nga ideolohia ti Amianan a Korea. Dagiti pamay-an ti panagpataud ket tagikua babaen ti estado babaen ti patpatarayen ti estado a negosio ken ti kolektibo a taltalon. Kaaduan dagiti serbisio—kas ti panagaywan ti salun-at, edukasion, pagbalayan ken panagpataud iti makan—ket nayonan a bayadan wenno bayadan ti estado. Manipud idi 1994 aginggan aidi 1998, nagsagaba ti bisin ti Amianan a Korea a nagresultaan ti ipupusay dagiti baetan ti 240,000 ken 420,000 a tattao, ken agtultuloy nga agsagsagaba iti malnutrision ti populasion.