ევროპაშ რსხუ

ორგანიზაციაშ მაკათური რე ევროპაშ 27 სახენწჷფო, ნამუეფიშ ედომუშამი ფართობი 3 892 ვითოში კვ. კმ რე, მახორობა - 455 მლნ. ართობური ერუანული პროდუქტიშ დო გალენური ვაჭარუაშ მასშტაბეფით ევროპაშ რსხუ გჷწმულუანს ააშ-ს დო იაპონიას.

ევროპაშ რსხუ ოფიციალური ნინეფშა ბულგ. Европейски съюз ბერძენ. Ευρωπαϊκή Ένωση გერმ. Europäische Union დან. Den Europæiske Union ესპ. Unión Europea ესტ. Euroopa Liit ინგლ. European Union ირლანდ. An tAontas Eorpach იტალ. Unione europea ლატვ. Eiropas Savienība ლიეტ. Europos Sąjunga მალტ. Unjoni Ewropea პოლ. Unia Europejska პორტ. União Europeia სლოვაკ. Európska únia სლოვენ. Evropska unija უნგრ. Európai Unió ფინ. Euroopan unioni ფრანგ. Union européenne შვედ. Europeiska unionen ჩეხ. Evropská unie ხორ. Europska unija ნიდერლ. Europese Unie შვედ. Europeiska unionen
დევიზი: In varietate concordia „ართობა მიარეფერუანობას რე“
ჰიმნი: Ode an die Freude „ოდა ხიოლს“
ნანანოღა		ბრიუსელი სტრასბური ლუქსემბურგი ჰააგა მაინიშ ფრანკფურტი
ოფიციალური ნინა(ეფი)		ბერძენული ბულგარული გერმანული დანიური ესპანური ესტონური ინგლისური ირლანდიური იტალიური ლატვიური ლიტვური მალტური პოლონური პორტუგალიური რუმინული სლოვაკური სლოვენიური უნგრული ფინური ფრანგული შვედური ჩეხური ხორვატული ჰოლანდიური
ტიპი		სახენწჷფოეფოშქაშე ეკონომიკური დო პოლიტიკური გოართიანაფა
თარობა
-	ევროკომისიაშ პრეზიდენტი	ურსულა ფონ დერ ლაიენი
-	ევროპული სხუნუშ პრეზიდენტი	შარლ მიშელი
-	ევროპაშ პარლამენტიშ პრეზიდენტი	რობერტა მეცოლა
ფართობი
-	გვალო	4,233,262 კმ2
-	წყარი (%)	3,08
მახორობა
-	2023 ფასებათ	448,387,872
-	მეჭედალა	106 ად/კმ2
ედპ (ჸუპ)		2023 ფასებათ
-	გვალო	$25.399 ტრილიონი
-	ართ მახორუშე	$56,928
აგი (2017)		0.899 (ძალამი მაღალი)
ვალუტა		ევრო (€) — ევროზონაშ მასშტაბით ბულგარული ლევი — BGN ჩეხური კრონა — CZK დანიური კრონი — DKK გიბრალტარიშ გირვანქა — GIP ხორვატული კუნა — HRK უნგრული ფორინტი — HUF პოლონური ზლოტი — PLN რუმინული ლეი — RON შვედური კრონი — SEK
ბორჯიშ ორტყაფუ		UTC UTC+1 UTC+2 UTC+3
Internet TLD		.eu

ევროპაშ ტერიტორიას, ევრორსხუშ მასშტაბეფიშ მანგური ართოიანი სახენწჷფოეფი რდჷ: ბჟადალი რომიშ იმპერია, ფრანკეფიშ სახენწჷფო, საღორონთო რომიშ იმპერია. ულირი ვითოშწანურეფიშ გოძვენას ევროპა დორთილი რდჷ, მარა თიშ გოართოიანაფაშ გეშა იდეა ირო რდჷ. ამერიკული რევოლუციაშ უკული გორჩქინდჷ იდეაქ ევროპაშ აკოართაფილი შტატეფიშ გეშა, ნამუქჷთ ხეახალშო გორჩქინდჷ მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმაშ უკული.

მა-20 ოშწანურაშ მაართა გვერდის ევროპაქ ჟირი მოსოფელიშ ლჷმა გეგნიღჷ, მუქჷთ არძა ქიანას ქჷდიტუ ნოქური - ქეკიდინუ ვითობათ მილიონიშ შური, მოჯალაგერი ნოღეფი, აკოცჷმილი ეკონომიკა, მოლასირი კომუნიკაციეფი. ევროპაშ სახენწჷფოეფქ დიჭყეს შარეფიშ გორუა მუმალს რჩქალ რინაშ გარანტიეფშო. თინეფქ ჭიი-ჭიეთ დოგორეს ართოიანალაშ დო მეჭედას წორომოხანდალაშ იდეა დო ქჷგიოდირთეს პრინციპულ პოლიტიკას, ნამუშ ღანკი ეკონომიკური დო პოლიტიკური ინტეგრაცია, თინჩალა დო უშქურანჯობა რდჷ.

დოდგინელი ღანკეფიშ ეჸონაფაშ შარას ევროპაშ სახენწჷფოეფქ ქეშილებეს ხასჷლას ალულუაფუდესკო სერიოზულ კრიზისეფი დო აკმაბორკალ ფაქტორეფშა. ევრორსხუშ დუდ მეჭირინდაფათ შილებე იკოროცხას ხანგინძე თინჩალაშ უნარღელჸოფაქ მაკათურ ქიანეფ შქას, ნამუეფით რდეს ინოჸუნაფილეფი შხვადოშხვა აკოანჯარაფილ კონფლიქტეფშან დო დემოკრატიული აპიჯაფა, ნამუშ მოხვარათ ეიჸონაფუაფუ საართო ღანკეფი.

ევროპაშ რსხუ ეგაფილი რე ევროპული წორომაჸალობაშ ურთიართალეფიშ თელი ართობურალაშ ოსხირშა:

• ქუანოშქერიშ დო ბულათიშ ევროპული გოართოიანაფა - 1951 წანას თე ორგანიზაციაშე დიჭყჷ ევროპაშ რსხუშ დორსხუაფაქ;
• ევროპული წორომაჸალობა - დირსხუ 1957 წანას თ.გ. რომიშ აპიჯაფათ დო ჯოხოდჷ ევროპაშ ეკონომიკური წორომაჸალობა ანუ „საართო ბაზარი“;
• ატომური ენერგიაშ ევროპული წორომაჸალობა - დირსხუ 1957 წანას.

ევროპაშ რსხუს ინტეგრაციული პროცესეფიშ თარი ღანკეფი გოხურგილი რე შხვადოშხვა დოკუმენტეფით:

• რომიშ აპიჯაფა - ხექ მოჭარილქ იჸუ 1957 წანას;
• ართოიანი ევროპული აქტი - ხექ მოჭარილქ იჸუ 1987 წანას;
• მაასტრიხტიშ აპიჯაფა - ხექ მოჭარილქ იჸუ 1992 წანას;
• ამსტერდამიშ აპიჯაფა - ხექ მოჭარილქ იჸუ 1997 წანაშ გჷმათუთას;

ევრორსხუშ ჯინჯიერი დოკუმენტი ამდღარშო რე 2003 წანაშ „მეართაფაშ აპიჯაფა“ (Treaty of Accession), ნამუქჷთ ნძალაშა მიშართჷ 2004 წანაშ 1 მესის. ჟიმოჸონაფილი აპიჯაფეფით გოხურგილი ევრორსხუშ მაკათური სახენწჷფოეფიშ სამართალობური, პოლიტიკური, ეკონომიკური დო შხვა სახეშ ვალდვალირაფეფქ იფორმირჷ ართოიან დოკუმენტის, ევრორსხუშ კონსტიტუციაშ პროექტის, ნამუშ ეჭოფუაშ პროცედურა თეჟამო ხოლო მეურს.

•  
•  
  ევროთაუერი
•  
  ევროპაშ კომისია

ევრორსხუ რე მიარესექტორამი ინტეგრაციაშ გოვითარაფილი ფორმა, ნამუშ კომპეტენცია იფაჩუ ევროპაშ 28 სახენწჷფოშ ეკონომიკაშა, რეწუალაშა, მენოღალეფიშ ნებეფშა, დინოხოლენ დო ოგალენე პოლიტიკაშა. ევროპულ აპიჯაფეფიშ დოდვალაშ ბორჯის მაკათური სახენწჷფოეფი სუვერენიტეტიშ ნორთის გინმოჩანდეს თი ზოხორინელ ინსტიტუტეფს, ნამუეფით თხილანა ერუანულ დო საართო ინტერესეფს. ევრორსხუშ დუდალაშ თუდო რე საართო ეკონომიკური ბაზარი, საბაჟო რსხუ, ართოიანი ვალუტა, საართო საოფუტო-სამეურნო პოლიტიკა დო შხვა.

• ევროზონა
• შენგენიშ ზონა

ტრადიციული ოერეფოშქაშე ორგანიზაციეფშე ევროპაშ რსხუს გჷშმაგორჷნს მუში უნიკალური ინსტიტუციური სტრუქტურა. აკოქიმინელი რე ზოხორინელი ინსტიტუტეფი, ნამუეფით აკმაფშანა ართმაჟირას დო ირს გარკვიული როლი უღჷ გინოჭყვიდირუაშ ეჭოფუაშ პროცესის.

ევროპაშ რსხუშ სისტემაშ საართო ორგანოეფი დო ინსტიტუტეფი:

▪ ევროპაშ რსხუშ სხუნუ

• ევროპული სხუნუ
• ევროპაშ პარლამენტი
• ევროკომისია
• ევროპულ წორომაჸალობეფიშ სასამართალო
• ევროპაშ აუდიტორეფიშ სასამართალო

ევრორსხუშ საფინანსო ორგანიზაციეფი:

• ევროპაშ ცენტრალური ბანკი
• ევროპაშ საინვესტიციო ბანკი

ევრორსხუშ შხვა მოხვარე ორგანოეფი:

• ევროპაშ რეგიონეფიშ კომიტეტი
• ევროპაშ ეკონომიკური დო სოციალური კომიტეტი
• ევროპაშ პოლიტიკაშ დო უშქურანჯალაშ კომიტეტი

ევრორსხუშ შხვადოშხვა ინსტიტუტეფი შხვადოშხვა ქიანეფს დო ნოღეფს რე: ბრიუსელი (ბელგია), სტრასბურგი (საფრანგეთი), ლუქსემბურგი (ლუქსემბურგი), მაინიშ ფრანკფურტი (გერმანია). ევრორსხუს ოფიციალური პოლიტიკური ცენტრი ვა უღჷ, მარა დე-ფაქტო „ნანანოღათ“ ბრიუსელი იკოროცხუ.

• ევრორსხუშ დევიზი
• ევრორსხუშ შილა
• ევრორსხუშ დღასანწალი
• ევრორსხუშ ნინეფი
• ევრორსხუშ ვალუტა
• ევრორსხუშ კონსტიტუცია
• ევრორსხუშ ჰიმნი

  თარი სტატია: ევრორსხუშ მაკათური ქიანეფი.

ევრორსხუშ დჷმარსხუაფალი სახენწჷფოეფი:

• 1950:   ბელგია,   გერმანია,   იტალია,   ლუქსემბურგი,   ნიდერლანდეფი,   საფრანგეთი

ევრორსხუშ შხვა მაკათური სახენწჷფოეფი:

• 1973:   დანია,   გოართოიანაფილი ომაფე,   ირლანდია
• 1981:   საბერძნეთი
• 1986:   ესპანეთი,   პორტუგალია
• 1995:   ავსტრია,   ფინეთი,   შვედეთი
• 2004:   ესტონეთი,   კვიპროსი,   ლატვია,   ლიეტუვა,   მალტა,   პოლონეთი,   სლოვაკეთი,   სლოვენია,   უნგრეთი,   ჩეხეთი
• 2007:   ბულგარეთი,   რუმინეთი
• 2013:   ხორვატია

ევრორსხუშ მაკათურალაშ კანდიდატი სახენწჷფოეფი:

  თურქეთი,   ოორუე მაკედონია,   ისლანდია,   სერბეთი,   მონტენეგრო,   ალბანეთი

ევრორსხუშ მაკათურო შილებე გინირთას ევროპაშ ნამუდგა ქიანაქ, ნამუთ აღიარენს პლურალისტურ დემოკრატიას, კანონიშ უჟინაშალას, თხილანს მუში მენოღალეეფიშ კონსტიტუციურ ნებეფს, გაჩქჷ გენწყილი დო კონკურენტუნარიანი საბაზარო ეკონომიკა, აკმირზიენს ევრორსხუშ პოლიტიკურ დო ეკონომიკურ ღანკეფს.

2020 წანაშ 31 ღურთუთას, გოართოიანაფილი ომაფექ ოფიციალურო გეგშართჷ ევრორსხუშ აკოდგინალუაშე.

• ევრორსხუშ გოფართანაფა

• EUROPA ოფიციალური პორტალი
• ინსტიტუციეფი
• ევროპაშ კონსული Archived 2014-12-29 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
• ევროპაშ კომისია
• კონსული Archived 2012-02-02 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
• ევროპაშ პარლამენტი
• ევროპაშ ცენტრალური ბანკი
• ევროპაშ რსხუშ სასამართალო
• აუდიტორეფიშ სასამართალო Archived 2009-12-22 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
• სააგენტოეფი
• EUR-Lex – EU Laws
• Eurostat – European Union Statistics Explained
• Datasets related to the EU on CKAN Archived 2010-03-15 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
• CIA World Factbook: European Union entry at The World Factbook Archived 2020-06-11 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
• British Pathé Online newsreel archive of the 20th century

 

ვიკიოწკარუეს^? რე ხასჷლა თემაშენ:

ევროპაშ რსხუ