Литванија (литвански: Lietuva), официјално Република Литванија (Lietuvos Respublika), а многу ретко Литва — земја во Североисточна Европа и е сместена меѓу Русија и Балтичкото Море на запад, Полска на југ, Белорусија на исток, Латвија на север.
Државата е стара преку 1.000 години.
Литванска Република Lietuvos Respublika | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
Гесло: Tautos jėga vienybėje „Силата на нацијата лежи во единството“ | ||||||
Химна: Tautiška giesmė „Национална песна“ | ||||||
Местоположбата на Литванија (темно зелена) – на Европскиот континент (зелена и светло сива) | ||||||
Главен град (и најголем) | Вилнус 54°41′N 25°19′E / 54.683° СГШ; 25.317° ИГД | |||||
Службен јазик | Литвански | |||||
Народности (2011) | ||||||
Демоним | Литванци (Литванец/Литванка) | |||||
Уредување | полупретседателска република | |||||
• | Претседател | Гитанас Науседа | ||||
• | Премиер | Ингрида Шимоните | ||||
• | Прет. на сејмот | Викторија Чмилите-Нилсен | ||||
Независност | од Руската Империја (1918) | |||||
• | Споменување на Литванија | 14 февруари 1009 | ||||
• | Државност | 6 јули 1253 | ||||
• | Персонална унија со Полска | 2 февруари 1386 | ||||
• | Објавување на Полско-литванската Државна Заедница | 1569 | ||||
• | Руска/пруска окупација | 1795 | ||||
• | Објавување на независност | 16 февруари 1918 | ||||
• | 1ва советска окупација | 15 јуни 1940 | ||||
• | 2ра советска окупација | 1944 | ||||
• | Обновување на независноста | 11 март 1990 | ||||
• | Нацистичка окупација | 1941 | ||||
пристапила во ЕУ | 1 мај 2004 | |||||
Површина | ||||||
• | Вкупна | 65,200 км2 (123та) | ||||
• | Вода (%) | 1,35% | ||||
Население | ||||||
• | проценка за 2009 г. | 3.281.000 (130та) | ||||
• | Густина | 52 жит/км2 (120та) | ||||
БДП (ПКМ) | проценка за 2008 ММФ октомври г. | |||||
• | Вкупен | $63,579 билиони (75та) | ||||
• | По жител | $18.854 (46та) | ||||
БДП (номинален) | проценка за 2008 ММФ октомври г. | |||||
• | Вкупно | $48,747 билиони [1] (75та) | ||||
• | По жител | $14.456 (39та) | ||||
Џиниев коеф. (2003) | 36 среден | |||||
ИЧР (2014) | ▬ 0.834 многу висок · 35та | |||||
Валута | евро (€) (EUR ) | |||||
Часовен појас | EET (UTC+2) | |||||
• | (ЛСВ) | EEST (UTC+3) | ||||
Се вози на | десно | |||||
НДД | .lt1 | |||||
Повик. бр. | 370 | |||||
1. | Доменот .eu се користи исто така, бидејќи е заеднички за сите земји-членки на Европската Унија. |
Во XVI век, Литванија е една од најбогатите и најмоќните земји во Европа. На 3 мај 1791, Полско-литванската Државна Заедница го ратифицирала првиот устав во Европа. Набргу потоа, Литванија престанува да постои 123 години, поради тоа што е разделена меѓу нејзините соседи Русија, Австрија и Прусија.
Литванија повторно се изборува за независност во 1918 година. Во 1988, на првите делумно слободни избори во Литванија по Втората светска војна, победува Движењето за Саjyдиc (Sąjūdis), а поразени се литовските комунистички владетели.
Во 2003 година бил потпишан договор за присоединување на Литванија кон ЕУ. Така од 1 мај 2004 година, Литванија станала членка на ЕУ и НАТО.
Литванија граничи со Русија и Балтичкото Море на запад, Република Полска на југ, Белорусија на исток, Летонија на север. Најголемата река во државата е Неман. Неговиот воден тек не поминува надморска висина повеќе од 250 метри. Најголемиот врв е висок 294 метри. Во Литванија има околу 3000 езера. Климата е континентална и морска.
Литванија е поделена на 10 окрузи (apskritys) кои ги носат имињата на нивните административни центри. Окрузите се поделени на вкупно 60 општини (savivaldybės): 9 градски, 43 реонски и 8 обични. Секоја општина потоа се дели на старешинства (seniūnijos). Во 2010 г., на окрузите им е одземена управата и оттогаш тие претставуваат само територијални и статистички единици.
По површина зафаќа 65.301 км2, а брои население од 3.349.900 жители, од кои 84% се Литванци, потоа има 6,1% Полјаци, 4,9% Руси и 1,1% Белоруси.
79% од Литванците припаѓаат на Римокатоличката црква. Некои католички свештеници пружиле отпор на комунистичкиот режим кој продолжил да постои по независноста. Во близина на Шиулај се наоѓа Ридот на Крстовите, нарекуван и храм на антикомунистичкиот отпор. Латинските крстови биле забраниети од страна на Руската Православна кон крајот на XIX век. Советските власти продолжиле со забраната.
Вкупниот број на православни верници во земјата е околу 4.5%, претежно Руси. Вкупниот број на протестанти е 0,8% од вкупниот број на население, претежно на Евангелската Лутеранска црква на Литванија .
Во Литванија, исламот има долга историја за разлика од многу други северните европски земји. Во времето на Големото Кнежевство Литванија и Полско-литванската Државна Заедница на јужните делови од земјата се населиле кримските Татари Денеска овие Татари се нарекуваат Литвански татари.
Според пописот од 2001 година, вкупниот број на евреи бил 1.272.
This article uses material from the Wikipedia Македонски article Литванија, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Содржината е достапна под CC BY-SA 4.0 освен ако не е поинаку наведено. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Македонски (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.