Amsterdam: Capitâle di Pàixi Bàsci

Védde l'alfabêto fonètico internaçionâle." class="duhoc-lij IPA">[ˌɑmstərˈdɑm]) a l'é a çitæ ciù popolôza e a capitâle di Pàixi Bàsci insémme a L'Àia, ch'a l'é a sêde do govèrno. A sò popolaçión a l'é de 922.413 abitànti, scibén chi-â sò ària urbànn-a a l'arîva a 'na popolaçión de 1.457.018 persónn-e e l'ària metropolitànn-a a 2.480.394. Amsterdam, scitoâ inta provìnsa de l'Òlànda do Nòrd, a l'é comuneménte dîta a "Venéçia do Nòrd" pò-u gràn nùmero di sò canæ, che into 2010 són stæti diciaræ Patrimònio de l'Umanitæ da l'UNESCO.

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno

Amsterdam Capitâle e comùn
Vedûta da l'arioplàn do céntro stòrico
Localizaçión
Stâto	Pàixi Bàsci
Provìnsa	Òlànda do Nòrd
Aministraçión
Scìndico	Femke Halsema (GL) da-o 01-03-2023
Teritöio
Coordinæ:	52°22′22″N 4°53′37″E / 52.372778°N 4.893611°E52.372778; 4.893611 (Amsterdam) Cordinæ: 52°22′22″N 4°53′37″E / 52.372778°N 4.893611°E52.372778; 4.893611 (Amsterdam)
Altitùdine	−2 m s.l.m.
Superfìcce	219 km²
Abitanti	922 413 (2022)
Denscitæ	4 211,93 ab./km²
Localitæ	Amsterdam Nieuw-West, Amsterdam-Noord, Amsterdam-Oost, Amsterdam-West, Amsterdam-Westpoort, Amsterdam-Zuid, Amsterdam-Zuidoost
Comùn confinanti	Amstelveen, De Ronde Venen (UT), Gooise Meren, Haarlemmermeer, Hilversum, Landsmeer, Oostzaan, Ouder-Amstel, Stichtse Vecht (UT), Waterland, Wijdemeren, Zaanstad
Âtre informaçioìn
CAP	1000–1098 e 1100–1109
Prefìsso	20
Fûzo oràrio	UTC+1
Nomme abitanti	(nl) amsterdammers
Sànto patrón	Sàn Nichiôzo
Mòtto	Heldhaftig, Vastberaden, Barmhartig
Cartògrafîa
Amsterdam
Poxiçión do comùn de Amsterdam inta provìnsa de l'Òlànda do Nòrd
Scîto instituçionâle

Amsterdam a l'é stæta fondâ a-a fôxe do sciùmme Amstel, inte quélli ànni delimitòu da dîghe pe controlâ e sò pìnn-e, de dónde a çitæ a l'à pigiòu o nómme. A l'inprinçìpio. into sécolo XII, a l'êa 'n vilàggio picìn de pescoéi ma, con l'etæ d'öo olandéize do sécolo XVII, a l'é vegnûa un di ciù inportànti pòrti a-o móndo. Coscì, Amsterdam a l'à pigiòu o sò ròllo de céntro de prìmmo livéllo pi-â finànsa e pò-u comèrcio globâle, coscì cómme pe l'àrte e a coltûa. Inti sécoli XIX e XX a çitæ a l'é cresciûa co-a construçioìn de nêuvi quartê e into 1921 gh'é stæto anésso o comùn de Sloten che, fondòu into sécolo IX, o l'é a sò pàrte ciù antîga. Insémme a-i sò canæ, l'é stæto diciaròu Patrimònio de l'Umanitæ a stelling van Amsterdam ascì, 'na çénta de fortificaçioìn di sécoli XIX-XX. A çitæ a l'é da sécoli caraterizâ da 'na tradiçión de tolerànsa e liberalîximo e da-o mézzo de traspòrto ciù difûzo, a biciclétta.

Stràdde

Ferovîe

Ariopòrti

•   Wiki Commons a contêgne di files in sce Amsterdam

• (NL) Scîto ofiçiâ, in sce amsterdam.nl. URL consultòu o 10 òtôbre 2023.
• (NL, EN, DE, ES, PT, FR, IT) Scîto turìstico ofiçiâ, in sce amsterdam.nl. URL consultòu o 10 òtôbre 2023.