San-Marino
San-Marino, oficale Republiko San-Marino, esas mikra stato en Europa, komplete cirkondata da Italiana teritorio.
| San-Marino | ||
| Serenissima Repubblica di San Marino | ||
 |  | |
| Standardo di San-Marino | Blazono di San-Marino | |
| Nacionala himno: | ||
| Inno Nazionale della Repubblica | ||
 | ||
Urbi: | ||
| Chefurbo: | San-Marino | |
| · Habitanti: | 4 214 (2012) | |
| Precipua urbo: | Serravalle | |
Lingui: | ||
| Oficala lingui: | Italiana | |
| Tipo: | Republiko | |
| · Kapitani regenti: | Alessandro Rossi e Milena Gasperoni | |
Surfaco: (220ma maxim granda) | ||
| · Totala: | 61,2 km² | |
| · Aquo: | neglijebla % | |
Habitanti: (209ma maxim granda) | ||
| · Totala: | 34 892 (2023) | |
| · Denseso di habitantaro: | 570,1 hab./km² | |
Plusa informi: | ||
| Valuto: | Euro | |
| Veho-latero: | dextre | |
| ISO: | SM | |
SMR | ||
674 | ||
| Reto-domeno: | .sm* | |
Bazala fakti pri San-Marino.
Historio
| Precipua artiklo: Historio di San-Marino |
En 301, Santa Marinus venis del insulo Arba (nun Rab, en Kroatia) e fondis la nuna San-Marino sur monto Titano. En 1320, vilajo Chiesanuova decidis esar parto di San-Marino. En 1463, vilaji Faetano, Fiorentino, Montegiardino, e Serravalle anke decidis esar parto di la republiko. Delore, la frontieri di la teritorio ne modifikesis.
En 1503, Cesare Borgia, filiulo del papo Alexander la 6ma, okupis la republiko dum 6 monati, til ke la sucedanto di ilua patro, papo Julius la 2ma, intervenis e restauris la nedependo di la lando. En 1631, papo Urbanus la 8ma agnoskis lua nedependo.
Dum Napoleonala militi, la nedependo di San-Marino divenis minacita, ma un ek lua regenti, Antonio Onofri, ganis respekto ed amikeso de Napoléon Bonaparte, qua kambie respektis la nedependo di la lando. Napoléon inkluzite ofris plusa teritorii a San-Marino, ma la regento refuzis to.
Dum la 19ma yarcento, San-Marino esis refujeyo por multa personi qui persekutesis pro suportir l'Italiana uniono. En gratitudo, Giuseppe Garibaldi aceptis la volunto di la populo di San-Marino e konservis lua autonomeso. Lando restis neutrala dum l'unesma e la duesma mondomiliti.
Politiko
San-Marino esas demokratiala republiko. La kapitani-regenti esas la chefi di stato, e legifala povo esas atribuata a Granda e Generala Konsilantaro (Consiglio grande e ordinare) qua havas 60 membri elektata da populo por 5 yari. Civitani evanta 18 yari o pluse povas votar. La kapitani-regenti equivalas l'anciena konsuli di Romana Imperio.
La legaro di la lando influesas da Italiana civila legaro. Olua bazo esas anciena kustumi (antiche consuetudini), antiqua statuti (antichi statute) del yari 1600a, kurta noti sur la konstituco di la lando (Brevi Cenni sull’Ordinamento Costituzionale e gli Organi Istituzionali della Repubblica di San Marino), e sucedanta legaro. La Deklaro pri Civila Yuri emendesis kelka foyi, lastafoye en 2019.
Geografio
San-Marino esas un ek l'Europana mikrostati. La maxim alta monto di la lando esas Monte Titano, kun 749 metri di altitudo. Lua klimato esas Mediteranea, kun kontinental influi, havanta varma someri e milda vintri.
Pro lua mikra surfaco ne existas importanta riveri.
Ekonomio
| Precipua artiklo: Ekonomio di San-Marino |
Demografio
_1.jpeg)
Segun statistiki de The World Factbook por 2023, San-Marino havis 34 892 habitanti. Segun etnio, omni esas Sanmarinani od Italiani de diversa regioni.
La linguo oficala esas Italiana.
La procento di habitantaro segun religio esas: katoliki: plu kam 97% de la habitantaro profesas katolikismo. Protestanti esas 1,1%, altra kristani esas 0,7%, Judi esas 0,1%, altra religii esas 0,1%, e 0,7% praktikas nula religio.
Kulturo
En la yaro 1983 fondesis en San-Marino l'Akademio Internaciona pri Cienci (AIS San-Marino), qua laboras en plura lingui (Esperanto, Angla, Franca, Germana ed Italiana).
Referi
Extera ligilo
This article uses material from the Wikipedia Ido article San-Marino, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). La kontenajo esas disponebla sub CC BY-SA 4.0, ecepte kande kontree mencionata. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ido (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.