Burkina Faso: Pagilian idiay Laud nga Aprika
2°W / 13°N 2°W / 13; -2
Ti Burkina Faso (Pranses: [buʁkina faso]) – ken ammo pay iti ababa a porma ti naganna ti Burkina – ket maysa a napalikmutan ti daga a pagilian idiay Laud nga Aprika. Daytoy ket napalikmutan babaen dagiti innem a pagilian: ti Mali iti amianan, ti Niger iti daya, ti Benin iti abagatan a daya, ti Togo ken ti Ghana iti abagatan, ken ti Côte d'Ivoire iti abagatan a laud. Ti kapitolio ti pagilian ket ti Ouagadougou.
Burkina Faso | |
|---|---|
 Wagayway  Eskudo | |
| Napili a pagsasao: "Unité-Progrès-Justice" ("Panagkaykaysa, Rang-ay, Hustisia") | |
| Nailian a kanta: Une seule Nuit/ Ditanyè (Pranses) Maysa Laeng a Rabii/Himno ti Balligi – Thomas Sankara | |
![Lokasion ti Burkina Faso (nangisit nga asul) – idiay Aprika (nakusnaw nga asul ken nangisit a kolordapo) – idiay ti Kappon ti Aprika (nakusnaw nga asul) — [Leyenda]](/wiki/ilo/Papeles:Location_Burkina_Faso_AU_Africa.svg) Lokasion ti Burkina Faso (nangisit nga asul) – idiay Aprika (nakusnaw nga asul ken nangisit a kolordapo) | |
| Kapitolio ken kadakkelan a siudad | Ouagadougou 12°20′N 1°40′W / 12.333°N 1.667°W |
| Opisial a sasao | Pranses |
| Mabigbig a rehional a sasao | Mòoré, Mandinka (Bambara) |
| Grupgrupo ti etniko (1995) | Mossi 47.9% Fulani 10.3% Lobi 6.9% Bobo 6.9% Mande 6.7% Senufo 5.3% Grosi 5% Gurma 4.8% Tuareg 3.1% |
| Nagan dagiti umili | Burkinabé (ti pay Burkinabè ken Burkinabe) |
| Gobierno | Semi-presidensial a republika |
• Presidente | Paul-Henri Sandaogo Damiba |
• Bise Presidente ti Burkina Faso | Sidsoré Kader Ouédraogo |
• Kangrunaan a Ministro | Albert Ouédraogo |
| Lehislatura | Nailian nga Asemblia |
| Wayawaya | |
• manipud iti Pransia | 5 Agosto 1960 |
| Kalawa | |
• Dagup | 274,200 km2 (105,900 sq mi) (Maika-74) |
• Danum (%) | 0.146% |
| Populasion | |
• Karkulo idi 2021 | 21,510,181 (Maika-64) |
• Senso idi 2006 | 14,017,262 |
• Densidad | 57.4/km2 (148.7/sq mi) (Maika-145) |
| GDP (PPP) | Karkulo idi 2020 |
• Dagup | $45.339 bilion |
• Tunggal maysa a tao | $2,207 |
| GDP (nominal) | Karkulo idi 2020 |
• Dagup | $16.226 bilion |
• Tunggal maysa a tao | $792 |
| Gini (2020) |  38.9kalalainganna |
| HDI (2019) |  0.452ababa · Maika-182 |
| Kuarta | Laud nga Aprikano a CFA a pranko (XOF) |
| Sona ti oras | UTC+0 |
• Kalgaw (DST) | saan a mapalpaliiw |
| Pagmanehuan | kanawan |
| Kodigo ti panagtawag | 226 |
| Kodigo ti ISO 3166 | BF |
| TLD ti internet | .bf |
| |
Ti kadakkel daytoy ket 274,200 kuadrado kilometro (105,900 sq mi) nga addaan iti nakarkulo a populasion iti sumurok a 21,510,181. Daytoy ket dati a tinawtawgan iti Republika ti Akin-ngato a Volta, daytoy ket nanaganan manen idi 4 Agosto 1984, babaen ni Presidente Thomas Sankara, a kayatna a sawen ket "ti daga dagiti agtaktakder a tattao" kadagiti nangruna a patneng a pagsasao ti pagilian iti Mòoré ken Dioula. Iti pannakaisimbolo, ti "Burkina" ket mabalin a maipatarus iti, "tattao iti integridad", manipud iti pagsasao a Mòoré ken "Faso", ken "ama a daga" iti Dioula. Dagiti agtataeng ti Burkina Faso ket tinawtawagan a kas dagiti Burkinabè.
Ti Burkina Faso ket natagtagitao manipud idi 14,000 ken 5000 BC babaen dagiti agan-anup-agburburas ti pagilian idiay rehion ti amianan a laud ti pagilian. Dagiti taltalon a pagtataengan ket nagparparangda idi baetan ti 3600 ken 2600 BC. A tattan ket ti tengnga a Burkina Faso a nangruna a binukel idi dagiti Mossi a pagarian. Dagitoy a pagarian ti Mossi ket nagbalin a Pranses a protektorado idi 1896. Kalpasan ti pannakagun-od ti waywaya manipud iti Pransia idi 1960, ti pagilian ket napan kadagiti adu a panagbalbaliw ti gobierno aginggana idi dimteng ti agdama a pormana, ti semi-presidensial a republika. Ti presidente ket ni Blaise Compaoré.
Daytoy ket kameng ti Kappon ti Aprika, Komunidad dagiti Estado ti Sahel-Sahara, La Francophonie, Organisasion ti Islamiko a Pagtitinnulongan ken Ekonomiko a Komunidad dagiti Estado ti Aprika.
Dagiti nagibasaran
Adu pay a mabasbasa
- de Turégano, Teresa Hoefert, Aprikano a Sinema ken Europa: Asideg a panakakita ti Burkina Faso, (European Press Academic Publishing, 2004)
- Engberg-Perderson, Lars, Panakadangran ti Panagrang-ay: Dagiti Politika, Gangandat, ken Enbironmento idiay Burkina Faso, (Praeger Publishers, 2003)
- Englebert, Pierre, Burkina Faso: Saan a Natalinaay a Panakaestado ti Laud nga Aprika, (Perseus, 1999)
- Howorth, Chris, Panagipatakder manen ti Lokal a Langa ti Daga: Panangimaton ti Enbironmento idiay Burkina Faso, (Ashgate, 1999)
- McFarland, Daniel Miles ken Rupley, Lawrence A, Naipakasaritaan a Diksionario ti Burkina Faso, (Scarecrow Press, 1998)
- Manson, Katrina ken Knight, James, Burkina Faso (Bradt a Pagsurotan ti Panagbaniaga), (Bradt a Pagsurotan ti Panagbaniaga, 2011)
- Roy, Christopher D ken Wheelock, Thomas G B, Daga dagiti Agtaytayab a Maskara: Arte ken Kutura idiay Burkina Faso: Ti Thomas G.B. Wheelock nga Urnong, (Prestel Publishing, 2007)
- Sankara, Thomas, Agsasao ni Thomas Sankara: Ti Burkina Faso a Rebolusion 1983–1987, (Pathfinder Press, 2007)
- Sankara, Thomas, Dakami ti Agtawtawid ti Rebolusion ti Lubong: Dagiti Bitla ti Rebolusion ti Burkina Faso 1983–1987, (Pathfinder Press, 2007)
Dagiti akinruar a silpo
Dagiti midia a mainaig iti Burkina Faso iti Wiki Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Burkina Faso manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)
- Burkina Faso a naikabil iti The World Factbook (iti Ingles)
- Burkina Faso iti Curlie (iti Ingles)
Wiki Atlas iti Burkina Faso- Premier Ministère opisial a portal ti gobierno (iti Pranses)
This article uses material from the Wikipedia Ilokano article Burkina Faso, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Ti linaon ket magun-od babaen ti CC BY-SA 4.0 malaksid no adda sabali a naibaga. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ilokano (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.