Kanada (ingyaterrañe'ẽme: Canada; hyãsiañe'ẽme: Canada) ha'e peteĩ tetã ñembyatypyre oiko Yvateamérikape.
Ottawa ha'e itavaguasu ha itáva tenondegua ha'e Toronto, Montreal ha'e avei táva tenondegua. Tavayguakuéra: 25.730.435 ava. Ne'ẽ: inglyesñe'ẽ, hyãsiañe'ẽ.
Canada Kanada | ||||
---|---|---|---|---|
Kanada | ||||
| ||||
Tetã ñe'ẽ akã: A Mari Usque Ad Mare (latinañe'ẽme: 'Yguasúpegua yguasúpe'). | ||||
Tetã Momorãhéi: O Canada Himno real: God Save the King (avañe'ẽme: «Tupã toñangareko Mburuvicha Kuña») | ||||
Tavusu | Ottawa | |||
Táva tuichavéva | Toronto | |||
Ñe'ẽnguéra | Ingyaterrañe'ẽ ha hyãsiañe'ẽ | |||
Tetãygua réra | Kanadagua | |||
Tekuái reko | Monarquía parlamentaria joatýpe | |||
Monarca Gobernador Primer Ministro | Carlos III Mary Simon Justin Trudeau | |||
Tetã Amandaje | Parlamento de Canadá | |||
Sãso • Léi guasu • Kuatia Westminster • Acta de Canadá | Tavetã Joaju-gua 1 jasypokõi ary 1867-pe 11 jasypakõi ary 1931-pe 17 jasyrundy ary 1982-pe | |||
Yvy apekue | Ñemoĩha 2.º | |||
• Opaite | 9 984 670 km² | |||
• Y (%) | 8,62% | |||
Tembe'y | 8893 km Tetã peteĩ reko Amérikagua rupi | |||
Y rembe'y | 202 080 km | |||
Yvyty yvatevéva | Monte Logan | |||
Ava hetakue | Ñemoĩha 37.º | |||
• Hetakue | 39 858 480 hab. (2023) | |||
• Typy'ũ | 4,2 hab./km²* | |||
PIB (PPA) | Ñemoĩha 13.º | |||
• Opaite (2013) | US$ 1 534 937 mil (est) | |||
• Per cápita | US$ 43 594 (est) | |||
PIB (nominal) | Ñemoĩha 11.º | |||
• Opaite (2013) | US$ 1 843 750 mil (est) | |||
• Per cápita | US$ 52 364 (2013) (est) | |||
IDH (2012) | 0,911 (11.º) – Iporãete | |||
Viru | Dólar canadiense (C$, CAD ) | |||
Ára | UTC -3,5 a UTC -8 | |||
• Arahakúpe | UTC -2,5 a UTC -7 | |||
Tetã renda tee Ñandutíme | .ca | |||
COI Jehero | CAN | |||
Atyvete | ||||
Opaite Tetã Yvýgui | ||||
[editar datos en Wikidata] |
Opytáva yvateite gotyo Yvateamérikape, oĩva paraguasu Atlántiko guive, kuarahyresẽ gotyo, paraguasu Py'aguapy peve, kuarahyreike gotyo, ha yvateite gotyo paraguasu Ártiko. Ijerére ojuhu ñemby gotyo Tetã peteĩ reko Amérikagua, ha yvate kuarahyreike gotyo ojuhu tetãvore Aláka. Kanatã ha'e tetã tuichave mokõiha, Rrúsia retã riregua. Oĩva haimete Yvateamérika renda mbytére.
Tenda oĩha Kanada oikove vaekue heta ava kuéra ha te'ýi. Sa ro'y XV ipaha guive, heta karai aty Vyretañagua ha Hyãsiagua oikove ha oñemu Kanada yrembe'y atlántikogua, ha opyta upépe. Hyãsia retã ome'ẽ vaekue haimetepa henda Kanatãme ary 1763-pe, norairõ Franco-india rire.
Ary 1867-jave, oñembyaty mbohapy tenda vyretañagua opytáva Yvateamérikape, Kanada Joaty rupive, Kanada oñepyrũ va'ekue Vyretaña Hetãvore Ñembyatypyre, irundy tetãvore iñembyatypyre. Upe guive tetãvore Kanada ohekosãsoséva ha ojapo pe Kuatia Omohekorãva Westminster 1931-gua ha Yvateamérika vyretañagua Ikuatia guasu, upe kuatia kuéra oipytyvõ Kanada isãsóme.
Oñesãmbyhyva tavayguarekuai amandaje guasu rupive ha monarquía constitucional Isabel II rupive. Kanada iñe'ẽkõi ingyaterrañe'ẽ ha hyãsiañe'ẽ imokõi ñe'ẽ katuete.
Tetã Kanada oreko heta atyvete ha apopy guasu, ha omba'aporekokuaáva hetave ha iporãvéva, hi'apekue ha henda iporãiterei ha hekovekuéra oikove porãmba, Kanada oguereko ipype heta kuarepoti, y, ha ambue mba'e oipytyvõ chupe.
Ko ñe'ẽ ingyaterrañe'ẽme ha hyãsiañe'ẽme Canada, avañe'ẽme Kanada ou ñe'ẽnguéra "iroke" kuéra iñe'ẽ kanāta he'iséva “táva”, “ava no'õ” térã he'iséva táva ymaguare hérava Stadaconé, opytáva ko'ãga táva Kévek. Karai Jacques Cartier oipuru vaekue ko ñe'ẽ "Canada" omohéra hag̃ua opaite Stadaconé henda ha itáva avei; ary 1545-pe, yvyra'anga kuéra, kuatia ha arandukakuéra Europagua omohéra opa umi tenda Canada.
Sa ro'y XVII guive, opa tenda hérava ymaguare Hyãsia Pyahu omohéra Canada. Upe guive, pe tende oñembyatýve mokõi tetãvore Vyretañagua: Yvate Kanada ha Yvy Kanada, ary 1841-pe oñemojoajúva ramo jepe jeýva Tetãvore Kanadápe. Upe guive, opa tenda ha tetãvore opytáva upépe oipuruve ha oipuruve ko ñe'ẽ Canada omohéra hag̃ua opaite Tetã henda.
Kanada ha'e peteĩ tetã ñembyatypyre oguerekóva 10 tetãvorenguéra ha mbohapy tenda. Tetãvore Kanadápe ohekosãsovéva hendakuéragua.
Tetãvore/Tenda | Itavusu | Ava kuéra (2008) | Apekue (km²) | ||
---|---|---|---|---|---|
Yvy | Opaite | ||||
Ontario | Toronto | 12.891.787 | 917.741 | 1.076.395 | |
Québec | Kévek táva | 7.744.530 | 1.356.128 | 1.542.056 | |
Ekosia Pyahu | Halifax | 935.962 | 53.338 | 55.284 | |
Brunswick Pyahu | Fredericton | 751.527 | 71.450 | 72.908 | |
Manitova | Winnipeg | 1.196.291 | 553.556 | 647.797 | |
Kolumbia Vyretañagua | Victoria | 4.428.356 | 925.186 | 944.735 | |
Ypa'ũ Mburuvicha Eduardo | Charlottetown | 139.407 | 5.660 | 5.660 | |
Saskatchewan | Regina | 1.010.146 | 591.670 | 651.036 | |
Alberta | Edmonton | 3.512.368 | 642.317 | 661.848 | |
Terranova ha Labrador | San Juan de Terranova | 508.270 | 373.872 | 405.212 | |
Tenda Yvatekuarahyreikégua | Yellowknife | 42.514 | 1.183.085 | 1.346.106 | |
Yukón | Whitehorse | 31.530 | 474.391 | 482.443 | |
Nunavut | Iqaluit | 31.152 | 1.936.113 | 2.093.190 |
Yvateamérika |
Antigua ha Barbuda | Guatemála | Gyranáta | Haiti | Hamáika | Kanatã | Kosta Rrika | Kúva | Méhiko | Nikarágua | Ndominíka | Ondúra | Panama | Salvador | San Cristóbal ha Nieves | Santa Lucía | San Vicente ha Granadinas | Tetã Ndominikagua | Tetãvore Joapykuéra | Trinidad ha Továgo | Vaamakuéra | Varvado | Velíse |
This article uses material from the Wikipedia Avañe'ẽ article Kanada, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Kuatia retepy ojeguereko CC BY-SA 4.0 guýpe, ndaha'éiramo oje'éva ambue mba'e. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Avañe'ẽ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.