Λιθουανία: χώρα της ανατολικής Ευρώπης

Η Λιθουανία (λιθουανικά: Lietuva), επίσημα Δημοκρατία της Λιθουανίας (λιθουανικά: Lietuvos Respublika - Lietuva) είναι χώρα της βορειοανατολικής Ευρώπης και ένα από τα τρία Βαλτικά κράτη. Συνορεύει με τη Λετονία, τη Λευκορωσία, την Πολωνία και τη Ρωσία (συγκεκριμένα με την επαρχία Καλίνινγκραντ, η οποία αποτελεί ρωσικό έδαφος). Έχει έκταση 65.300 τ.χλμ. και πληθυσμό 2.886.515 κατοίκους, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2024.

Δημοκρατία της Λιθουανίας Lietuvos Respublika
Σημαία Εθνόσημο
Εθνικό σύνθημα: Vienybė težydi Ας ανθίσει η ενότητα
Εθνικός ύμνος: Tautiška giesmė Ο Εθνικός Ύμνος
Η θέση της Λιθουανίας (σκούρο πράσινο)
-στην Ευρωπαϊκή ήπειρο (πράσινο και σκούρο γκρι) -στην Ευρωπαϊκή Ένωση (πράσινο)
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη	Βίλνιους 54°41′N 25°19′E / 54.683°N 25.317°E / 54.683; 25.317 (Βίλνιους)
Επίσημες γλώσσες	Λιθουανικά
Πολίτευμα	Ημιπροεδρική Δημοκρατία
Πρόεδρος Πρωθυπουργός	Γκιτάνας Ναουσέντα Ίνγκριντα Σιμονιτέ
Ανεξαρτησία από τη Σοβιετική Ένωση Ισχύον Σύνταγμα	11 Μαρτίου 1990 25 Οκτωβρίου 1992 (αναθεωρήθηκε τελευταία φορά στις 13 Ιουλίου 2004)
Έκταση  • Σύνολο  • % Νερό  • Σύνορα Ακτογραμμή	65.300 km2 (123η) 1,35% 1.574 km 90 km
Πληθυσμός  • Εκτίμηση 1-2024   • Απογραφή 2011   • Πυκνότητα	2.886.515 (139η)  3.043.429   44,2 κατ./km2 (173η)
ΑΕΠ (ΙΑΔ)  • Ολικό  (2019)  • Κατά κεφαλή	102 δισ. $ (83η)   36.997 $ (51η)
ΑΕΠ (ονομαστικό)  • Ολικό  (2019)  • Κατά κεφαλή	54 δισ. $ (80η)   19.748 $ (50η)
ΔΑΑ (2021)	0,875 (35η) – πολύ υψηλός
Νόμισμα	Ευρώ1 (€ EUR)
Ζώνη ώρας  • Θερινή ώρα	EET (UTC +2) (UTC +3)
ISO 3166-1	LT
Internet TLD	.lt και .eu ως μέλος της ΕΕ
Οδηγούν στα	δεξιά
Κωδικός κλήσης	+370
1. Πριν από το 2015 το λίτας

Πρωτεύουσα της Λιθουανίας είναι το Βίλνιους (539.939 κάτοικοι το 2014), ενώ άλλες μεγάλες πόλεις είναι το Κάουνας και η Κλάιπεντα, η οποία είναι και σημαντικό λιμάνι. Περισσότερο από 80% του πληθυσμού είναι Λιθουανοί και επίσημη γλώσσα είναι η λιθουανική, η οποία ανήκει στην ομάδα των βαλτικών γλωσσών.

Η Λιθουανία υπήρξε η πρώτη Σοβιετική Δημοκρατία που διακήρυξε την ανεξαρτησία της, τον Μάρτιο του 1990. Το λίτας αντικατέστησε το ρούβλι ως επίσημο νόμισμα τον Μάρτιο του 1993 και την 1η Μαΐου 2004 η Λιθουανία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). Την 1η Ιανουαρίου 2015 το λίτας αντικαταστάθηκε από το ευρώ.

Για αιώνες, οι νοτιοανατολικές ακτές της Βαλτικής Θάλασσας κατοικούνταν από διάφορες βαλτικές φυλές. Στη δεκαετία του 1230, τα λιθουανικά εδάφη ενώθηκαν από τον βασιλιά της Λιθουανίας Μιντάουγκας και το πρώτο ενιαίο λιθουανικό κράτος, το Βασίλειο της Λιθουανίας, δημιουργήθηκε στις 6 Ιουλίου 1253. Κατά τον 14ο αιώνα, το Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας ήταν η μεγαλύτερη χώρα στην Ευρώπη: η σημερινή Λιθουανία, η Λευκορωσία, η Ουκρανία και τμήματα της Πολωνίας και της Ρωσίας ήταν τα εδάφη του Μεγάλου Δουκάτου. Με την ένωση Λούμπλιν του 1569, η Λιθουανία και η Πολωνία σχημάτισαν μια εθελοντική ένωση δύο κρατών, την Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτεία. Η Κοινοπολιτεία διήρκεσε περισσότερους από δύο αιώνες, μέχρις ότου οι γειτονικές χώρες την αποσυναρμολόγησαν συστηματικά από το 1772-95, με τη Ρωσική Αυτοκρατορία να προσαρτά το μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας της Λιθουανίας.

Καθώς ο Παγκόσμιος Πόλεμος πλησίαζε το τέλος της, η Πράξη Ανεξαρτησίας της Λιθουανίας υπεγράφη στις 16 Φεβρουαρίου 1918, δηλώνοντας την ίδρυση της σύγχρονης Δημοκρατίας της Λιθουανίας. Μέσα στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Λιθουανία κατελήφθη για πρώτη φορά από τη Σοβιετική Ένωση και στη συνέχεια από τη ναζιστική Γερμανία. Καθώς ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος πλησίασε το τέλος του και οι Γερμανοί υποχωρούσαν, η Σοβιετική Ένωση επανακατέλαβε τη Λιθουανία. Στις 11 Μαρτίου 1990, ένα χρόνο πριν από την επίσημη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η Λιθουανία έγινε η πρώτη σοβιετική δημοκρατία που ανακήρυξε την ανεξαρτησία της, με αποτέλεσμα την αποκατάσταση ενός ανεξάρτητου κράτους της Λιθουανίας.

Η Λιθουανία είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Συμβουλίου της Ευρώπης, πλήρες μέλος της Ευρωζώνης, της Συμφωνίας του Σένγκεν και του ΝΑΤΟ. Είναι επίσης μέλος της Σκανδιναβικής Τράπεζας Επενδύσεων και μέρος της συνεργασίας των Σκανδιναβικών και Βαλτικών χωρών των Βορειοευρωπαϊκών. Ο Δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών αναφέρει τη Λιθουανία ως χώρα «πολύ υψηλής ανθρώπινης ανάπτυξης». Η Λιθουανία συγκαταλέγεται στις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και κατατάσσεται στην 21η θέση στον κόσμο στον Δείκτη Ευκολίας Επιχειρηματικής Δραστηριότητας του 2017.

Τον 14ο αιώνα το Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας ήταν η μεγαλύτερη χώρα στην Ευρώπη. Παράλληλα οι Λιθουανοί ήταν ειδωλολάτρες και εκχριστιανίστηκαν μόλις το 1386. Το 1410, στη Μάχη του Γκρούνβαλντ, οι Λιθουανοί μαζί με τους Πολωνούς συνέτριψαν τους Τεύτονες Ιππότες. Ενωμένες πλέον, η Λιθουανία και Πολωνία, αποτελούσαν το ισχυρότερο κράτος στην Ευρώπη. Το 1569 ιδρύθηκε η Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτεία, γνωστή και ως Rzeczpospolita. To 1795 όμως η Λιθουανία βρέθηκε υπό ρωσική κυριαρχία. Το 1905 οι Λιθουανοί απέκτησαν το δικαίωμα να διδάσκεται η γλώσσα τους. Το 1915 οι Γερμανοί κατέκτησαν τη χώρα, αλλά 3 χρόνια αργότερα απελευθερώθηκε και ανακηρύχθηκε ανεξάρτητη δημοκρατία. Στις 9 Οκτωβρίου 1920 οι Πολωνοί κατέκτησαν το Βίλνιους. Πρωτεύουσα τότε έγινε η Κάουνας. Στις 17 Δεκεμβρίου 1926 ανέλαβε την εξουσία ο Αντάνας Σμετόνα μετά από πραξικόπημα. Στις 23 Αυγούστου 1939, η Λιθουανία δεν συμπεριελήφθη στο Σύμφωνο Μολότωφ - Ρίμπεντροπ.

Καταλήφθηκε από τους Σοβιετικούς τον Ιούνιο του 1940 και ενσωματώθηκε στη Σοβιετική Ένωση δύο μήνες αργότερα. Οι Γερμανοί την κατείχαν από το 1941 και για 3 χρόνια, οπότε επανακαταλήφθηκε από τη Σοβιετική Ένωση και έγινε ξανά σοσιαλιστική δημοκρατία. Η Λιθουανία ήταν σοβιετική δημοκρατία από το 1944 έως την ανεξαρτησία της στις 11 Μαρτίου 1990. Στις 4 Φεβρουαρίου 1991 η Ισλανδία ήταν η πρώτη χώρα η οποία αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Λιθουανίας. Μετά το Σοβιετικό πραξικόπημα του Αυγούστου, η Λιθουανία έλαβε ευρεία επίσημη αναγνώριση και έγινε μέλος του Ο.Η.Ε. στις 17 Σεπτεμβρίου 1991. Το λίτας αντικατέστησε το ρούβλι ως επίσημο νόμισμα το 1993. Έγινε μέλος του NATO στις 29 Μαρτίου 2004 και την 1η Μαΐου 2004 εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στις 16 Ιανουαρίου του 2009 έγιναν έντονες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στη Βίλνιους, σε διαμαρτυρία για την οικονομική κρίση, Οι διαδηλωτές επεχείρησαν να καταλάβουν το Κοινοβούλιο..

 

Προϊστορία

Οι πρώτοι άνθρωποι που εγκαταστάθηκαν στο έδαφος της Λιθουανίας ήταν μετά την τελευταία εποχή των παγετώνων στην 10η χιλιετία π.Χ. Σε μια χιλιετία, οι Ινδοευρωπαίοι, που έφθασαν την 3η με 2η χιλιετία π.Χ., αναμείχθηκαν με τον τοπικό πληθυσμό και σχημάτισαν διάφορες Βαλτικές φυλές. Η πρώτη γραπτή καταγραφή της Λιθουανίας βρίσκεται σε ένα μεσαιωνικό γερμανικό χειρόγραφο, τα Χρονικά του Κέντλινμπουργκ, σε μια καταχώρηση με ημερομηνία 9 Μαρτίου 1009.

Μεσαίωνας

Αρχικά κατοικημένη από κατακερματισμένες φυλές της Βαλτικής, τη δεκαετία του 1230 οι λιθουανικές χώρες συνενώθηκαν από τον Μιντάουγκας, ο οποίος στέφθηκε ως βασιλιάς της Λιθουανίας στις 6 Ιουλίου 1253. Μετά τη δολοφονία του το 1263, η παγανιστική Λιθουανία ήταν στόχος των χριστιανικών σταυροφοριών των Τευτόνων Ιπποτών και του Λιβονικού Τάγματος. Παρά τον καταστροφικό αγώνα ενός αιώνα με τα τάγματα, το Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας επεκτάθηκε ταχύτατα, ξεπερνώντας τις πρώην Σλαβικές επαρχίες των Ρως του Κιέβου.

Μέχρι το τέλος του 14ου αιώνα, η Λιθουανία ήταν μια από τις μεγαλύτερες χώρες της Ευρώπης και περιελάμβανε τη σημερινή Λευκορωσία, την Ουκρανία και τμήματα της Πολωνίας και της Ρωσίας. Η γεωπολιτική κατάσταση μεταξύ Δύσης και Ανατολής προσδιόρισε τον πολυπολιτισμικό και πολυεθνικό χαρακτήρα του Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας. Η κυρίαρχη ελίτ ασκούσε θρησκευτική ανοχή και η σλαβική γλώσσα χρησιμοποιήθηκε ως βοηθητική γλώσσα στα λατινικά για επίσημα έγγραφα.

 

 

Το 1385, ο Μεγάλος Δούκας Γιογκάιλα δέχθηκε την προσφορά της Πολωνίας να γίνει βασιλιάς της. Ο Γιογκάιλα ξεκίνησε τον σταδιακό εκχριστιανισμό της Λιθουανίας και ίδρυσε μια προσωπική ένωση μεταξύ Πολωνίας και Λιθουανίας. Υπονοούσε ότι η Λιθουανία η άγρια ανεξάρτητη γη, ήταν μία από τις τελευταίες ειδωλολατρικές περιοχές της Ευρώπης που υιοθέτησε τον Χριστιανισμό.

Μετά από δύο εμφύλιους πολέμους, ο Βίταουτας ο Μέγας έγινε ο Μεγάλος Δούκας της Λιθουανίας το 1392. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, η Λιθουανία έφτασε στο αποκορύφωμα της εδαφικής επέκτασής της, άρχισε ο συγκεντρωτισμός του κράτους και η λιθουανική αριστοκρατία έγινε ολοένα και πιο κυρίαρχη στην κρατική πολιτική. Στη μεγάλη μάχη του ποταμού Βόρσκλα το 1399, οι συνδυασμένες δυνάμεις του Τόκταμυς και του Βιτάουτας ηττήθηκαν από τους Μογγόλους. Χάρη στη στενή συνεργασία, οι στρατοί της Λιθουανίας και της Πολωνίας πέτυχαν μεγάλη νίκη επί των Τευτόνων Ιπποτών το 1410 στη μάχη του Γκρούνβαλντ, μια από τις μεγαλύτερες μάχες της μεσαιωνικής Ευρώπης.

Μετά τους θανάτους των Γιογκάιλα και Βιτάουτας, η λιθουανική αριστοκρατία προσπάθησε να σπάσει την ένωση μεταξύ Πολωνίας και Λιθουανίας, επιλέγοντας ανεξάρτητα τους Μεγάλους Δούκες από τη δυναστεία Γιαγκιέλλον. Όμως, στα τέλη του 15ου αιώνα, η Λιθουανία αναγκάστηκε να επιδιώξει στενότερη συμμαχία με την Πολωνία, όταν η αυξανόμενη δύναμη του Μεγάλου Δουκάτου της Μόσχας απείλησε τα ρωσικά πριγκιπάτα της Λιθουανίας και πυροδότησε τους Πολέμους Μόσχας - Λιθουανίας και τον Λιβονικό πόλεμο.

Σύγχρονη

Η Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτεία δημιουργήθηκε το 1569. Ως μέλος της Κοινοπολιτείας, η Λιθουανία διατήρησε τα θεσμικά της όργανα, συμπεριλαμβανομένων χωριστού στρατού, νομίσματος και νόμων. Τελικά η πολωνοποίηση επηρέασε όλες τις πτυχές της ζωής της Λιθουανίας: την πολιτική, τη γλώσσα, τον πολιτισμό και την εθνική ταυτότητα. Από τα μέσα του 16ου έως τα μέσα του 17ου αιώνα, ο πολιτισμός, η τέχνη και η εκπαίδευση άνθισαν, τροφοδοτούμενοι από την Αναγέννηση και την Προτεσταντική Μεταρρύθμιση. Από το 1573, οι βασιλιάδες της Πολωνίας και οι Μεγάλοι Δούκες της Λιθουανίας εκλέχθηκαν από την αριστοκρατία, στους οποίους χορηγήθηκαν οι συνεχώς αυξανόμενες χρυσές ελευθερίες. Αυτές οι ελευθερίες, ειδικά το ελεύθερο βέτο, οδήγησαν στην αναρχία και την τελική διάλυση του κράτους.

Κατά τη διάρκεια των Βόρειων Πολέμων (1655-1661), το έδαφος και η οικονομία της Λιθουανίας καταστράφηκαν από τον σουηδικό στρατό. Προτού μπορέσει να ανακάμψει πλήρως, η Λιθουανία καταστράφηκε κατά τον Μεγάλο Βόρειο Πόλεμο (1700-1721). Ο πόλεμος, η πανώλη και η πείνα προκάλεσαν τον θάνατο περίπου του 40% του πληθυσμού της χώρας. Οι ξένες δυνάμεις, ιδιαίτερα η Ρωσία, έγιναν κυρίαρχες στην εγχώρια πολιτική της Κοινοπολιτείας. Πολλές φατρίες μεταξύ των ευγενών χρησιμοποίησαν τις χρυσές ελευθερίες για να αποτρέψουν τυχόν μεταρρυθμίσεις. Τελικά, η Κοινοπολιτεία χωρίστηκε το 1772, το 1792 και το 1795 από τη Ρωσική Αυτοκρατορία, την Πρωσία και την Αυστρία.

Η μεγαλύτερη περιοχή της λιθουανικής επικράτειας έγινε μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Μετά από ανεπιτυχείς εξεγέρσεις το 1831 και το 1863, οι τσαρικές αρχές εφάρμοσαν μια σειρά πολιτικών ρωσοποίησης. Απαγόρευαν τον λιθουανικό Τύπο, έκλεισαν τα πολιτιστικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα και κατέστησαν τη Λιθουανία μέρος μιας νέας διοικητικής περιοχής γνωστή ως Βορειοδυτικό κράι. Η Ρωσοποίηση απέτυχε εξαιτίας ενός εκτεταμένου δικτύου λαθρεμπόρων βιβλίων και της μυστικής λιθουανικής οικιακής εκπαίδευσης.

Μετά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο (1877-1878), όταν οι Γερμανοί διπλωμάτες αποδέχθηκαν ότι θεωρούνταν ως ρωσικά λείψανα πολέμου στην Τουρκία, οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Γερμανικής Αυτοκρατορίας έγιναν περίπλοκες. Η ρωσική αυτοκρατορία επανέλαβε την κατασκευή φρουρίων στα δυτικά σύνορά της για άμυνα ενάντια σε ενδεχόμενη εισβολή από τη Γερμανία στη Δύση. Στις 7 Ιουλίου 1879, ο τσάρος Αλέξανδρος Β΄ ενέκρινε πρόταση της ρωσικής στρατιωτικής ηγεσίας για την κατασκευή της μεγαλύτερης αμυντικής δομής «πρώτης τάξης» σε ολόκληρο το κράτος - το φρούριο του Κάουνας το οποίο εκτεινόταν σε μήκος 65 χιλιομέτρων. Πολλοί Λιθουανοί μετανάστευσαν στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1867-1868 μετά από ένα λιμό. Η εθνική αναγέννηση της Λιθουανίας έθεσε τα θεμέλια του σύγχρονου λιθουανικού έθνους και της ανεξάρτητης Λιθουανίας.

20ος και 21ος αιώνας

 

Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το Συμβούλιο της Λιθουανίας (Lietuvos Taryba) κήρυξε την ανεξαρτησία της Λιθουανίας και την αποκατάσταση του κράτους της Λιθουανίας στις 16 Φεβρουαρίου 1918. Η εξωτερική πολιτική της Λιθουανίας κυριαρχείτο από εδαφικές διαμάχες με την Πολωνία και τη Γερμανία. Η Περιφέρεια του Βίλνιους και το Βίλνιους, η ιστορική πρωτεύουσα της Λιθουανίας (που ορίστηκε έτσι στο Σύνταγμα της Λιθουανίας), κατελήφθη από τον πολωνικό στρατό κατά τη διάρκεια της Ανταρσίας του Ζελιγκόβσκι τον Οκτώβριο του 1920 και ενσωματώθηκε δύο χρόνια αργότερα στην Πολωνία. Για 19 χρόνια, το Κάουνας ήταν προσωρινή πρωτεύουσα της Λιθουανίας. Ο πολωνικός έλεγχος του Βίλνιους ήταν ιδιαίτερα απεχθής από τη Λιθουανία: δεν υπήρχαν διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των δύο κρατών για το μεγαλύτερο μέρος του Μεσοπολέμου.

Κατά τη διάρκεια της εξέγερσης της Κλαϊπέντα το 1923, η περιοχή Κλάιπεντα (γερμανικά: Memelland) πέρασε στη Λιθουανία, μέχρι που παραχωρήθηκε στη Ναζιστική Γερμανία μετά από γερμανικό τελεσίγραφο του Μαρτίου 1939. Κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου, οι εγχώριες υποθέσεις της Λιθουανίας ελέγχονταν από τον αυταρχικό Πρόεδρο Αντάνας Σμετόνα και το κόμμα του, τη Λιθουανική Εθνικιστική Ένωση, η οποία ανέλαβε την εξουσία μετά το λιθουανικό πραξικόπημα του 1926.

1939–1941

Η Σοβιετική Ένωση επέστρεψε το Βίλνιους στη Λιθουανία μετά τη σοβιετική εισβολή στην Ανατολική Πολωνία τον Σεπτέμβριο του 1939. Τον Ιούνιο του 1940, η Σοβιετική Ένωση κατέλαβε και προσάρτησε τη Λιθουανία σύμφωνα με τα μυστικά πρωτόκολλα του Συμφώνου Μολότοφ-Ρίμπεντροπ. Η κατοχή είχε ως αποτέλεσμα μαζικές συλλήψεις και απελάσεις, και 34.000 πολίτες απομακρύνθηκαν από τη Λιθουανία. Σύμφωνα με αξιωματούχο της Λιθουανίας, αυτή ήταν η αρχή της προγραμματισμένης απομάκρυνσης 700.000 ατόμων από τη Λιθουανία.

1941–1944

 

Ένα χρόνο αργότερα, η Σοβιετική Ένωση δέχθηκε επίθεση από τη Ναζιστική Γερμανία, οδηγώντας στη ναζιστική κατοχή της Λιθουανίας. Οι Γερμανοί και οι συνεργάτες τους άρχισαν αμέσως να δολοφονούν πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των διανοουμένων, των αξιωματικών του στρατού, των Ρομά και των Εβραίων. Μέχρι την 1η Δεκεμβρίου 1941, περισσότεροι από 120.000 Εβραίοι της Λιθουανίας ή το 91-95% της προϊσταμένης εβραϊκής κοινότητας της Λιθουανίας είχε σκοτωθεί. Σχεδόν 100.000 Εβραίοι, Πολωνοί και Ρώσοι δολοφονήθηκαν στο Πονάρι.

10 από τα 25 λιθουανικά αστυνομικά τάγματα, τα οποία συνεργάστηκαν με τα Ναζιστικά Einsatzkommando, συμμετείχαν στις μαζικές δολοφονίες και πιστεύεται ότι έχουν εκτελέσει 78.000 άτομα.Υπήρχαν Λιθουανοί αντάρτες, αλλά λίγοι υποστήριζαν τους κομμουνιστές. Οι στρατιώτες του στρατού της Λιθουανίας, οι οποίοι είχαν προσχωρήσει στο 29ο Στρατιωτικό Σώμα του Κόκκινου Στρατού, εγκαταλείφθηκαν ή παραδόθηκαν στους Γερμανούς τον Ιούνιο του 1941, με αποτέλεσμα τη διάλυση του σώματος τον Αύγουστο του 1941.

1944–1991

 

Μετά την υποχώρηση των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων, οι Σοβιετικοί επαναπροσάρτησαν τη Λιθουανία το 1944. Υπό τις μεταβολές των συνόρων που εκδόθηκαν στη Διάσκεψη του Πότσνταμ το 1945, το πρώην γερμανικό Μέμελλαντ με το βαλτικό λιμάνι Μέμελ (λετονικά: Klaipėda) προσαρτήθηκε πάλι στη Λιθουανία, η οποία τώρα ήταν γνωστή ως Λιθουανική ΣΣΔ. Οι περισσότεροι Γερμανοί κάτοικοι του Μέμελλαντ είχαν εγκαταλείψει την περιοχή τους τελευταίους μήνες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Στα πλαίσια του προγράμματος εθνικοποίησης, κολεκτιβοποίησης και της γενικής σοβιετοποίησης της καθημερινής ζωής, οι Σοβιετικοί απέλασαν μεγάλο αριθμό Λιθουανών στη Σιβηρία. Από το 1944 έως το 1952, περίπου 100.000 Λιθουανοί παρτιζάνοι πολέμησαν έναν αντάρτικο πόλεμο κατά του σοβιετικού συστήματος. Εκτιμάται ότι 30.000 παρτιζάνοι και οι υποστηρικτές τους σκοτώθηκαν. Πολλοί περισσότεροι συνελήφθησαν και απελάθηκαν σε γκουλάγκ της Σιβηρίας. Εκτιμάται ότι κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και στη μετέπειτα σοβιετική προσάρτηση, η Λιθουανία έχασε 780.000 άτομα.

Η έλευση της περεστρόικα και της γκλάσνοστ στα τέλη της δεκαετίας του 1980 επέτρεψε την ίδρυση του Σαγιούντις, ενός αντικομμουνιστικού κινήματος ανεξαρτησίας. Μετά από εμφατική νίκη στις εκλογές του Ανώτατου Σοβιέτ, τα μέλη του Σαγιούντις διακήρυξαν την ανεξαρτησία της Λιθουανίας στις 11 Μαρτίου 1990, καθιστώντας τη Λιθουανία την πρώτη σοβιετική δημοκρατία που το έπραξε. Η Σοβιετική Ένωση προσπάθησε να καταστείλει την απόσχιση επιβάλλοντας οικονομικό αποκλεισμό. Τη νύχτα της 13ης Ιανουαρίου 1991, τα σοβιετικά στρατεύματα επιτέθηκαν στον τηλεοπτικό πύργο του Βίλνιους, σκοτώνοντας 14 Λιθουανούς πολίτες και τραυματίζοντας 600 άλλους. Στις 31 Ιουλίου 1991, οι σοβιετικοί παραστρατιωτικοί σκότωσαν επτά Λιθουανούς συνοριοφύλακες στα σύνορα με τη Λευκορωσία. Το γεγονός είναι γνωστό ως σφαγή του Μεντινινκάι.

1991–σήμερα

Τα τελευταία ρωσικά στρατεύματα εγκατέλειψαν τη Λιθουανία στις 31 Αυγούστου 1993, νωρίτερα από την αναχώρηση τους από την Ανατολική Γερμανία. Η Λιθουανία, αναζητώντας στενότερους δεσμούς με τη Δύση, ζήτησε την ένταξη στο ΝΑΤΟ το 1994. Μετά τη μετάβαση από σχεδιασμένη οικονομία σε ελεύθερη αγορά, η Λιθουανία έγινε πλήρες μέλος του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης την άνοιξη του 2004 και μέλος της Συμφωνίας Σένγκεν στις 21 Δεκεμβρίου 2007.

 

 

 

Η Λιθουανία βρίσκεται στη βορειοανατολική Ευρώπη και είναι η μεγαλύτερη σε έκταση από τις βαλτικές χώρες.

Έχει 100 χιλιόμετρα αμμώδη ακτογραμμή από τα οποία τα 38 βρίσκονται στη Βαλτική Θάλασσα. Η χώρα έχει πολυάριθμες λίμνες. Ο κύριος ποταμός της χώρας είναι ο Νέμουνας Νέμαν μήκους 475 χλμ., που στο Κάουνας ενώνεται με τον Νέρις και με το όνομα Νέμουνας εκβάλει στη Βαλτική. Ορισμένοι από τους παραποτάμους μεταφέρουν διεθνή ναυτιλία.

Είναι - όπως και όλες οι χώρες της περιοχής - μια χώρα όπου δεν υπάρχουν βουνά. Το μεγαλύτερο υψόμετρο είναι 294 μ. στη θέση Γιουοζαπίνες κάλνας.

Η Λιθουανία έχει έκταση 65.200 τ.χλμ. Βρίσκεται μεταξύ του γεωγραφικού πλάτους 53° και 57° Β και κυρίως μεταξύ του γεωγραφικού μήκους 21 ° και 27 ° E (μέρος της Κουρονιανής Άμμου βρίσκεται δυτικά του 21ου μεσημβρινού).

Έχει περίπου 61 χιλιόμετρα αμμώδους ακτής, από τα οποία μόνο 38 χιλιόμετρα (24 μίλια) βρίσκονται στην ανοικτή Βαλτική Θάλασσα, λιγότερο από τις άλλες δύο χώρες της Βαλτικής Θάλασσας. Η υπόλοιπη ακτή είναι προστατευμένη από τη χερσόνησο της Κουρονιανής άμμου. Το σημαντικότερο λιμάνι ζεστού νερού της Λιθουανίας, η Κλάιπεντα, βρίσκεται στο στενό στόμιο της Κουρουνιανής λιμνοθάλασσας (λιθουανικά: Kuršių marios), μια ρηχή λιμνοθάλασσα που εκτείνεται νότια στο Καλίνινγκραντ.

 

Η Λιθουανία βρίσκεται στην άκρη της βορειοευρωπαϊκής πεδιάδας. Το τοπίο της διαβρώθηκε από τους παγετώνες της τελευταίας εποχής των παγετώνων και είναι ένας συνδυασμός μέτριων πεδιάδων και υψίπεδων. Το υψηλότερο σημείο είναι ο λόφος Αουκστόγιας στα 294 μέτρα στο ανατολικό τμήμα της χώρας. Το έδαφος διαθέτει πολλές λίμνες (π.χ. Βιστίτις) και υγρότοπους, ενώ μια μικτή δασική ζώνη καλύπτει πάνω από το 33% της χώρας.

Μετά από μια επανεξέταση των ορίων της ευρωπαϊκής ηπείρου το 1989, ο Ζαν-Ζορζ Αφχολντέρ, επιστήμονας στο Institut Géographique National (Γαλλικό Εθνικό Γεωγραφικό Ινστιτούτο) δήλωσε ότι το γεωγραφικό κέντρο της Ευρώπης βρισκόταν στη Λιθουανία με γεωγραφικές συντεταγμένες 54°54′N 25°19′E, 26 χιλιόμετρα (16 μίλια) βόρεια της πρωτεύουσας Βίλνιους. Ο Αφχόλντερ το κατάφερε αυτό με τον υπολογισμό του κέντρου της βαρύτητας της γεωμετρικής μορφής της Ευρώπης.

Κλίμα

 

 

Το κλίμα της Λιθουανίας, το οποίο κυμαίνεται μεταξύ θαλάσσιου και ηπειρωτικού, είναι σχετικά ήπιο. Οι μέσες θερμοκρασίες στην ακτή ανέρχονται στους -2.5 °C τον Ιανουάριο και στους +16 °C τον Ιούλιο. Στο Βίλνιους οι μέσες θερμοκρασίες ανέρχονται στους -6 °C τον Ιανουάριο και στους +17 °C τον Ιούλιο. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οι 20 °C είναι συχνοί κατά τη διάρκεια της ημέρας ενώ οι 14 °C είναι συχνοί τη νύχτα. Στο παρελθόν, οι θερμοκρασίες έφθασαν μέχρι τους 30 ή 35 °C. Ορισμένοι χειμώνες μπορεί να είναι πολύ κρύοι. Οι θερμοκρασίες φτάνουν και τους -20 °C (-4 ° F) συμβαίνει σχεδόν κάθε χειμώνα. Οι ακραίες θερμοκρασίες του χειμώνα ανέρχονται στους -34 ° C στις παράκτιες περιοχές και στους -43 °C στα ανατολικά της Λιθουανίας. Το κλίμα της χώρας είναι ηπειρωτικό με υγρούς χειμώνες και υγρά καλοκαίρια.

Η μέση ετήσια βροχόπτωση ανέρχεται στα 800 χιλιοστά στην ακτή, στα 900 χιλιοστά στα υψίπεδα της Σαμογιτίας και στα 600 χιλιοστά στο ανατολικό τμήμα της χώρας. Το χιόνι πέφτει κάθε χρόνο, και μπορεί να χιονίσει από τον Οκτώβριο μέχρι τον Απρίλιο. Σε μερικά χρόνια μπορεί χιόνι μπορεί να πέσει τον Σεπτέμβριο ή τον Μάιο. Η καλλιεργητική περίοδος διαρκεί 202 ημέρες στο δυτικό τμήμα της χώρας και 169 ημέρες στο ανατολικό τμήμα. Οι σοβαρές καταιγίδες είναι σπάνιες στο ανατολικό τμήμα της Λιθουανίας, αλλά είναι κοινές στις παράκτιες περιοχές.

Τα μεγαλύτερα αρχεία μετρημένης θερμοκρασίας στην περιοχή της Βαλτικής καλύπτουν περίπου 250 χρόνια. Τα στοιχεία δείχνουν θερμές περιόδους κατά το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα και ότι ο 19ος αιώνας ήταν μια σχετικά δροσερή περίοδος. Μια θέρμανση του 20ου αιώνα κορυφώθηκε στη δεκαετία του 1930, ακολουθούμενη από μια μικρότερη ψύξη που κράτησε μέχρι τη δεκαετία του 1960. Τον τελευταίο καιρό συνεχίστηκε μια τάση αύξησης της θερμοκρασία.

Η Λιθουανία βίωσε μια ξηρασία το 2002, προκαλώντας πυρκαγιές δασών και τύρφης. Η χώρα υπέφερε μαζί με την υπόλοιπη Βορειοδυτική Ευρώπη κατά τη διάρκεια ενός καύσωνα το καλοκαίρι του 2006.

Πανίδα

Στην άγρια πανίδα της Λιθουανίας υπάρχουν αρκετά ζώα, πτηνά και ερπετά όπως: ελάφια, βιζόν, κάστορες, ασβοί και αλεπούδες, λαγοί, αγριόπαπιες, φίδια κλπ. Γενικά είναι μια πλούσια σε πανίδα χώρα, και αυτό οφείλεται περισσότερο στην περιορισμένη δράση των κυνηγητικής δραστηριότητας και στην πλούσια χλωρίδα και υδροβιότοπους.

Στην ήμερη πανίδα και οικονομία, η κτηνοτροφία είναι αρκετά αναπτυγμένη με πρώτα τα βοοειδή και τη χοιροτροφία. Σπάνια είναι η κτηνοτροφία εριοειδών (όπως αρνιά, κατσίκια).

Χλωρίδα

Η χλωρίδα της χώρας περιλαμβάνει όμορφα δάση - τα οποία ομολογουμένως - σέβονται οι κάτοικοι και οι αρχές, καθαρές λίμνες και ποτάμια. Γενικά είναι μια χώρα «πνιγμένη» στα δάση με κύριο δέντρο το πεύκο και τη λεύκα. Οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις δεν είναι πολλές - με κυριότερη παραγωγή τεύτλα, πατάτες, μήλα, καλαμπόκι, και διάφορα οπωροκηπευτικά που προορίζονται περισσότερο για την εσωτερική αγορά.

Δεδομένου ότι η Λιθουανία δήλωσε την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της στις 11 Μαρτίου 1990, έχει διατηρήσει ισχυρές δημοκρατικές παραδόσεις. Διεξήγαγε τις πρώτες ανεξάρτητες γενικές εκλογές της στις 25 Οκτωβρίου 1992, στις οποίες το 56,75% των ψηφοφόρων υποστήριξε το νέο σύνταγμα. Υπήρξαν έντονες συζητήσεις σχετικά με το σύνταγμα, ιδίως για τον ρόλο του προέδρου. Στις 23 Μαΐου 1992 πραγματοποιήθηκε χωριστό δημοψήφισμα για την εκτίμηση της κοινής γνώμης επί του θέματος και το 41% των ψηφοφόρων υποστήριξε την αποκατάσταση του Προέδρου της Λιθουανίας. Μέσω συμβιβασμού συμφωνήθηκε ένα ημιπροεδρικό σύστημα.

Ο αρχηγός του κράτους της Λιθουανίας είναι ο πρόεδρος, ο οποίος εκλέγεται άμεσα για πενταετή θητεία και υπηρετεί μέχρι δύο θητείες. Ο πρόεδρος επιβλέπει τις εξωτερικές υποθέσεις, την εθνική ασφάλεια και είναι ο αρχηγός του στρατού. Επίσης, ο πρόεδρος ορίζει επίσης τον πρωθυπουργό, το υπόλοιπο του υπουργικού συμβουλίου, καθώς και ορισμένους άλλους ανώτερους δημόσιους υπαλλήλους και τους δικαστές όλων των δικαστηρίων.

Ο σημερινός αρχηγός της Λιθουανίας, η Ντάλια Γκριμπαουσκαϊτέ, εξελέγη στις 17 Μαΐου 2009, καθιστώντας την πρώτη γυναίκα πρόεδρο στην ιστορία της χώρας και τη δεύτερη γυναίκα αρχηγό κράτους στις χώρες της Βαλτικής, μετά την εκλογή γυναίκας ως αρχηγού κράτους στη Λετονία το 1999. Η Ντάλια Γκριμπαουσκαϊτέ επανεξελέγη για δεύτερη θητεία το 2014.

Οι δικαστές του Συνταγματικού Δικαστηρίου (Κονστιτουτσίνις Τέισμας) υπηρετούν εννέα χρόνια. Διορίζονται από τον Πρόεδρο, τον Πρόεδρο του Σέιμας και τον Πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ο καθένας διορίζει τρεις δικαστές. Το μονοθάλαμο λιθουανικό κοινοβούλιο, το Σέιμας, έχει 141 μέλη που εκλέγονται σε τετραετή θητεία. Τα 71 μέλη του εκλέγονται σε εκλογικές περιφέρειες ενός μέλους και τα υπόλοιπα σε εθνική ψηφοφορία με αναλογική εκπροσώπηση. Ένα κόμμα πρέπει να λάβει τουλάχιστον το 5% της εθνικής ψήφου για να είναι επιλέξιμο για οποιαδήποτε από τις 70 εθνικές έδρες στο Σέιμας.

Διοικητική διαίρεση

 

 
Επαρχία Αλίτους

 
Επαρχία Κάουνας

 
Επαρχία Κλάιπεντα

 
Επαρχία Μαριγιάμπολε

 
Επαρχία Πανεβεζίς

 
Επαρχία Σιαουλιάι

 
Επαρχία Ταουραγκέ

 
Επαρχία Τελσιάι

 
Επαρχία Ουτενά

 
Επαρχία Βίλνιους

Βαλτική Θάλασσα

Λετονία

Λευκορωσία

Πολωνία

Ρωσία

Το σημερινό σύστημα διοικητικής διαίρεσης ιδρύθηκε το 1994 και τροποποιήθηκε το 2000 για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι 10 κομητείες της χώρας (λιθουανικά: ενικός - apskritis, πληθυντικός - apskritys) υποδιαιρούνται σε 60 δήμους (λιθουανικά: ενικός - savivaldybė, πληθυντικός - savivaldybės) και χωρίζονται σε 500 πρεσβείες (λιθουανικά: singular - seniūnija, πληθυντικά - seniūnijos).

Οι Δήμοι αποτελούν τη σημαντικότερη μονάδα διοίκησης στη Λιθουανία, δεδομένου ότι το σύστημα της κομητείας (apskrities viršininkas) διαλύθηκε το 2010. Ορισμένοι δήμοι ονομάζονται ιστορικά «περιφερειακοί δήμοι» (συχνά συντομεύεται ως «επαρχίες»), ενώ άλλοι αποκαλούνται «δήμοι πόλεων» (μερικές φορές συντομεύονται ως «πόλη»). Ο καθένας έχει τη δική του εκλεγμένη κυβέρνηση. Η εκλογή δημοτικών συμβουλίων γινόταν αρχικά κάθε τρία χρόνια, αλλά τώρα γίνεται κάθε τέσσερα χρόνια. Το συμβούλιο διορίζει πρεσβύτερους να κυβερνούν τα σενιούνιγια. Οι δημάρχοι εκλέγονται απευθείας από το 2015. πριν από αυτό, διορίζονταν από το συμβούλιο.

Τα σενιούνιγια, που αριθμούν πάνω από 500, είναι οι μικρότερες διοικητικές μονάδες και δεν παίζουν ρόλο στην εθνική πολιτική. Παρέχουν τις απαραίτητες τοπικές δημόσιες υπηρεσίες - για παράδειγμα, καταγράφουν τις γεννήσεις και τους θανάτους σε αγροτικές περιοχές. Είναι πιο δραστήριοι στον κοινωνικό τομέα, εντοπίζοντας άτομα ή οικογένειες που έχουν ανάγκη και οργανώνοντας και διανέμουν πρόνοια και άλλες μορφές ανακούφισης. Μερικοί πολίτες θεωρούν ότι οι πρεσβείες δεν έχουν πραγματική εξουσία και λαμβάνουν πολύ λίγη προσοχή και ότι διαφορετικά θα μπορούσαν να αποτελέσουν πηγή τοπικής πρωτοβουλίας για την αντιμετώπιση αγροτικών προβλημάτων..

Διεθνείς σχέσεις

Η Λιθουανία έγινε μέλος των Ηνωμένων Εθνών στις 18 Σεπτεμβρίου 1991, είναι μέλος σε μερικούς από τους οργανισμούς του και έχει υπογράψει διεθνείς συμφωνίες. Είναι επίσης μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Συμβουλίου της Ευρώπης, του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, καθώς και του ΝΑΤΟ και του Βορειοατλαντικού Συντονιστικού Συμβουλίου. Η Λιθουανία απέκτησε την ιδιότητα του μέλους στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου στις 31 Μαΐου 2001 και επί του παρόντος ζητά την προσχώρηση στον ΟΟΣΑ και σε άλλες δυτικές οργανώσεις.

Η Λιθουανία έχει εγκαθιδρύσει διπλωματικές σχέσεις με 149 χώρες.

Το 2011, η Λιθουανία φιλοξένησε την Υπουργική Συνάντηση του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη. Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2013, η Λιθουανία ανέλαβε τον ρόλο της Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

 

Η Λιθουανία δραστηριοποιείται επίσης στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των χωρών της Βόρειας Ευρώπης. Είναι μέλος του Συμβουλίου της Βαλτικής από την ίδρυσή του το 1993. Το Συμβούλιο της Βαλτικής εδρεύει στο Τάλιν και είναι μόνιμη οργάνωση διεθνούς συνεργασίας που λειτουργεί μέσω της Βαλτικής Συνέλευσης και του Συμβουλίου των Υπουργών της Βαλτικής.

Η Λιθουανία επίσης συνεργάζεται με τις σκανδιναβικές χώρες και τις δύο άλλες χώρες της Βαλτικής μέσω της μορφής NB8. Μια παρόμοια μορφή, η NB6, ενώνει τα Σκανδιναβικά και τα Βαλτικά μέλη της ΕΕ. Το επίκεντρο της NB6 είναι να συζητήσει και να συμφωνήσει σε θέσεις πριν τις παρουσιάσει στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στις συναντήσεις των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ.

Το Συμβούλιο των Κρατών της Βαλτικής Θάλασσας (ΣΚΒΘ) ιδρύθηκε στην Κοπεγχάγη το 1992 ως ένα ανεπίσημο περιφερειακό πολιτικό φόρουμ. Ο κύριος στόχος του είναι να προωθήσει την ολοκλήρωση και να συνενώσει τις επαφές μεταξύ των χωρών της περιοχής. Τα μέλη του CBSS είναι η Ισλανδία, η Σουηδία, η Δανία, η Νορβηγία, η Φινλανδία, η Γερμανία, η Λιθουανία, η Λετονία, η Εσθονία, η Πολωνία, η Ρωσία και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τα κράτη-παρατηρητές είναι η Λευκορωσία, η Γαλλία, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες, η Ρουμανία, η Σλοβακία, η Ισπανία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ουκρανία.

 

Το Σκανδιναβικό Συμβούλιο Υπουργών και η Λιθουανία ασχολούνται με την πολιτική συνεργασία για την επίτευξη αμοιβαίων στόχων και τον προσδιορισμό νέων τάσεων και δυνατοτήτων για κοινή συνεργασία. Το γραφείο πληροφοριών του Συμβουλίου στοχεύει στη διάδοση των σκανδιναβικών ιδεών, στην επίδειξη και την προώθηση της σκανδιναβικής συνεργασίας.

Η Λιθουανία, μαζί με τις πέντε σκανδιναβικές χώρες και τις άλλες δύο χώρες της Βαλτικής, είναι μέλος της Σκανδιναβικής Τράπεζας Επενδύσεων και συνεργάζεται στο πρόγραμμα NORDPLUS, το οποίο έχει δεσμευτεί για την εκπαίδευση.

Το Φόρουμ για την Ανάπτυξη της Βαλτικής (ΦΑΒ) είναι ένας ανεξάρτητος μη κερδοσκοπικός οργανισμός που ενώνει μεγάλες επιχειρήσεις, πόλεις, επιχειρηματικές ενώσεις και ιδρύματα στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας. Το 2010, η 12η σύνοδος κορυφής του ΦΑΒ πραγματοποιήθηκε στο Βίλνιους.

Το 2013, η Λιθουανία εξελέγη στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για διετή θητεία,και ήταν η πρώτη Βαλτική χώρα που ανέλαβε αυτή τη θέση.

Τον Ιούλιο του 2023 πραγματοποιήθηκε στο Βίλνιους, την πρωτεύουσα της χώρας, η 36η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ με κυριότερα θέματα συζήτησης τη συνεχιζόμενη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, καθώς και της προοπτικές ένταξης της Ουκρανίας και της Σουηδίας στη Συμμαχία.

Στρατός

 

Οι Λιθουανικές Ένοπλες Δυνάμεις είναι το όνομα για τις ενοποιημένες ένοπλες δυνάμεις της Λιθουανικής Δύναμης Ξηράς, της Λιθουανικής Πολεμικής Αεροπορίας, της Ναυτικής Δύναμης της Λιθουανίας, της Λιθουανικής Δύναμης Ειδικών Αποστολών και άλλων μονάδων: Διοίκηση Λογιστικής, Διοίκηση Διδασκαλίας και Εκπαίδευσης, Τάγμα του Αρχηγείου, Στρατιωτική Αστυνομία. Άμεσα υπό τη διεύθυνση του Αρχηγού της Άμυνας είναι οι Ειδικές Λειτουργικές Δυνάμεις και η Στρατιωτική Αστυνομία. Οι εφεδρικές δυνάμεις είναι υπό τη διοίκηση των δυνάμεων εθελοντισμού της Εθνικής Άμυνας της Λιθουανίας.

Οι Λιθουανικές Ένοπλες Δυνάμεις αποτελούνται από περίπου 15.000 ενεργό προσωπικό, το οποίο μπορεί να υποστηριχθεί από τις εφεδρικές δυνάμεις. Η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία καταργήθηκε το 2008 αλλά επανεισήχθη το 2015. Σήμερα, οι Λιθουανικές Ένοπλες Δυνάμεις έχουν αναπτύξει προσωπικό σε διεθνείς αποστολές στο Αφγανιστάν, το Κοσσυφοπέδιο, το Μάλι και τη Σομαλία.

 

Τον Μάρτιο του 2004, η Λιθουανία έγινε πλήρες μέλος του ΝΑΤΟ. Από τότε, μαχητικά αεροπλάνα των μελών του ΝΑΤΟ αναπτύσσονται στο αεροδρόμιο Ζοκνιάι και παρέχουν ασφάλεια στον εναέριο χώρο της Βαλτικής.

Από το καλοκαίρι του 2005, η Λιθουανία είναι μέλος της Διεθνούς Δύναμης Βοηθείας για Ασφάλεια στο Αφγανιστάν (ISAF), και είναι ο επικεφαλής μιας Επαρχιακής Ομάδας Ανασυγκρότησης στην πόλη Τσαγκτσαράν στην επαρχία Γκορ. Η ΕΟΑ περιλαμβάνει προσωπικό από τη Δανία, την Ισλανδία και τις ΗΠΑ. Υπάρχουν επίσης μονάδες ειδικών επιχειρησιακών δυνάμεων στο Αφγανιστάν, που βρίσκονται στην επαρχία Κανταχάρ. Από τότε που εντάχθηκε στις διεθνείς επιχειρήσεις το 1994, η Λιθουανία έχασε δύο στρατιώτες: ο Νορμούντας Βαλτέρις έπεσε στη Βοσνία καθώς το περιπολικό του οδήγησε πέρασε πάνω από νάρκη. Ο Αρούνας Γιαρμαλαβίτσιους τραυματίστηκε θανάσιμα κατά τη διάρκεια μιας επίθεσης στο στρατόπεδο της επαρχιακής ομάδας ανασυγκρότησης που εργαζόταν στο Αφγανιστάν.

Η εθνική αμυντική πολιτική της Λιθουανίας έχει ως στόχο να διασφαλίσει τη διατήρηση της ανεξαρτησίας και κυριαρχίας του κράτους, της ακεραιότητας της γης της χώρας, των χωρικών υδάτων, του εναέριου χώρου και της συνταγματικής τάξης. Οι κύριοι στρατηγικοί της στόχοι είναι η υπεράσπιση των συμφερόντων της χώρας και η διατήρηση και επέκταση των δυνατοτήτων των ενόπλων δυνάμεών της ώστε να συμβάλουν και να συμμετάσχουν στις αποστολές των κρατών μελών του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το υπουργείο άμυνας είναι υπεύθυνο για τις δυνάμεις μάχης, την έρευνα και τη διάσωση και τις υπηρεσίες πληροφοριών. Οι 5.000 συνοριοφύλακες υπάγονται στην εποπτεία του υπουργείου Εσωτερικών και είναι υπεύθυνοι για την προστασία των συνόρων, τα διαβατήρια και τους τελωνειακούς δασμούς και μοιράζονται την ευθύνη με το ναυτικό για το λαθρεμπόριο και την εμπορία ναρκωτικών. Ένα ειδικό τμήμα ασφαλείας χειρίζεται την προστασία των πολύ σημαντικών προσώπων και την ασφάλεια των επικοινωνιών.

Η οικονομία της χώρας βασίζεται κυρίως στη γεωργία. Επίσης αναπτυγμένη είναι και η κτηνοτροφία. Υπάρχουν μεταλλοτεχνίες και ελαφρές βιομηχανικές μονάδες. Το νόμισμα της χώρας από το 2015 είναι το ευρώ.

 

 

 

 

Το ΑΕΠ της Λιθουανίας παρουσίασε πολύ υψηλά ποσοστά πραγματικής ανάπτυξης κατά τη δεκαετία πριν από το 2009, φθάνοντας στο 11,1% το 2007. Ως εκ τούτου, η χώρα χαρακτηρίστηκε συχνά ως «Τίγρης της Βαλτικής». Ωστόσο, το 2009 σημείωσε δραματική μείωση του ΑΕΠ κατά -14,9% και αυτό αποδόθηκε στην υπερθέρμανση της οικονομίας. Η οικονομία συνέχισε την ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια με χαμηλότερο αλλά πιο βιώσιμο ρυθμό, με γνώμονα την εγχώρια ζήτηση και τις εξαγωγές και όχι με τη στέγαση και τις χρηματοοικονομικές φούσκες. Το ποσοστό ανεργίας ανερχόταν στο 9,1% στο τέλος του 2015, από 17,8% το 2010.

 

Η Λιθουανία έχει έναν ενιαίο φορολογικό συντελεστή και όχι ένα προοδευτικό καθεστώς. Σύμφωνα με την Eurostat, οι φόροι εισοδήματος φυσικών προσώπων (15%) και οι φόροι εταιρειών (15%) στη Λιθουανία είναι από τους χαμηλότερους στην ΕΕ. Η χώρα έχει το χαμηλότερο ποσοστό φόρου επί του κεφαλαίου (9,8%) στην ΕΕ. Η Λιθουανία έχει επίσης τη χαμηλότερη συνολική φορολογία ως επί ποσοστό του ΑΕΠ (27,2) στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τα επίπεδα εισοδήματος στη Λιθουανία είναι κάπως χαμηλότερα σε σύγκριση με τα παλαιότερα κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά είναι υψηλότερα από σε σύγκριση με τα περισσότερα νέα κράτη μέλη της ΕΕ που προσχώρησαν την τελευταία δεκαετία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Λιθουανίας (σε ΜΑΔ) ανερχόταν στο 75% του μέσου όρου της ΕΕ το 2015. Ο μέσος ετήσιος μισθός (πριν από τους φόρους, για μισθωτούς πλήρους απασχόλησης) στη Λιθουανία είναι περίπου 12.000 δολάρια, περίπου το 1/4 του ετήσιου μέσου μισθού στις ΗΠΑ. Το 2016, ο μέσος όρος πλούτου για έναν ενήλικα στη Λιθουανία ήταν 22.411 δολάρια (ο μέσος όρος είναι 10.915 δολάρια).

Από δομικής πλευράς, υπάρχει μια σταδιακή αλλά σταθερή στροφή προς μια οικονομία βασισμένη στη γνώση, με ιδιαίτερη έμφαση στη βιοτεχνολογία (βιομηχανική και διαγνωστική). Οι κύριες εταιρείες βιοτεχνολογίας και οι κατασκευαστές λέιζερ (Ekspla, Šviesos Konversija) της Βαλτικής συγκεντρώνονται στη Λιθουανία. Επίσης, η μηχατρονική και η τεχνολογία της πληροφορίας θεωρούνται προοπτικές κατευθύνσεις της οικονομίας της γνώσης.

Το 2009, η Barclays ίδρυσε το Τεχνολογικό Κέντρο Λιθουανίας - ένα από τα τέσσερα κέντρα στρατηγικής μηχανικής που υποστηρίζουν τις επιχειρήσεις της Barclays Retail Banking ανά τον κόσμο. Το 2011, η Western Union άνοιξε επίσημα το νέο Ευρωπαϊκό Περιφερειακό Επιχειρησιακό Κέντρο στο Βίλνιους. Η δηλωθείσα θέση της λιθουανικής κυβέρνησης είναι ότι το επίκεντρο της οικονομίας της Λιθουανίας είναι τα προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας. Μεταξύ άλλων διεθνών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στη Λιθουανία είναι οι εταιρείες: PricewaterhouseCoopers, Ernst & Young, Societe Generale, UniCredit, Thermo Fisher Scientific, Phillip Morris, Kraft Foods, Mars, Marks & Spencer, GlaxoSmithKline, United Colors of Benetton, Deichmann, Statoil, Neste Oil, Lukoil, Tele2, Hesburger και Modern Times Group. Η TeliaSonera, ICA και η Carlsberg αντίστοιχα έχουν την τηλεπικοινωνιακή εταιρεία Omnitel, τον λιανοπωλητή Rimi και τις ζυθοποιίες μπύρας (Švyturys, Kalnapilis και Utenos Alus). Ο τραπεζικός τομέας της χώρας κυριαρχείται από τις ακόλουθες σκανδιναβικές τράπεζες: Swedbank, SEB, Nordea, Danske Bank, DNB ASA.

Μεταξύ των μεγαλύτερων ιδιωτικών εταιρειών της χώρας συμπεριλαμβάνονται οι εταιρείες: ORLEN Lietuva, Maxima Group, Achema Group, Lukoil Baltija, Linas Agro Group, Indorama Polymers Europe, Palink, Sanitex. Ο συντελεστής εταιρικού φόρου στη Λιθουανία ανέρχεται στο 15% και στο 5% για τις μικρές επιχειρήσεις. Η κυβέρνηση προσφέρει ειδικά κίνητρα για επενδύσεις στους τομείς υψηλής τεχνολογίας και τα προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας. Το μεγαλύτερο μέρος των εμπορικών συναλλαγών της Λιθουανίας είναι εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ρωσίας.

Το λίτας ήταν το εθνικό νόμισμα μέχρι το 2015, όταν αντικαταστάθηκε από το ευρώ με ισοτιμία 1,00 € = 3,45280 LTL. Το λίτας είχε συνδεθεί με το ευρώ με αυτήν την ισοτιμία από τις 2 Φεβρουαρίου 2002.

Επικοινωνίες

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Speedtest.net, στις 30 Οκτωβρίου 2011 η Λιθουανία κατείχε την πρώτη θέση στον κόσμο στην ταχύτητα μεταφόρτωσης στο διαδίκτυο και την ταχύτητα λήψης. Τα σχολεία και οι εταιρείες δεν συμπεριλήφθηκαν. Οι υψηλές ταχύτητες οφείλονται σε μεγάλο βαθμό επειδή η χώρα διαθέτει το πιο διαθέσιμο δίκτυο FTTH της ΕΕ και της Ευρώπης. Σύμφωνα με ετήσια μελέτη που δημοσίευσε το Συμβούλιο FTTH της Ευρώπης το 2013, το 100% των νοικοκυριών είναι συνδεδεμένα με το δίκτυο FTTH. Έτσι, η Λιθουανία διαθέτει το πλέον διαθέσιμο δίκτυο οπτικών ινών στην Ευρώπη και έχει επίσης τη μεγαλύτερη διείσδυση του FTTH. Η Σουηδία έχει την επόμενη μεγαλύτερη διείσδυση του δικτύου FTTH με 23%.

Μεταφορές

 

 

Η χώρα διαθέτει μια καλά ανεπτυγμένη σύγχρονη υποδομή σιδηροδρόμων, αεροδρομίων και αυτοκινητοδρόμων τεσσάρων λωρίδων. Η Λιθουανία διαθέτει ένα εκτεταμένο δίκτυο αυτοκινητοδρόμων. Οι πιο γνωστοί αυτοκινητόδρομοι είναι ο Α1, που συνδέει το Βίλνιους με την Κλάιπεντα μέσω του Κάουνας, καθώς και ο Α2, που συνδέει το Βίλνιους με το Πανεβέζις. Ένας από τους πιο χρησιμοποιημένους δρόμους είναι ο E67 που συνδέει τη Βαρσοβία με το Τάλιν, μέσω του Κάουνας και της Ρίγας. Το 2006 το οδικό δίκτυο είχε μήκος 80.715 χλμ. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Το Λιμάνι της Κλάιπεντα είναι το μόνο εμπορικό λιμάνι της Λιθουανίας. Σε ένα χρόνο ρεκόρ για το λιμάνι, το λιμάνι χειρίστηκε 45,5 εκατομμύρια τόνους φορτίου το 2011 (συμπεριλαμβανομένου του τερματικού σταθμού Μπουτινγκέ). Είναι ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Βαλτικής Θάλασσας και το κύριο λιμάνι της χώρας

Ο διεθνής αερολιμένας του Βίλνιους είναι το μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας. Εξυπηρέτησε 3.8 εκατομμύρια επιβάτες το 2016. Άλλα διεθνή αεροδρόμια στη χώρα είναι το Διεθνές Αεροδρόμιο του Κάουνας, της Παλάνγκα και του Σιαουλιάι. Το 2008, η χώρα είχε 87 αεροδρόμια.

Η Λιθουανία έλαβε την πρώτη της σιδηροδρομική σύνδεση στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν κατασκευάστηκε ο σιδηροδρομικός σταθμός της Βαρσοβίας - Αγίας Πετρούπολης. Περιλάμβανε μια στάση στο Νταουγκαβπίλς μέσω του Βίλνιους και από το Κάουνας στο Βιρμπάλις. Η πρώτη και μοναδική σιδηροδρομική σήραγγα που εξακολουθεί να λειτουργεί στις Βαλτικές χώρες βρίσκεται στο Κάουνας, η οποία ολοκληρώθηκε το 1860. Το κύριο δίκτυο των Λιθουανικών Σιδηροδρόμων αποτελείται από 1.762 χιλιόμετρα, εξ των οποίων τα 122 είναι ηλεκτρισμένα. Ο διαευρωπαϊκός σιδηρόδρομος Rail Baltica συνδέει το Ελσίνκι, το Τάλιν, τη Ρίγα, το Κάουνας και τη Βαρσοβία και η συνέχεια του στο Βερολίνο είναι υπό κατασκευή.

Ενέργεια

Το πυρηνικό εργοστάσιο Ιγκναλίνα ήταν πυρηνικός σταθμός της Σοβιετικής περιόδου. Η μονάδα αρ. 1 έκλεισε τον Δεκέμβριο του 2004, ως προϋπόθεση για την είσοδο της Λιθουανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το εργοστάσιο είναι παρόμοιο με το πυρηνικό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος του Τσερνομπίλ λόγω της έλλειψης ισχυρής δομής συγκράτησης. Η υπόλοιπη μονάδα, παρείχε το 70% του ηλεκτρικού ρεύματος της χώρας το 2006. Η μονάδα αρ. 2 έκλεισε στις 31 Δεκεμβρίου 2009. Έχουν γίνει προτάσεις για την κατασκευή ενός άλλου πυρηνικού εργοστασίου στο Βισαγκίνας. Ωστόσο, ένα μη δεσμευτικό δημοψήφισμα το οποίο διεξήχθη τον Οκτώβριο του 2012 κατέστρεψε τις προοπτικές για το πυρηνικό εργοστάσιο του Βισαγκίνας, καθώς το 63% των ψηφοφόρων είπε όχι σε νέο πυρηνικό σταθμό.

Η κύρια πηγή ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας είναι η ηλεκτρική μονάδα Ελεκτρέναϊ. Άλλες πρωταρχικές πηγές ηλεκτρικής ενέργειας της Λιθουανίας είναι η μονάδα άντλησης Κρουόνις και ο υδροηλεκτρικός σταθμός του Κάουνας. Η αντλιοστασιακή μονάδα Κρουόνις είναι ο μοναδικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής της Βαλτικής που χρησιμοποιείται για τη ρύθμιση της λειτουργίας του συστήματος ισχύος με δυναμικότητα παραγωγής 900 MW για τουλάχιστον 12 ώρες. Το 2015, το 66% του ηλεκτρικού ρεύματος της χώρας εισαγόταν από άλλες χώρες.

Πρόεδρος της χώρας είναι ο Γκιτάνας Ναουσέντα.

Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 76,0 χρόνια (71,2 χρόνια οι άνδρες και 80,4 οι γυναίκες). Σε αντίθεση με τις Προτεσταντικές Λετονία και Εσθονία, η Λιθουανία είναι Καθολική χώρα.

 

 

Από τη νεολιθική εποχή οι μητρικοί κάτοικοι της λιθουανικής επικράτειας δεν έχουν αντικατασταθεί από άλλη εθνική ομάδα, έτσι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ότι οι κάτοικοι της σημερινής Λιθουανίας διατήρησαν τη γενετική σύνθεση των προγόνων τους σχετικά ανενόχλητη από τις μεγάλες δημογραφικές μετακινήσεις, αν και δεν απομονώθηκαν πραγματικά από αυτούς. Ο πληθυσμός της Λιθουανίας φαίνεται να είναι σχετικά ομοιογενής, χωρίς εμφανείς γενετικές διαφορές μεταξύ των εθνικών υποομάδων.

Μια ανάλυση του MtDNA το 2004 στον πληθυσμό της Λιθουανίας έδειξε ότι οι Λιθουανοί πλησιάζουν τους Σλαβικούς και Φινο-Ουγγρικούς πληθυσμούς της Βόρειας και Ανατολικής Ευρώπης. Η εξέταση της απλοομάδας SNP του χρωμοσώματος Υ έδειξε ότι οι Λιθουανοί είναι πιο κοντά στους Λετονούς και τους Εσθονούς.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις για το 2017, η ηλικιακή δομή του πληθυσμού ήταν η εξής: το 15,01% του πληθυσμού ήταν 0-14 ετών (217.438 αρσενικοί και 206.533 θηλυκοί), το 65,31% του πληθυσμού ήταν 15-64 (896.626 αρσενικοί και 947.671 θηλυκοί), και το 19,67% ήταν 65 ετών και άνω (187.859 αρσενικοί και 367.732 θηλυκοί). Η μέση ηλικία το 2017 ήταν 43,7 έτη (άνδρες: 39,7, γυναίκες: 47,1).

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2018, το ποσοστό γονιμότητας ήταν 1,60%.Το 2016, των 27,4% των γεννήσεων άνηκαν σε ανύπαντρες γυναίκες. Η ηλικία στον πρώτο γάμο το 2014 ήταν 27,2 έτη για τις γυναίκες και 29,5 έτη για τους άνδρες.

Εθνοτικές ομάδες

Οι Λιθουανοί αποτελούν περίπου τα πέντε έκτα του πληθυσμού της χώρας και η Λιθουανία έχει τον πιο ομοιογενή πληθυσμό στις χώρες της Βαλτικής. Το 2015 ο πληθυσμός της Λιθουανίας ανερχόταν σε 2.921.262 άτομα, από τους οποίους το 86,7% ήταν Λιθουανοί που μιλούσαν τα Λιθουανικά, την επίσημη γλώσσα της χώρας. Υπάρχουν αρκετές μειονότητες, όπως οι Πολωνοί (5,6%), οι Ρώσοι (4,8%), οι Λευκορώσοι (1,3%) και οι Ουκρανοί (0,7%).

Οι Πολωνοί της Λιθουανίας είναι η μεγαλύτερη μειονότητα, συγκεντρωμένοι στη νοτιοανατολική Λιθουανία (περιοχή Βίλνιους). Οι Ρώσοι στη Λιθουανία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη μειονότητα, συγκεντρωμένοι κυρίως σε δύο πόλεις. Συγκροτούν σημαντικές μειονότητες στο Βίλνιους (12%) και στην Κλάιπεντα (19.6%), και είναι η πλειοψηφία στην πόλη Βισαγκίνας (52%). Περίπου 3.000 Ρομά ζουν στη Λιθουανία, κυρίως στο Βίλνιους, το Κάουνας και το Πανεβέζις. Οι οργανώσεις τους υποστηρίζονται από το Εθνικό Τμήμα Μειονοτήτων και Μετανάστευσης. Επί αιώνες, μια μικρή ταταρική κοινότητα γνώρισε άνθηση στη Λιθουανία.

Ο Πολωνός πρόεδρος Λεχ Βαλέσα επέκρινε την κυβέρνηση της Λιθουανίας σχετικά με τις φερόμενες διακρίσεις κατά της πολωνικής μειονότητας.

Η επίσημη γλώσσα είναι η λιθουανική. Άλλες γλώσσες, όπως η ρωσική, η πολωνική, η λευκορωσική και η ουκρανική, ομιλούνται στις μεγαλύτερες πόλεις, στον Δήμο Σαλτσινινκάι και στον Δήμο του Βίλνιους. Τα γίντις ομιλούνται από μέλη της μικρής εναπομείνουσας εβραϊκής κοινότητας στη Λιθουανία. Σύμφωνα με την απογραφή πληθυσμού της Λιθουανίας του 2011, περίπου το 85% του πληθυσμού της χώρας ομιλεί τα Λιθουανικά ως τη μητρική τους γλώσσα, το 7,2% είναι γηγενείς ομιλητές της Ρωσίας και 5,3% της πολωνικής. Σύμφωνα με την έρευνα του Ευρωβαρόμετρου που πραγματοποιήθηκε το 2012, το 80% των Λιθουανών μιλάει ρωσικά και το 38% μπορεί να μιλάει αγγλικά. Τα περισσότερα σχολεία της Λιθουανίας διδάσκουν τα αγγλικά ως την πρώτη ξένη γλώσσα, αλλά οι σπουδαστές μπορούν επίσης να σπουδάσουν γερμανικά ή, σε κάποια σχολεία, τα γαλλικά ή τα ρωσικά. Τα σχολεία όπου τα ρωσικά ή τα πολωνικά είναι οι κύριες γλώσσες της εκπαίδευσης υπάρχουν στις περιοχές που κατοικούν αυτές οι μειονότητες.

Αστικοποίηση

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 υπήρξε σταθερή μετακίνηση πληθυσμού στις πόλεις, ενθαρρυμένη από τον σχεδιασμό περιφερειακών κέντρων, όπως το Αλίτους, το Μαριγιαμπολέ, την Ουτενά, το Πλονυγκέ και Μαζεϊκιάι. Στις αρχές του 21ου αιώνα, περίπου τα δύο τρίτα του συνολικού πληθυσμού ζούσαν σε αστικές περιοχές. Το 2015, το 66,5% του συνολικού πληθυσμού ζούσε σε αστικές περιοχές. Η μεγαλύτερη πόλη είναι το Βίλνιους, ακολουθούμενη από το Κάουνας, την Κλάιπεντα, το Σιαουλιάι και το Πανεβέζις.

 

 

 

 

 

Λειτουργικές αστικές περιοχές

Λειτουργικές αστικές περιοχές στη Λιθουανία:

Υγεία

Το 2015, Το προσδόκιμο ζωής στη Λιθουανία κατά τη γέννηση ήταν 73,4 (67,4 έτη για τους άνδρες και 78,8 για τις γυναίκες) και το ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας ήταν 6,2 ανά 1.000 γεννήσεις. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του πληθυσμού αυξήθηκε κατά 0,3% το 2007. Σε 33,5 άτομα ανά 100.000 το 2012, η Λιθουανία σημείωσε δραματική αύξηση των αυτοκτονιών στα μετασοβιετικά χρόνια και τώρα καταγράφει το τέταρτο υψηλότερο ποσοστό αυτοκτονίας ανά ηλικία στον κόσμο, σύμφωνα με την ΠΟΥ. Η Λιθουανία έχει επίσης το υψηλότερο ποσοστό ανθρωποκτονίας στην ΕΕ.

Θρησκεία

 

Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, το 77,2% των Λιθουανών άνηκε στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Στην Εκκλησία ανήκει η πλειοψηφία από τον εκχριστιανισμό της Λιθουανίας στα τέλη του 14ου αιώνα. Η μεταρρύθμιση δεν επηρέασε σημαντικά τη Λιθουανία σε μεγάλο βαθμό όπως φαίνεται στην Εσθονία ή τη Λετονία, καθώς γενικά μόνο οι ντόπιοι Γερμανοί στην περιοχή Κλάιπεντα έγιναν προτεστάντες, ενώ οι Λιθουανοί και οι Πολωνοί παρέμειναν ρωμαιοκαθολικοί, και οι Ρώσοι, Λευκορώσοι και Ουκρανοί έγιναν Ανατολικοί Ορθόδοξοι. Κάποιοι ιερείς οδήγησαν ενεργά την αντίσταση κατά του κομμουνιστικού καθεστώτος (που συμβολίζεται από τον λόφο των Σταυρών).

Το 4,1% είναι Ανατολικοί Ορθόδοξοι. Οι πιστοί προέρχεται κυρίως από τη ρωσική μειονότητα.

Οι προτεστάντες ανέρχονται στο 0,8%, από τους οποίους 0,6% είναι Λουθηρανοί και 0,2% Μεταρρυθμιστές. Σύμφωνα με τον Λος (1932), οι Λουθηριανοί αποτελούσαν το 3,3% του συνολικού πληθυσμού, ήταν κυρίως Γερμανοί στην περιοχή Μέμελ (σημερινή Κλάιπεντα). Υπήρξε επίσης μια μικρή μεταρρυθμισμένη κοινότητα (0,5%) η οποία εξακολουθεί να υφίσταται. Ο προτεσταντισμός έχει μειωθεί με την απομάκρυνση του γερμανικού πληθυσμού και σήμερα αντιπροσωπεύεται κυρίως από εθνοτικούς Λιθουανούς σε όλη τη βόρεια και δυτική πλευρά της χώρας, καθώς και σε μεγάλες αστικές περιοχές. Οι πιστοί και οι κληρικοί υπέφεραν πολύ κατά τη διάρκεια της σοβιετικής κατοχής, και πολλοί σκοτώθηκαν, βασανίστηκαν ή απελάθηκαν στη Σιβηρία. Οι νεοσύστατες εκκλησιαστικές εκκλησίες έχουν ιδρύσει αποστολές στη Λιθουανία από το 1990.

Οι Τάταροι της Λιθουανίας διατήρησαν το Ισλάμ ως θρησκεία τους. Το 6,1% των Λιθουανών δεν έχει θρησκεία.

Η Λιθουανία φιλοξενούσε ιστορικά μια σημαντική εβραϊκή κοινότητα και ήταν ένα σημαντικό κέντρο του εβραϊκού πολιτισμού από τον 18ο αιώνα μέχρι την παραμονή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Πριν από τον πόλεμο, ο εβραϊκός πληθυσμός, εκτός της περιφέρειας του Βίλνιους (που στη συνέχεια ήταν στην Πολωνία), αριθμούσε περίπου 160.000 άτομα. Τον Σεπτέμβριο του 1939, δεκάδες χιλιάδες Πολωνών Εβραίων έγιναν Λιθουανιοί πολίτες όταν οι Σοβιετικοί μετέφεραν τη περιφέρεια του Βίλνιους στη Λιθουανία (η οποία άνηκε στο πρώην πολωνικό κράτος) και πρόσθετοι Εβραίοι πρόσφυγες έφθασαν στη Λιθουανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία κατά την περίοδο πριν από τον Ιούνιο του 1941. Από τους 220.000 περίπου Εβραίους που ζούσαν στη Δημοκρατία της Λιθουανίας τον Ιούνιο του 1941, σχεδόν όλοι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Η κοινότητα αριθμούσε περίπου 4.000 άτομα στο τέλος του 2009.

 

Ξύλινη εκκλησία στο Παλουσέ. Η Λιθουανία έχει ισχυρές Ρωμαιοκαθολικές παραδόσεις.

 

Καθεδρικός ναός της Θεοτόκου, Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία.

 

Η χορωδιακή συναγωγή του Βίλνιους, η μόνη συναγωγή στην πόλη που επιβίωσε από το Ναζιστικό Ολοκαύτωμα

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου το 2010, Το 47% των Λιθουανών πολιτών απάντησε ότι «πιστεύουν ότι υπάρχει Θεός», το 37% απάντησε ότι «πιστεύουν ότι υπάρχει κάποιο είδος πνεύματος ή δύναμης ζωής» και το 12% δήλωσε ότι «δεν πιστεύουν ότι υπάρχει κάποιο πνεύμα, θεός ή δύναμη ζωής».

Εκπαίδευση

 

Το πρώτο τεκμηριωμένο σχολείο στη Λιθουανία ιδρύθηκε το 1387 στον καθεδρικό ναό του Βίλνιους. Το σχολικό δίκτυο επηρεάστηκε από τον χριστιανισμό της Λιθουανίας. Στη μεσαιωνική Λιθουανία υπήρχαν διάφοροι τύποι σχολείων - σχολές καθεδρικών ναών, όπου οι μαθητές ήταν προετοιμασμένοι για το ιερατείο, οι σχολές ενορίας, που προσέφεραν στοιχειώδη εκπαίδευση, και οι σχολές στο σπίτι που αφιερώνονταν στην εκπαίδευση των παιδιών της λιθουανικής αριστοκρατίας. Πριν από την ίδρυση του Πανεπιστημίου του Βίλνιους το 1579, οι Λιθουανοί που επιδίωκαν την τριτοβάθμια εκπαίδευση παρακολούθησαν μαθήματα σε πανεπιστήμια ξένων πόλεων, μεταξύ των οποίων ήταν Κρακοβία, η Πράγα και η Λειψία. Κατά τη διάρκεια του Ιντερμπέλουμ ιδρύθηκε στο Κάουνας ένα εθνικό πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Βιτάουτας Μάγκνους.

Το Υπουργείο Παιδείας και Επιστημών της Δημοκρατίας της Λιθουανίας προτείνει εθνικές εκπαιδευτικές πολιτικές και στόχους. Αυτά αποστέλλονται στα Σέιμα για επικύρωση. Οι νόμοι διέπουν τη μακροπρόθεσμη εκπαιδευτική στρατηγική μαζί με τους γενικούς νόμους για τα πρότυπα για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, την επαγγελματική κατάρτιση, το δίκαιο και την επιστήμη, την εκπαίδευση ενηλίκων και την ειδική εκπαίδευση. Οι κομητείες, οι δήμοι και οι ιδρυτές των σχολείων (συμπεριλαμβανομένων των μη κυβερνητικών οργανώσεων, θρησκευτικών οργανώσεων και ατόμων) είναι υπεύθυνοι για την εφαρμογή αυτών των πολιτικών. Με συνταγματική εντολή, τα δέκα χρόνια τυπικής φοίτησης σε εκπαιδευτικό ίδρυμα είναι υποχρεωτικά και λήγει στην ηλικία των 16 ετών.

 

Το 14,7% του κρατικού προϋπολογισμού 2014 διατέθηκε για δαπάνες εκπαίδευσης. Τα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης λαμβάνουν χρηματοδότηση από το κράτος μέσω των δημοτικών ή νομαρχιακών διοικήσεων. Το Σύνταγμα της Λιθουανίας εγγυάται τη δωρεάν φοίτηση στα δημόσια ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για τους σπουδαστές που θεωρούνται «καλοί». Ο αριθμός αυτών των φοιτητών έχει διαφοροποιηθεί κατά την τελευταία δεκαετία, ενώ το 53,5% απαλλάσσεται από τα δίδακτρα το 2014.

Η Παγκόσμια Τράπεζα ορίζει το ποσοστό αλφαβητισμού των ατόμων της Λιθουανίας ηλικίας 15 ετών και άνω ως 100% και σύμφωνα με την Eurostat η Λιθουανία είναι η πρώτη μεταξύ άλλων χωρών της ΕΕ στα άτομα που έχουν παρακολουθήσει δευτεροβάθμια εκπαίδευση (93.3%). Το 2012, το 34% του πληθυσμού ηλικίας 25 έως 64 ετών είχε ολοκληρώσει την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Το 59,1% είχε ολοκληρώσει την ανώτερη δευτεροβάθμια και μεταδευτεροβάθμια (μη τριτοβάθμια) εκπαίδευση. Σύμφωνα με το Invest in Lithuania, η Λιθουανία έχει διπλάσιο αριθμό ατόμων με ανώτερη εκπαίδευση από τον μέσο όρο της ΕΕ των 15 και το ποσοστό είναι το υψηλότερο στη Βαλτική. Επίσης, το 90% των Λιθουανών μιλούν τουλάχιστον μία ξένη γλώσσα και το ήμισυ του πληθυσμού μιλάει δύο ξένες γλώσσες, κυρίως τα ρωσικά και τα αγγλικά.

Όπως και με άλλα έθνη της Βαλτικής, ιδίως στη Λετονία, ο μεγάλος αριθμός αποφοίτων ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα, σε συνδυασμό με το υψηλό ποσοστό της γνώσης δεύτερης γλώσσας, συμβάλλουν στη διαρροή εγκεφάλων στον τομέα της εκπαίδευσης. Πολλοί Λιθουανοί επιλέγουν να μεταναστεύσουν επιδιώκοντας υψηλότερη απασχόληση και σπουδές στην Ευρώπη. Από την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004, ο πληθυσμός της Λιθουανίας μειώθηκε κατά περίπου 180.000 άτομα.

Το 2008, υπήρχαν 15 δημόσια πανεπιστήμια στη Λιθουανία, 6 ιδιωτικά ιδρύματα, 16 δημόσια κολέγια και 11 ιδιωτικά κολέγια. Το πανεπιστήμιο του Βίλνιους είναι ένα από τα παλαιότερα πανεπιστήμια στη Βόρεια Ευρώπη και το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της Λιθουανίας. Το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Κάουνας είναι το μεγαλύτερο τεχνικό πανεπιστήμιο στις Βαλτικές Χώρες και το 2ο μεγαλύτερο πανεπιστήμιο στη Λιθουανία. Άλλα πανεπιστήμια περιλαμβάνουν το Λιθουανικό Πανεπιστήμιο Επιστημών Υγείας, τη Λιθουανική Ακαδημία Μουσικής και Θεάτρου, το Λιθουανικό Πανεπιστήμιο Εκπαιδευτικής, το Πανεπιστήμιο Βιτάουτας Μάγκνους, το Πανεπιστήμιο Μίκολας Ρομέρις, τη Λιθουανική Ακαδημία Φυσικής Αγωγής, το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Βίλνιους Γκεντιμίνας, τη Στρατιωτική Ακαδημία της Γενεύης Γιόνας Ζεμάιτις της Λιθουανίας, το Πανεπιστήμιο της Κλάιπεντα, τη Λιθουανική Κτηνιατρική Ακαδημία, το Λιθουανικό Πανεπιστήμιο Γεωργίας, το Πανεπιστήμιο του Σιαουλιάι, την Ακαδημία Τέχνης του Βίλνιους και το Διεθνές Πανεπιστήμιο LCC.

Λιθουανική γλώσσα

Η Λιθουανική γλώσσα (lietuvių kalba) είναι η επίσημη γλώσσα του κράτους της Λιθουανίας και ανήκει στις επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Περίπου 2,96 εκατομμύρια άνθρωποι ομιλούν τα λιθουανικά στη Λιθουανία και 0,2 εκατομμύρια στον υπόλοιπο κόσμο. Τα Λιθουανικά ανήκουν στις Βαλτικές γλώσσες και έχουν στενή σχέση με τα Λετονικά, αν και δεν είναι αμοιβαία κατανοητή. Γράφεται σε μια προσαρμοσμένη έκδοση του λατινικού αλφαβήτου. Τα Λιθουανικά πιστεύεται ότι είναι η πιο συντηρητική γλωσσολογικά Ινδοευρωπαϊκή γλώσσα σε χρήση που διατηρεί πολλά από τα χαρακτηριστικά της πρωτο-ινδοευρωπαϊκής γλώσσας.

Λογοτεχνία

 

Υπάρχει μεγάλη λιθουανική λογοτεχνία γραμμένη στα Λατινικά, η κύρια επιστημονική γλώσσα του Μεσαίωνα. Τα κείμενα του Λιθουανικού βασιλιά Μιντάουγκας είναι το πρωταρχικό παράδειγμα της λογοτεχνίας αυτού του είδους. Τα γράμματα των Γκεντίμινας είναι μια άλλη σημαντική κληρονομιά των λιθουανικών λατινικών γραφών.

Τα λιθουανικά λογοτεχνικά έργα στη λιθουανική γλώσσα άρχισαν να δημοσιεύονται για πρώτη φορά τον 16ο αιώνα. Το 1547 ο Μάρτινας Μαζβίντας συνέταξε και δημοσίευσε το πρώτο τυπωμένο λιθουανικό βιβλίο «Τα απλά λόγια του Κατοχισμού», το οποίο σηματοδοτεί την αρχή της τυπωμένης λιθουανικής λογοτεχνίας. Ακολούθησε ο Μικαλόγιους Νταούκσα με το Κατεχίζμας. Τον 16ο και 17ο αιώνα, όπως και σε ολόκληρη τη χριστιανική Ευρώπη, η λιθουανική λογοτεχνία ήταν κυρίως θρησκευτική.

Η εξέλιξη της παλιάς λιθουανικής λογοτεχνίας (14ος-18ος αιώνας) τελειώνει με τον Κριστιγιόνας Δωνελαΐτης, ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς της εποχής του Διαφωτισμού. Το ποίημα «Οι Εποχές» είναι ένα ορόσημο της λιθουανικής λογοτεχνίας φαντασίας.

Με ένα μείγμα κλασικισμού, συναισθηματισμού και ρομαντισμού, η λιθουανική λογοτεχνία του πρώτου μισού του 19ου αιώνα εκπροσωπείται από τους Μαϊρόνις, τον Αντάνας Μπαραναούσκας, τον Σιμόνας Νταουκάντας και τον Σιμόνας Στανέβιτσιους. Κατά τη διάρκεια της τσαρικής προσάρτησης της Λιθουανίας τον 19ο αιώνα, εφαρμόστηκε η απαγόρευση τύπου στα Λιουανικά, η οποία οδήγησε στη δημιουργία του κινήματος Κνιγκεσιάι (λαθρεμπόριο βιβλίων). Αυτό το κίνημα θεωρείται ο ίδιος ο λόγος που η λιθουανική γλώσσα και η λογοτεχνία επέζησαν μέχρι σήμερα.

Η λιθουανική λογοτεχνία του 20ού αιώνα εκπροσωπείται από τον Γιουόζας Τούμας-Βαϊζγκάντας, τον Αντάνας Βιενουόλις, τον Μπερνάρντας Μπραζντζιόνις, τον Βιτάτουτας Ματσέρνις και τον Ιουστίνας Μαρτσινκέβιτσιους.

Τέχνες και μουσεία

 

Το Λιθουανικό Μουσείο Τέχνης ιδρύθηκε το 1933 και είναι το μεγαλύτερο μουσείο συντήρησης και προβολής της τέχνης στη Λιθουανία.. Μεταξύ άλλων σημαντικών μουσείων είναι το μουσείο του Κεχριμπαριού Παλάνγκα, όπου τα κεχριμπαρένια κομμάτια αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της συλλογής.

Ίσως το πιο γνωστό πρόσωπο στην κοινότητα τέχνης της Λιθουανίας ήταν ο συνθέτης Μικαλόγιους Κονσταντίνας Τσιουρλιόνις (1875-1911), ένας διεθνώς αναγνωρισμένος μουσικός. Ο αστεροειδής 2420 Τσιουρλιόνις, ο οποίος ανακαλύφθηκε το 1975, ονομάστηκε προς τιμήν του του. Το Εθνικό Μουσείο Τέχνης Μ. Κ. Τσουρλιόνις, καθώς και το μοναδικό στρατιωτικό μουσείο στη Λιθουανία, το Μουσείο του Μεγάλου Πολέμου Βιτάουτας, βρίσκονται στο Κάουνας.

Μουσική

Η Λιθουανική λαϊκή μουσική ανήκει στον κλάδο μουσικής της Βαλτικής που συνδέεται με τον πολιτισμό της νεολιθικής κλωστοϋφαντουργίας. Δύο πολιτισμοί οργάνων συναντώνται στις περιοχές που κατοικούν οι Λιθουανοί: ο πολιτισμός των έγχορδων (κάνκλιου) και ο πολιτισμός των πνευστών οργάνων. Η λαϊκή Λιθουανική μουσική είναι αρχαϊκή, χρησιμοποιούμενη κυρίως για τελετουργικούς σκοπούς, και περιέχει στοιχεία της πίστης του παγανισμού. Υπάρχουν τρεις αρχαίες μορφές τραγουδιού στη Λιθουανία που συνδέονται με εθνογραφικές περιοχές: η μονοφωνία, η ετεροφωνία και πολυφωνία. Τα είδη των λαϊκών τραγουδιών είναι τα εξής: Σουταρτινές, τραγούδια γάμου, πολεμικά ιστορικά τραγούδια, τραγούδια για τον κύκλο του ημερολογίου, τελετουργικά τραγούδια και τραγούδια εργασίας.

Ο Μικαλόγιους Κονσταντίνας Τσιουρλιόνις είναι ο πιο γνωστός Λιθουανός ζωγράφος και συνθέτης. Κατά τη σύντομη ζωή του δημιούργησε περίπου 200 κομμάτια μουσικής. Τα έργα του έχουν επηρεάσει βαθιά τη σύγχρονη λιθουανική κουλτούρα. Τα συμφωνικά του ποιήματα στο δάσος (Μίσκε) και στη θάλασσα (Γιούρα) εκτελέστηκαν μόνο μεταθανάτια. Ο Τσιουρλιόνις συνέβαλε στον συμβολισμό και στο αρ νουβώ και ήταν αντιπροσωπευτικός της εποχής του φιν ντε σιέκλ. Έχει θεωρηθεί ένας από τους πρωτοπόρους της αφηρημένης τέχνης στην Ευρώπη.

Ο Βιτάουτας Μισκίνις (γεννημένος το 1954) είναι καθηγητής, συνθέτης και χορωδιακός σκηνοθέτης της διάσημης χορωδίας Αζουολιούκας της Λιθουανίας. Είναι πολύ δημοφιλής στη Λιθουανία και στο εξωτερικό. Έχει γράψει πάνω από 400 κοσμικά και περίπου 160 θρησκευτικά έργα.

Στη Λιθουανία, η χορωδιακή μουσική είναι πολύ σημαντική. Ο Βίλνιους είναι η μόνη πόλη με τρεις βραβευθέντες χορωδίες (Μπρέβις, Γιάουνα Μούζικα και χορωδία του επιμελητηρίου του Ωδείου) στο Ευρωπαϊκό Γκραν Πρι για χορωδιακά τραγούδια. Υπάρχει μια μακρόχρονη παράδοση του Λιθουανικού Φεστιβάλ Τραγουδιού και Χορού (Νταϊνού Σβεντέ). Το πρώτο πραγματοποιήθηκε στο Κάουνας το 1924. Από το 1990, το φεστιβάλ διοργανώνεται κάθε τέσσερα χρόνια και προσελκύει περίπου 30.000 τραγουδιστές και λαϊκούς χορευτές διαφόρων επαγγελματικών επιπέδων και ηλικιακών ομάδων από όλη τη χώρα. Το 2008, το Λιθουανικό Φεστιβάλ Τραγουδιού και Χορού μαζί με τις εκδοχές της Λετονίας και της Εσθονίας εγγράφηκε ως αριστούργημα της ΟΥΝΕΣΚΟ της Στοματικής και Άυλης Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας.

Ο Μαριγιόνας Μικουταβίτσιους είναι διάσημος για τη δημιουργία ανεπίσημου αθλητικού ύμνου για τη Λιθουανία, τον «Trys milijonai» (ελληνικά: Τρία εκατομμύρια).

Κουζίνα

 

Η λιθουανική κουζίνα διαθέτει τα προϊόντα που ταιριάζουν στο δροσερό και υγρό βόρειο κλίμα της Λιθουανίας: κριθάρι, πατάτες, σίκαλη, τεύτλα, χόρτα, μούρα και μανιτάρια καλλιεργούνται τοπικά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποτελούν μία από τις σπεσιαλιτέ της. Δεδομένου ότι μοιράζεται τις κλιματολογικές και γεωργικές πρακτικές της με τη Βόρεια Ευρώπη, η λιθουανική κουζίνα έχει κάποιες ομοιότητες με τη σκανδιναβική κουζίνα. Παρ΄όλα αυτά, έχει τα δικά της διακριτικά χαρακτηριστικά, τα οποία σχηματίστηκαν από μια ποικιλία επιρροών στη μακρά και δύσκολη ιστορία της χώρας.

Λόγω της κοινής κληρονομιάς τους, οι Λιθουανοί, οι Πολωνοί και οι Εβραίοι Ασκενάζι μοιράζονται πολλά πιάτα και ποτά. Συγκεκριμένα, έχουν παρόμοιες εκδοχές των ζυμαρικών (κολντουνάι, κρέπλαχ ή πιερόγκι), ντόνατς (πάτσκι), και κρέπες μπλινέ (μπλίντζες). Οι γερμανικές παραδόσεις επηρέασαν επίσης τη λιθουανική κουζίνα, εισάγοντας πιάτα χοιρινού και πατάτας, όπως η πουτίγκα πατάτας (κουγκέλις ή κούγκελ) και τα λουκάνικα πατάτας (βένταραϊ), καθώς και το κέικ γνωστό ως Σακότις. Η πιο εξωτική από όλες τις επιρροές είναι η Ανατολική κουζίνα, ενώ τα πιάτα κιμπινάι και τσεμπουρεκάι είναι δημοφιλή στη Λιθουανία. Το Τόρτε Ναπολέον εισήχθη κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του Ναπολέοντα μέσω της Λιθουανίας τον 19ο αιώνα.

Αθλητισμός

 

 

Το μπάσκετ είναι το πιο δημοφιλές και εθνικό άθλημα της Λιθουανίας. Η εθνική ομάδα καλαθοσφαίρισης της Λιθουανίας είχε διαρκή παρουσία και σημαντική επιτυχία στις διεθνείς εκδηλώσεις μπάσκετ, έχοντας κερδίσει το Ευρωμπάσκετ τρεις φορές (1937, 1939 και 2003), καθώς και συνολικά άλλα 8 μετάλλια στο Ευρωμπάσκετ, στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα και στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η εθνική ομάδα ανδρών έχει επίσης εξαιρετικά υψηλές τηλεθεάσεις καθώς περίπου το 76% του πληθυσμού της χώρας παρακολούθησε τα παιχνίδια τους ζωντανά το 2014. Η Λιθουανία φιλοξένησε το Ευρωμπάσκετ το 1939 και το 2011. Η ιστορική Λιθουανική ομάδα καλαθοσφαίρισης ΒΚ Ζάλγκιρις από το Κάουνας κέρδισε το 1999 το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Μπάσκετ της Ευρωλίγκα. Η Λιθουανία παρήγαγε αρκετούς παίκτες του ΝΒΑ, όπως ο Άρβιντας Σαμπόνις και ο Σαρούνας Μαρτσουλιόνις και οι σημερινοί παίκτες του NBA Γιόνας Βαλαντσιούνας, Ντομάντας Σαμπόνις και Μινταχάουγκας Κουζμίνσκας.

Η Λιθουανία έχει κερδίσει συνολικά 25 μετάλλια στους Ολυμπιακούς Αγώνες, μεταξύ των οποίων 6 χρυσά μετάλλια στον στίβο, το μοντέρνο πένταθλο, τη σκοποβολή και την κολύμβηση. Πολλοί άλλοι Λιθουανοί κέρδισαν ολυμπιακά μετάλλια αντιπροσωπεύοντας τη Σοβιετική Ένωση. Ο αγωνιστής της δισκοβολίας Βιργκιλίγιους Αλέκνα είναι ο πιο επιτυχημένος αθλητής της ανεξάρτητης Λιθουανίας, έχοντας κερδίσει χρυσά μετάλλια στους αγώνες του Σίδνεϊ το 2000 και της Αθήνας το 2004, καθώς και ένα χάλκινο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου το 2008 και πολλά μετάλλια του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος. Πιο πρόσφατα, το χρυσό μετάλλιο που κέρδισε ο 15χρονη κολυμβήτρια Ρούτα Μεϊλουλιτέ στους θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012 στο Λονδίνο προκάλεσε την αύξηση της δημοτικότητας του αθλήματος στη Λιθουανία.

Η Λιθουανία δημιούργησε εξέχοντες αθλητές στη γυμναστική, το μοντέρνο πένταθλο, την ποδηλασία δρόμου και πίστας, το σκάκι, την κωπηλασία, την αεροβική, την πάλη, την πυγμαχία, τις μεικτές πολεμικές τέχνες, το Καράτε Κιοκουσίν και άλλα αθλήματα.

Λίγοι αθλητές της Λιθουανίας έχουν βρει επιτυχία στα χειμερινά αθλήματα, αν και οι εγκαταστάσεις τους παρέχονται από πολλά παγοδρόμια και χιονοδρομικές πίστες, συμπεριλαμβανομένης της Snow Arena, της πρώτης εσωτερικής πίστας σκι στις Βαλτικές χώρες.

• Λιθουανικοί κεντρικοί διακομιστές διαδικτύου
• Τουριστικός οδηγός και πληροφορίες για τη Λιθουανία
• Λιθουανία στο Curlie