Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Ιδρύθηκε το 1953 και έχει ως έδρα τις Βρυξέλλες, διατηρώντας επίσης γραφεία στο Λουξεμβούργο και αντιπροσωπείες σε όλες τις χώρες της Ένωσης. Η Επιτροπή προτείνει νέες ευρωπαϊκές νομοθετικές πράξεις, τις οποίες υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αποτελεί συγχρόνως εκτελεστικό όργανο της Ένωσης, αρμόδιο για την εφαρμογή των κοινών πολιτικών και την εξασφάλιση της εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ενώ παράλληλα διαχειρίζεται τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και τον οικονομικό προϋπολογισμό της.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Είδος	Θεσμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Ρόλος	Εκτελεστικό συμβούλιο
Ιδρύθηκε	1958
Κολέγιο
Τρέχον κολέγιο	Επιτροπή φον ντερ Λάιεν
Πρόεδρος	Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν
Πρώτος και Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος	Φρανς Τίμερμανς
Εκτελεστικοί Αντιπρόεδροι	Μαργκρέτε Βεστάγκερ Βάλντις Ντομπρόβσκις
Αντιπρόεδροι	Ζοσέπ Μπορέλ Μάρος Σέφτσοβιτς Βιέρα Γιουροβά Ντουμπράβκα Σουίτσα Μαργαρίτης Σχοινάς
Διοίκηση
Γλώσσες εργασίας	Αγγλικά Γαλλικά Γερμανικά
Γενική Γραμματεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής	Ίλσε Γιουχανσόνε υπηρεσιακή
Τμήματα	24
Τοποθεσία	Βρυξέλλες,  Βέλγιο Λουξεμβούργο,  Λουξεμβούργο
Προσωπικό	23.000
Ιστοσελίδα
ec.europa.eu

Τα μέλη της ονομάζονται επισήμως επίτροποι και συχνά με τον όρο Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφερόμαστε στο σώμα των επιτρόπων που ασκούν τη διοίκηση του οργάνου. Από το 2005, μετά τις αλλαγές της συνθήκης της Νίκαιας, κάθε κράτος μέλος εκπροσωπείται από έναν επίτροπο. Σε αντίθεση με το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάθε μέλος της Επιτροπής έχει ευρωπαϊκό ρόλο, διαχειρίζεται ένα χαρτοφυλάκιο που του ανατίθεται από τον πρόεδρο της στην αρχή της θητείας του και το χειρίζεται με ενιαίο Ευρωπαϊκό χαρακτήρα και προσανατολισμό, χωρίς υποδείξεις από εθνικές κυβερνήσεις ή άλλους οργανισμούς.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαφέρει ως προς άλλα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσα από το «δικαίωμα πρωτοβουλίας» στη νομοθετική διαδικασία. Έχει δηλαδή το δικαίωμα να υποβάλλει προτάσεις νέας ευρωπαϊκής νομοθεσίας στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, προκειμένου να προωθήσει τα συμφέροντα της Ένωσης ή να αντιμετωπιστεί ένα πρόβλημα. Λειτουργεί επίσης ως εκτελεστικό όργανο, με αρμοδιότητα στη διαχείριση και εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης, καθώς και τη διαχείριση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων ή την εξασφάλιση της εφαρμογής των πολιτικών που έχουν εγκριθεί από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενεργεί παράλληλα ως «θεματοφύλακας των Συνθηκών», αρμόδια για τη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής της ισχύουσας ευρωπαϊκής νομοθεσίας ή την υποβολή σχεδίων αναθεωρήσεως των ευρωπαϊκών συνθηκών. Στα πλαίσια αυτού του ρόλου, έχει δικαίωμα να κινήσει σχετικές νομικές διαδικασίες, όταν ένα κράτος μέλος παραβιάζει τη νομοθεσία, και να προσφύγει στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για την επιβολή χρηματικών ποινών, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης του κράτους μέλους. Αρμοδιότητα της Επιτροπής είναι επίσης η εκπροσώπηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η διαπραγμάτευση διεθνών συμφωνιών.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενεργεί σύμφωνα με τις πολιτικές κατευθύνσεις που καθορίζει ο/η πρόεδρός της, ο οποίος διορίζεται κατόπιν πρότασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και έγκρισής της από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο/Η εκλεγμένος πρόεδρος αναλαμβάνει την επιλογή των επιτρόπων από καταλόγους υποψηφίων, όπως αυτοί διαμορφώνονται από τα κράτη μέλη, ενώ η τελική έγκριση για το διορισμό της Επιτροπής δίνεται από το Κοινοβούλιο. Η θητεία της διαρκεί για περίοδο πέντε ετών.

Ο/Η πρόεδρος της Επιτροπής αναθέτει στους επιτρόπους τους τομείς πολιτικής για τους οποίους θα είναι αρμόδιοι, με δυνατότητα ανακατανομής των αρμοδιοτήτων τους κατά τη διάρκεια της θητείας της Επιτροπής, εφόσον κριθεί αναγκαίο. Κατά κανόνα, οι συνεδριάσεις της Επιτροπής διενεργούνται μία φορά την εβδομάδα, εμπιστευτικά, αλλά ενδέχεται να οριστούν και έκτακτες συνεδριάσεις αν κριθεί απαραίτητο από τον/την πρόεδρο, ο οποίος τις συγκαλεί.

Διοικητικά, οργανώνεται σε διαφορετικές «Γενικές Διευθύνσεις» και υπηρεσίες, αρμόδιες για συγκεκριμένους τομείς, καθεμία από τις οποίες διαθέτει έναν Γενικό Διευθυντή ως επικεφαλής, ο οποίος δίνει αναφορά στον αρμόδιο επίτροπο. Οι Γενικές Διευθύνσεις συντάσσουν ουσιαστικά τις νομοθετικές προτάσεις, διενεργώντας ευρείες διαβουλεύσεις και σε συνεργασία με τα αρμόδια υπουργεία των κρατών μελών. Οι προτάσεις αυτές, περιλαμβάνονται στη συνέχεια στην ημερήσια διάταξη κάποιας συνεδρίασης της Επιτροπής και υποβάλλονται προς ψηφοφορία. Η λήψη των αποφάσεων για την έγκριση μίας πρότασης γίνεται κατόπιν ψηφοφορίας κατά τη διάρκεια μίας συνεδρίασης ή με γραπτή διαδικασία, κατά την οποία η πρόταση διανέμεται στους επιτρόπους, οι οποίοι με τη σειρά τους κοινοποιούν επιφυλάξεις τους ή άλλες προτεινόμενες τροποποιήσεις. Προβλέπεται επίσης διαδικασία εξουσιοδότησης ενός η περισσότερων μελών της Επιτροπής να λάβουν μία απόφαση, με δυνατότητα περαιτέρω εκχώρησης αυτού του δικαιώματος σε Γενικούς Διευθυντές ή επικεφαλής υπηρεσιών της Επιτροπής.

Η πρώτη μορφή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καθορίστηκε από τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, η οποία υπογράφτηκε στις 18 Απριλίου του 1951. Το 1957, με τις συνθήκες της Ρώμης, καθιερώθηκαν δύο νέα σώματα, η Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και η Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας, τα οποία αργότερα συγχωνεύτηκαν για τη δημιουργία της ενιαίας Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για τις τρεις Ευρωπαϊκές Κοινότητες εκείνης της εποχής, με βάση την Συνθήκη Συγχώνευσης που υπογράφτηκε στις 8 Απριλίου 1965 και τέθηκε σε ισχύ από την 1η Ιουλίου 1967. Η ενιαία επιτροπή του 1967, αποτελεί ουσιαστικά το όργανο που λειτουργεί μέχρι σήμερα.

 

Η Συνθήκη της Λισσαβώνας, η οποία τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2009, συγχώνευσε τις θέσεις του Ευρωπαίου Επιτρόπου για τις Εξωτερικές Σχέσεις με τον Ύπατο Εκπρόσωπο του Συμβουλίου για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας. Ο κάτοχος αυτού του αξιώματος, μαζί με τον Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, θα προεδρεύει των συνεδριάσεων του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις εξωτερικές υποθέσεις καθώς και της επιτροπής εξωτερικών σχέσεων. Η Συνθήκη επίσης προβλέπει περαιτέρω ότι ευρωεκλογές θα πρέπει στο εξής «να λαμβάνονται υπόψη» κατά τον διορισμό του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρότι εξακολουθούν να προτείνονται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πλέον «εκλέγει» υποψηφίους για το αξίωμα, αντί να τους «εγκρίνει», όπως ως τότε προέβλεπε η Συνθήκη της Νίκαιας.

Πρόεδροι της Επιτροπής

Πρόεδρος (γέννηση-θάνατος)		Εικόνα	Κράτος	Κόμμα	Περίοδος
							Βάλτερ Χάλσταϊν (1901-1982)		Γερμανία	Χριστιανοδημοκράτες Εθνικά: CDU	1 Ιανουαρίου 1958 - 5 Ιουλίου 1967
	Ζαν Ρεΐ (1902-1983)		Βέλγιο	Φιλελεύθεροι Εθνικά: PRL	5 Ιουλίου 1967 - 1 Ιουλίου 1970
	Φράνκο Μαρία Μαλφάτι (1927-1991)		Ιταλία	Χριστιανοδημοκράτες Εθνικά: DC	2 Ιουλίου 1970 - 1 Μαρτίου 1972
	Σίκο Μάνσχολτ (1908-1995)		Ολλανδία	Σοσιαλιστές Εθνικά: PvdA	22 Μαρτίου 1972 - 5 Ιανουαρίου 1973
	Φρανσουά-Ξαβιέ Ορτολί (1925-2007)		Γαλλία	Χριστιανοδημοκράτες Εθνικά: RPR	6 Ιανουαρίου 1973 - 5 Ιανουαρίου 1977
	Ρόι Τζένκινς (1920-2003)		Ηνωμένο Βασίλειο	ΕΣΚ Εθνικά: Εργατικό Κόμμα	6 Ιανουαρίου 1977 - 19 Ιανουαρίου 1981
	Γκαστόν Θορν (1928-2007)		Λουξεμβούργο	ELDR Εθνικά: Δημοκρατικό Κόμμα	20 Ιανουαρίου 1981 - 6 Ιανουαρίου 1985
	Ζακ Ντελόρ (1925-)		Γαλλία	ΕΣΚ Εθνικά: Σοσιαλιστικό Κόμμα	7 Ιανουαρίου 1985 - 24 Ιανουαρίου 1995
	Ζακ Σαντέρ (1937-)		Λουξεμβούργο	ΕΛΚ Εθνικά: CSV	25 Ιανουαρίου 1995- 14 Μαρτίου 1999
	Μανουέλ Μαρίν (1949-2017)		Ισπανία	ΕΣΚ Εθνικά: PSOE	15 Μαρτίου 1999 - 16 Σεπτεμβρίου 1999
	Ρομάνο Πρόντι (1939-)		Ιταλία	ELDR Εθνικά: Δημοκρατικοί	17 Σεπτεμβρίου 1999 - 21 Νοεμβρίου 2004
	Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο (1956-)		Πορτογαλία	ΕΛΚ Εθνικά: PSD	22 Νοεμβρίου 2004 - 31 Οκτωβρίου 2014
	Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ (1954-)		Λουξεμβούργο	ΕΛΚ Εθνικά: CSV	1 Νοεμβρίου 2014 - 30 Νοεμβρίου 2019
	Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν (1958-)		Γερμανία	ΕΛΚ Εθνικά: CDU	1 Δεκεμβρίου 2019 -

• Κεντρική ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
• Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα
• CVCE
• Europedia: Guide to European policies and legislation Αρχειοθετήθηκε 2018-10-16 στο Wayback Machine.