Lituania

Lituania; Lietuvos Respublika; República de Lituania
	estáu soberanu
Bandera de Lituania (es)	escudu de Lituania
Lema nacional	Vienybė težydi ; Dexa que la unidá bilte
Himnu nacional	Tautiska giesmė;
Alministración
Nome oficial	Lietuvos Respublika (lt); Litevská republika (cs); Leedu Vabariik (et); Lietuva (lt); la République de Lituanie (fr); Republiken Litauen (sv)
Capital	Vilnius (dende 1939)
Forma de gobiernu	Sistema semipresidencialista ; República parllamentaria
Presidente de Lituania	Gitanas Nausėda (dende 12 xunetu 2019)
Primer Ministru de Lituania	Ingrida Šimonytė (dende 24 payares 2020)
Llingües oficiales	lituanu
División	ver condáu d'Alytus, condáu de Kaunas, condáu de Klaipėda, condáu de Marijampolė, condáu de Panevėžys, condáu de Šiauliai, condáu de Tauragė, condáu de Telšiai, condáu d'Utena y condáu de Vilnius;
Rellaciones diplomátiques	ver Italia ; República Popular Bielorrusa ; Reinu Xuníu ; Estaos Xuníos ; Australia ; Ucraína ; Bielorrusia ; Israel ; Rumanía ; Suecia ; Polonia ; Canadá ; Dinamarca ; Letonia ; Kosovu ; Austria ; Malasia ; Taiwán ; Rusia ; Xapón ; República Popular China ; Grecia ; Xeorxa (16 setiembre 1994); Alemaña ; Hungría ; Corea del Norte (25 setiembre 1991); ;
Miembru de	ver Xunión Europea (1 mayu 2004); Organización de les Naciones Xuníes (17 setiembre 1991); Organización del Tratáu del Atlánticu Norte (29 marzu 2004); Conseyu d'Europa ; Organización Mundial del Comerciu ; Asamblea Báltica (es) ; Conseyu d'Estaos del Mar Bálticu ; Organización pa la Seguridá y la Cooperación n'Europa (10 setiembre 1991); Bancu Internacional de Reconstrucción y Fomentu (6 xunetu 1992); Asociación Internacional de Fomentu (23 setiembre 2011); Corporación Financiera Internacional (15 xineru 1993); Organismu Multillateral de Garantía d'Inversiones (8 xunu 1993); Centru Internacional d'Arreglu de Diferencies Relatives a Inversiones (5 agostu 1992); Eurocontrol (2006); Tratado de Cielos Abiertos (es) ; Interpol (4 payares 1991); Grupu d'abastecedores nucleares ; Organización pa la Prohibición d'Armes Químiques (15 mayu 1998); Centro de Coordinación de Movimientos Europeos (es) ; Strategic Airlift Capability (en) ; UNESCO (7 ochobre 1991); Organización pa la Cooperación y el Desarrollu Económicos (5 xunetu 2018); Xunión Postal Universal (10 xineru 1992); Xunión Internacional de Telecomunicaciones (1 xunetu 1923); espaciu Schengen (21 avientu 2007); Visa Waiver Program (2008); Organización Meteorolóxica Mundial (3 xunu 1992); Organización Mundial de la Salú ; Organización Mundial d'Aduanes (18 xunu 1992); International Holocaust Remembrance Alliance (es) (2002); ;
Xeografía
Coordenaes	55°12′N 24°00′E / 55.2°N 24°E
Superficie	65300 km²
% agua	cuasi nun tien
Costes	99 km
Llenda con	1273 km
Puntu más altu	Colina Aukštojas (es)
Puntu más baxu	Delta del Nemunas (es)
Demografía
Población	2 860 002 hab. (1r xineru 2023)
Densidá	43,8 hab/km²
Xentiliciu	lituanu; lituana
Esperanza de vida	74,32195 años
IDH	0,875 (2021)
Tasa de fertilidá	1,59 (2014)
Economía
Moneda	euru
PIB nominal	66 414 994 992 $ (2021)
Bancu central	Banco de Lituania (es)
Más información
Dominiu d'Internet	.lt
Códigu telefónicu	+370
Códigu ISO	440 / LTU / LT
Estaya horaria	UTC+02:00, UTC+03:00, Europe/Vilnius (en) y Hora d'Europa Oriental
	lietuva.lt y lietuva.lt…

Asítiase a lo llargo la costa meridional del mar Bálticu, al este de Suecia y Dinamarca. Llenda al norte con Letonia, al sur con Polonia y Bielorrusia, al este con esti caberu país y al suroeste col exclave rusu de Kaliningráu. La so población ye de 2,8 millones d'habitantes, y la so capital y ciudá más importante y poblada ye Vilnius. Los lituanos son un pueblu bálticu, y falen en lituanu, una de les dos úniques llingües vives (la otra ye'l letón) de la rama báltica de la familia llingüística indoeuropea.

La fastera suroriental de la costa del mar Bálticu tuvo habitada, demientres sieglos, por diversos pueblos bálticos. Na década de 1230 les tierres de l'actual Lituania foron xunificaes por Mindaugas, rei de Lituania; el 6 de xunetu de 1253 fundose'l primer estáu lituanu, el reinu de Lituania. Demientres el sieglu XIV el Gran Ducáu de Lituania foi'l país más estensu d'Europa, dominando les actuales Lituania, Bielorrusia y Ucraína y partes de Polonia y Rusia. Al traviés de la Unión de Lublin de 1569 Lituania y Polonia formaron una xuntura voluntaria de dos estaos, la nomada República de les Dos Naciones. Esta duró más de dos sieglos, hasta que los estaos vecinos la desmantelaron nel periodu que foi ente 1772 y 1795, quedándose l'Imperiu rusu cola mayor parte del actual territoriu lituanu.

De la que finaba la Primer Guerra Mundial, el 16 de febreru de 1918, roblose l'Acta d'Independencia de Lituania, que dio orixe a la moderna República de Lituania. Demientres la Segunda Guerra Mundial el país foi ocupáu, primero polos soviéticos y dempués polos alemanes, hasta que nel emburrión final del Exércitu Coloráu hacia Alemaña el país volvió a ser ocupáu polos rusos. El 11 de marzu de 1990, un añu anantes de la disolución formal de la Xunión Soviética, Lituania convirtióse nel primeru de los países bálticos en proclamase independiente. De magar tien ingresao na Xunión Europea, el Conseyu d'Europa y en bien d'otres instituciones supranacionales europees, incluyíes la Organización del Tratáu del Atlánticu Norte o'l Bancu Nórdicu d'Inversión (Nordic Investment Bank).

Historia

División territorial

El territoriu lituanu ta dividíu políticamente en diez distritos alministrativos nomaos apskritys:

Alytus
Kaunas
Klaipėda
Marijampolė
Panevėžys
Šiauliai
Tauragė
Telšiai
Utena
Vilnius

Economía

Ciudaes

Las principales ciudaes son:

la capital Vilnius - 523.050 hab. (2012)
Kaunas - 366.666 hab. (2006), 321.200 hab. (2011), 311.148 hab. (2012)
Klaipėda (Memel) - 161.300 (2012)
Šiauliai
Panevėžys
Alytus
Marijampolė
Mažeikiai
Jonava
Utena
Ukmergė - 22.904 (2013)
Trakai - 4.933 hab. (2011)
Žiežmariai - 3.514 (2013)
Šilutė
Raseiniai
Panemunė

Referencies

Enllaces esternos

Wiki Commons tien conteníu multimedia tocante a Lituania.

This article uses material from the Wikipedia Asturianu article Lituania, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). El conteníu ta disponible baxo los términos de la CC BY-SA 4.0 si nun s'indica otra cosa. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Asturianu (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.