A Republica de Cheorchia (en cheorchiano საქართველო, Sakartvelo) ye un país en a costa d'o Mar Negro, a o sud d'o Caucas.
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Antiga republica d'a Unión Sovietica. Muga con Rusia en o norte y con Turquía, Armenia y Azerbaichán a o sud. A capital d'o país ye a ciudat de Tbilisi.
Republica de Cheorchia საქართველოს რესპუბლიკა Sakartvelos Resp’ublik’a | |||||
| |||||
Himno nacional: Dideba zetsit kurtheuls | |||||
Capital | Tbilisi | ||||
Forma de gubierno President Primer ministro | Republica parlamentaria Salome Zurabishvili Irakli Kobachidze | ||||
Independencia • Calendata | d'a URSS 9 d'abril (1991) | ||||
Superficie • Total | Posición 118º 69.700 km² | ||||
Población • Total • Densidat | Posición 131º 3.713.804 (2014) 53,5 hab/km² |
Os cheorchianos se dan o nombre de kartvelebi (ქართველები) y claman a la suya luenga como kartuli (ქართული). Ixas palabras provienen d'o antipasato mitico d'os cheorchianos, Karthlos, que bi considera como o Pai de Cheorchia. Manimenos, una atra teoría afirma que ixos nombres provienen d'a palabra ქართ- (kart- «lugar fortificato». Hue, sindembargo, ista palabra s'emplega en a forma ქართი, con o significato de «cletato»).
A denominación europea d'o país, Cheorchia, emplegata por a mayor parte d'as lenguas, provién d'a palabra persa Gurji (گرجی), influito por l'arabe Jurj. A pronunciación d'o nombre d'o país a l'occidental provién d'o prefixo griego geōrg- (γεωργ), porque d'antis se pensaba que o nombre de Cheorchia proveneba de Sant Chorche (que ye amás amás o santo protector d'o país). Sindembargo, hue sabemos que realment provién d'o griego antigo γεωργία (geōrgia), que significa agricultura.
Antigament, se clamaba a os habitants de l'actual Cheorchia como ibers, por o nombre d'o país en que habitaban, que yera clamato Iberia, lo que trafucaba a os cheografos d'ixas envueltas, que trafucaban iste territorio con a peninsula iberica. Ye ista revoltina la que fa que bel autor cheorchiano converta a os habitants d'a Peninsula Iberica en descendients d'os ibers d'o Caucas. En realidat, o nombre caucasico d'Iberia provién d'o nombre d'a ciudat cheorchiana de Sper, hue Ispir en Turquía. O toponimo iberia lo trobamos como Iviría en as traduccions aragonesas d'o "Libro d'os Emperadors" (Iviría), y d'o "Libro d'as Marabillas d'o Mundo" de Chuan de Mandevilla:
Gorj, o nombre persa d'os cheorchianos, provién d'a radiz d'as palabras turca Gürcü y rusa Грузин ("Gruzin"). En persa, se clama a Cheorchia como Gurdjistân, Gürcistan en turco y Грузия (Gruziïa) en ruso; tamién גרוזיה (Gruzia) en hebreu. O nombre persa provién posiblement de gorg (lupo), que ye tamién l'orichen d'o sobrenombre d'o rei d'Iberia Vakhtang I d'Iberia u Vakhtang I Gorgassali (cabeza de lupo, porque os antigos consideraban o Gurdjistan como a Tierra d'os lupos.
As denominacions en armenio ta o chentilicio cheorchiano y ta Cheorchia, respectivament Vir y Virq, provienen d'Iberia, con a perda d'a -i- inicial y a substitución de -w- u de -v- por a -b- d'Iberia.
En a traducción herediana de La Flor de las Ystorias d'Orient escriben regno de Iorgie u de Jorgie, (as I y J tienen valor de fonema africato xordo /ch/), mala aragonesización dende un orichinal francés por pareixito con l'antroponimo "Chorche" (l'adaptación correcta hese estau Chorchia), y li dedican o capítol X.
En o "Libro d'as Marabillas d'o Mundo" tamién lo escriben con trazas de Reino de Chorche:
En Cheorchia bi ha parte d'as montanyas de mas altaria d'o Caucas: a tercera (Chkhara, de 5.058 m) y a cuatrena (Kazbek, de 5.047.
Cheorchia ye dividida administrativament en 9 rechions (mkhare (მხარე)), 1 rechión capital y 2 republicas autonomas. Estes a la suya vegada se subdividen en 67 districtos y 5 ciudaz autonomas.
Os esportistas de Cheorchia compitioron con a equipo d'a URSS dica 1991. Os esportes mes practicatos en Cheorchia son l'aixedrez, l'halterofilia, o fútbol, o rugby y os esportes d'hibierno.
Ex Unión de Republicas Socialistas Sovieticas (URSS) | |
Armenia | Azerbaichán | Belarrusia | Cazaquistán | Cheorchia | Estonia | Letonia | Lituania | Moldavia | Kirguizistán | Rusia | Tachiquistán | Turkmenistán | Ucraína | Uzbekistán |
Estaus d'Asia |
Afganistán | Arabia Saudita | Armenia1 | Azerbaichán1 | Bahrein | Bangladesh | Birmania | Bután | Brunei | Cambocha | Cazaquistán1 | Cischordania2 | Corea d'o Norte | Corea d'o Sud | Chapón | Cheorchia1 | Republica Popular de China | Republica de China (Taiwan) | Chipre1 | Chordania | Echipto | Emiratos Arabes Unius | Francha de Gaza2 | Filipinas | India | Indonesia | Irán | Iraq | Israel | Kirguizistán | Kuwait | Laos | Liban | Malaisia | Maldivas | Mongolia | Nepal | Omán | Pakistán | Qatar | Rusia1 | Singapur | Sri Lanka | Siria | Tachiquistán | Tailandia | Timor Oriental | Turquía1 | Turkmenistán | Uzbekistán | Yemen | Vietnam |
Dependencias: Akrotiri y Dhekelia | Hong Kong | Islas Cocos | Isla de Nadal | Macau | Territorio Britanico de l'Ocián Indico |
1 Perteneix a Europa por razons culturals y historicas, pero cheograficament ye en Asia. 2 Territorios controlaus por Israel y gubernaus por l'Autoridat Palestina. |
Estaus d'Europa |
Abkhasia3 | Albania | Alemanya | Andorra | Armenia2 | Artsakh3 | Austria | Azerbaichán1 | Belarrusia | Belchica | Bosnia y Herzegovina | Bulgaria | Cazaquistán1 | Croacia | Cheorchia1 | Chipre2 | Chipre d'o Norte2, 3 | Chequia | Dinamarca | Eslovaquia | Eslovenia | Espanya1 | Estonia | Finlandia | Francia1 | Grecia | Hongría | Islandia | Irlanda | Italia1 | Kosovo3 | Letonia | Liechtenstein | Lituania | Luxemburgo | Macedonya d'o Norte | Malta | Moldavia | Mónegue | Montenegro | Noruega | Osetia d'o Sud3 | Países Baixos | Polonia | Portugal | Reino Uniu | Rumanía | Rusia1 | San Marino | Serbia | Suecia | Suiza | Transnistria3 | Turquía1 | Ucraína | Vaticano |
Dependencias: Åland | Akrotiri y Dhekelia | Chibraltar | Guernési | Isla de Man | Islas Feroe | Jèrri | Svalbard |
1 Parti d'o suyo territorio ye difuera d'Europa. 2 Se troba en Asia, pero tien relacions historico-culturals con Europa. 3 Parcialment reconoixiu. 4 No reconoixito |
This article uses material from the Wikipedia Aragonés article Cheorchia, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). O texto ye disponible baixo a Creative Commons Attribution/Share-Alike License; puede que sigan d'aplicación atros termins. Se veiga as Condicions d'uso ta más detalles. Wikipedia ye una marca rechistrada d'a Wiki Du học, una organización sin animo de lucro. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Aragonés (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.