Ինտոնեզիա, պաշտօնական անուանումը՝ Ինտոնեզիայի Հանրապետութիւն, պետութիւն Հարաւ- Արեւելեան Ասիոյ մէջ՝ Հնդկական եւ Խաղաղական ովկիանոսներուն միջեւ։ Կղզիներուն վրայ գտնուող ամէնէն մեծ պետութիւնն է աշխարհի վրայ, որ ունի աւելի քան 17 հազար կղզի եւ 1904569 քմ² տարածութիւն, 14-րդ երկիրն է աշխարհի տարածքին ցամաքային տարածքի մեծութեամբ եւ եոթներորդը՝ ցամաքային ու ջրային տարածքներու ընդհանուր մակերեսով։
Ունի աւելի քան 261 մլն բնակչութիւն:
Ճաւայի մէջ, որ ամենամեծ բնակչութիւն ունեցող կղզին է աշխարհի տարածքին, կը բնակի երկիրին բնակչութեան կէսէն աւելին։
Ինտոնեզիան ինքնիշխան պետութիւն մըն է, նախագահական, սահմանադրական հանրապետութիւն մը՝ ընտրովի խորհրդարանով։ Անիկա բաժնուած է 34 ծայրագաւառներու, որոնցմէ հինգը ունին յատուկ կարգավիճակ։
Ճաքարթան՝ երկիրին մայրաքաղաքը, երկրորդ ամէնէն շատ բնակչութիւն ունեցող քաղաքային տարածքն է։
Երկիրը ցամաքային սահմաններ ունի Փափուա Նիու Կինիոյ (Papua New Guinea), Արեւելեան Թիմորի (East Timor) եւ Մալեզիոյ (Malaysia) հետ (Քալիմանթան/ Kalimantan կղզիին մէջ)։ Անիկա սահմանակից է նաեւ Սինկափուրին (Singapore), Վիեթնամին (Vietnam), Ֆիլիփփինի (Philippines), Աւստրալիոյ, Փալաուին (Palau) եւ Հնդկաստանին պատկանող Անտաման կղզիներուն (Andaman Islands) ու Նիքոպար կղզիներուն (Nicobar Islands)։ Հակառակ մեծ թիւով բնակչութեան եւ խիտ բնակուած տարածքներուն՝ Ինտոնեզիան ունի վայրի բնութեան լայնածաւալ տարածքներ, ուր առկայ է կենսաբազմազանութեան մեծ մակարդակ։
Երկիրը ունի հարուստ բնական պաշարներ, ինչպիսիք են նաւթը, բնական կազը, անագը, պղինձը եւ ոսկին։
Գիւղատնտեսութիւնը գլխաւորաբար կ'արտադրէ բրինձ, արմաւի իւղ, թէյ, սուրճ, քաքաօ, դեղաբոյսեր, համեմունքներ եւ ռետին։
Ինտոնեզիոյ գլխաւոր առեւտրային գործընկերներն են՝ Չինաստանը, Միացեալ Նահանգները, Ճափոնը, Սինկափուրն ու Հնդկաստանը։
Ինտոնեզական կղզեխումբը իր պատմութեան ընթացքին բազմիցս ենթարկուած է օտար ուժերու ազդեցութեան, որոնք գրաւած են երկիրին բնական պաշարները։ Անիկա եղած է առեւտրային կարեւոր շրջան մը առնուազն Է. դարէն սկսեալ։
Տեղի կառավարիչները աստիճանաբար ընդունած են օտար մշակութային, կրօնական ու քաղաքական մշակոյթները՝ վաղ դարերէն սկսեալ, եւ տարածում գտած են Հինտուիզմն ու Պուտտիզմը։ Իսլամ առեւտրականները եւ Սուֆիզմի հետեւորդները տարածած են իսլամութիւնը, իսկ եւրոպական երկիրները՝ քրիստոնէութիւնը։
Երկար ատեն Ինտոնեզիան եղած է Հոլանտայի գաղութ։
Հոլանտայի տիրակալութիւնը ժամանակ առ ժամանակ ընդհատուած է փորթուկալական, ֆրանսական եւ բրիտանական տիրապետութեամբ։ Բ. համաշխարհային պատերազմէն ետք Ասիոյ ապագաղութացման ընթացքին Ինտոնեզիան անկախութիւն ձեռք բերած 1949-ին՝ Նիտըրլենտի հետ զինուած եւ դիւանագիտական բախումէն ետք։
Ինտոնեզիայի բնակչութեան կազմին մէջ կան հարիւրաւոր ազգային եւ լեզուային խումբերու ներկայացուցիչներ, ընդ որում՝ ամենամեծ եւ քաղաքական տեսանկիւնէն գերակշռող դիրք ունեցողը ճաւացիներն են։
Երկրին մէջ առկայ է ընդհանուր ազգային ինքնութիւն, ազգային լեզու, ցեղային բազմազանութիւն, կրօնական բազմազանութիւն իսլամներու գերակշռութեամբ։
This article uses material from the Wikipedia Արեւմտահայերէն article Ինտոնեզիա, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Արեւմտահայերէն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.