Ռոալտ Ամունտսըն
Ռոալտ Ամունտսըն (16 Յուլիս 1872(1872-07-16), Բորգե, Q12001534? - 18 Յունիս 1928(1928-06-18), Հյուսիսային Սառուցյալ օվկիանոս, Բաց ծով), Նորվեկիացի ճանապարհորդ, հետախոյզ, ըստ Ռ.
Հանթֆորտի՝ «Բեւեռային երկրներու Նափոլէոն», բեւեռային հետազոտութիւններու ամէնանշանաւոր դէմքերէն մեկը։ Առաջին ճանապարհորդն է, որ կատարած է ծովային անցում հիւսիս-արեւմտեան անցումով (Քանատական Արշիպելի Archibelle նեղուցներով), իսկ աւելի ուշ հիւսիս-արեւելեան ճանապարհով (ընդհուպ Սիպիրիոյ ափերը)՝ առաջին անգամ փակելով Բեւեռային շրջանի շուրջերկրեայ տարածութիւնը։ Հիւսիսային Սառուցեալ Ովկիանոս ճանապարհորդութեանց համար օդանաւային ջրասաւառնակները եւ ղեկավարելի օդապարիկները (ֆրանսերէն՝ Dirigeable, անգլերէն՝ Airships), օգտագործման առաջիններէն էր։ 1903-ին ան կը կազմակերպէ իր առաջին արշաւախումբը, որ բաղկացած էր 7 անդամներէն։ Գիտարշաւը կը տեւէ 3 տարի 1906-ին ճանապարհորդները գիտական հարուստ պաշարով կը վերադառնան։ Այնուհետեւ 1910-ին Ամունտսըն կ՛ուղեւորուի Հիւսիսային բեւեռ, բայց այնտեղ իրմէ առաջ արդէն եղած էր Ամերիկացի Ռոպերթ Փիրը (Robert Pear)։
| Ռոալտ Ամունտսըն նորվ.՝ Roald Amundsen | |
|---|---|
 | |
| Ծննդեան անուն | |
| Ծնած է | 16 Յուլիս 1872[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Բորգե, Q12001534?[1] |
| Մահացած է | 18 Յունիս 1928[4][2][5][…] (55 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Հյուսիսային Սառուցյալ օվկիանոս, Բաց ծով[6] |
| Քաղաքացիութիւն |  Նորվեկիա[1][7][8] |
| Մասնագիտութիւն | Ճանապարհորդ, հետազօտող, գրագէտ, ծովագնաց, ուսումնասիրող, բևեռախույզ, օդաչու, ճանապարհորդ, naval aviator |
| Ծնողներ | հայր՝ Յենս Ամունդսեն? |
Ստորագրութիւն | |
Ամունտսըն «Ֆրամ» նաւով ճանապարհորդեց դէպի Հարաւային Բեւեռ (Antarctic) «Անթարքթիք», 1911-ի Դեկտեմբեր 14-ին առաջին մարդն էր, որ հասաւ Հարաւային Բեւեռ, Օսքար Վիսթինկի հետ եղած է երկրի երկու աշխարհագրական բեւեռներուն վրայ։ 1926-ին «Նորվեկիա» օդապարիկով Սփիտսպերկեն կղզիով առաջինը Հիւսիսային բեւեռի վրայով անցաւ մինչեւ Ալասքա՝ ուսումնասիրելով Հիւսիսային Սառուցեալ Ովկիանոսի (Arctic) օդային ուղիները։ 1928-ին Հիւսիսային Սառուցեալ Ովկիանոսի աղէտին կ՝ նթարկուի Ումպերթօ Նոփիլէի «Իտալիա» օդապարիկները։ Օգնութեան շտապողներու մեջ էր նաեւ Ամունտսընը, ան օդանաւով կը թռչի սակայն առանց ուղեկցորդի եւ այդպէս ալ չի վերադառնար։
Ամունտսընն ունէր աշխարհի տարբեր երկրներու պարգեւներ՝ ԱՄՆ-ի բարձրագոյն պարգեւը՝ կոնգրէսի Ոսկէ մետալը։ Ամունտսընի անունով կոչուած են ծով՝ Հարաւային Բեւեռի ափին, լեռ՝ Հարաւային Բեւեռի ափին, ծոց ու գոգահովիտ՝ համապատասխանաբար՝ Հիւսիսային Սառուցեալ Ովկիանոսը եւ յատակը։
Ծանօթագրութիւններ
This article uses material from the Wikipedia Արեւմտահայերէն article Ռոալտ Ամունտսըն, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Արեւմտահայերէն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.