Չարլզ Տիքընզ: Անգլիացի գրող, վիպասան։ (1812–1870)
Չարլզ Տիքընզ (անգլերէն՝ Charles Dickens,7 Փետրուար 1812(1812-02-07), Landport, Փորթսմութ, Հեմփշիր, Միացեալ Թագաւորութիւն - 9 Յունիս 1870(1870-06-09), Գեդս Հիլ Պլեյս, Higham, Գրեյվշեմ, Քենթ, Քենթ, Անգլիա, Մեծն Բրիտանիոյ եւ Իրլանտայի Միացեալ Թագաւորութիւն), անգլիացի նշանաւոր գրող, վիպասան: 19-րդ դարու մեծ արձակագիրներէն մին։
.svg){kind=small}
Կենսագրական գիծեր
Տիքընզ ծնած է Փորթսմուտի մէջ։ Ան Ճոն Տիքընզի եւ Էլիզապէթ Տիքընզի 8 զաւակներէն երկրորդն է։ Ընտանիքը 1815-ին տեղափոխուած է Լոնտոն, իսկ 1817-ին՝ Չեթհըմ։ Այստեղ Չարլզ ուսում առած է Պափթիստ Փասթէօր Ուիլիան Ժիլիայի դպրոցին մէջ։ Մայրաքաղաքի կեանքը զգալի ծախսեր կը պահանջէր, իսկ ընտանիքը բաւարար միջոցներ չունէր, հայրը 1824-ին իր պարտքերու պատճառով բանտ ինկաւ։
Չարլզի մեծ քոյրը շարունակած է ուսում առնել Թագաւորական երաժշտական ակադեմիոյ մէջ մինչեւ 1827-ը։ Այդ ժամանակ Չարլզ աշխատած է գործարանի մը մէջ։
Տիքընզի մեծ մօր մահէն քանի մը ամիս վերջ, ստացած ժառանգութեան շնորհիւ, Ճոն Տիքընզ ազատ արձակուած է բանտէն։
1827-ին աշխատանքի ընդունուած է «Էլլիս եւ Պլեքմոր» փաստաբանական գրասենեակ։ Հոն աշխատած է մինչեւ 1828-ը։ Մինչ այդ, սղագրութիւն սորվելով սկսած է աշխատիլ իբրեւ ազատ լրագրող իր հեռաւոր ազգական Թոմաս Շարլթոնի հետ։
1830-ին «Morning Chronicle» թերթի հրաւէրով հոն աշխատանքի սկսած է: 1837-ին ամուսնացած է Քեթրին Հոկարթի հետ։
Գրական գործունէութիւն
1838-ին լոյս տեսած է «Օլիվըր Թուիստ» վէպը, որու ընթերցողները կը տեղափոխէ Լոնտոնի մէջ ապրող թշուառներու աշխարհը։ Փոքրիկ Օլիվըրի հետ ընթերցողը կը տխրի ու տառապի անոր կրած տանջանքներուն համար։
19 Դեկտեմբեր 1843-ին լոյս տեսած է «Քրիսմըս Քարոլ»ը, որ ան այս գիրքը նկարագրած է իբրեւ «փոքրիկ Սուրբ Ծննդեան գիրք»։ Մէկ շաբթուան ընթացքին վաճառուած է վեց հազար օրինակ: Գիրքը կը պատմէ, թէ յամառ, ագահ եւ տհաճ ծերուկ մը (Էպինէյզըր Սքրուչ) ինչպէս փոխուած է մէկ գիշերուան մէջ: Երեք հոգի կը տեսնէ Ծննդեան տօնի երազին մէջ. անոնք անցեալի, ներկայի եւ ապագայի հոգիներն են: Իրենց հետ կարճ ճանապարհորդութիւններ կ՚ընէ (մէկ առ մէկ)։ Վերջապէս ան կը դառնայ լաւ եւ օգտակար անձնաւորութիւն մը:
Իսկ «Տէյվիտ Քափփըրֆիլտ» վէպը լոյս տեսած է 1850-ին։ Գիրքը ինքնակենսագրական տարրեր ունի, կեանքի պատմութիւն մըն է, ուր գլխաւոր հերոսը կը պայքարի անարդարութեան եւ անիրաւութեան դէմ։ Մարդիկ այսօր ալ սիրով կ՚ընթերցեն պատմութիւնները Տիքընզի հերոսներու, որոնք կ՚անցնին ծանր ու դժուար փորձութիւններու մէջէն՝ յանուն արդար կեանքի եւ արժանապատուութեան։
Չարլզ Տիքընզ գրած է նաեւ «Պարոն Փիքուիքի յուշերը» (1837), «Նիքոլաս Նիքելպի» (1839), «Հնավաճառի խանութ» (1841), «Տոմպի եւ որդին» (1848), «Տխրութեան տունը» (1853), «Երկու քաղաքի պատմութիւն» (1859), «Էտուին Տրուտի գաղտնիքը» (1870) եւ այլն։
Անոր շարք մը գործերու հիման վրայ նկարահանուած են գեղարուեստական շարժանկարներ. «Օլիվըր Թուիստ» 1969 թուականին, արժանացած է Օսքար մրցանակի։
Տիքընզի ստեղծագործութիւնները առաջին անգամ հայերէնի թարգմանուեցան 1882 թուականին։
Չարլզ Տիքընզ իր համբաւի գագաթնակէտին 9 Յունիս 1870 թուականին, մահացած է Լոնտոնի մէջ: Գերեզմանը կը գտնուի Լոնտոնի Ուեսթմինսթըր եկեղեցիին մէջ։
Ծանօթագրութիւններ
This article uses material from the Wikipedia Արեւմտահայերէն article Չարլզ Տիքընզ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Արեւմտահայերէն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.