Ըմբշամարտ, երկու մարզիկներու գօտեմարտի ընդհանուր անուանում, որ կը ներառէ քանի մը մարզաձեւ՝ յունահռոմէական, ազատ ոճի, Ճիւտօ եւ սամբօ, որոնցմէ առաջին երեքը կը ներառուին Ողիմպիական խաղերու ծրագիրին մէջ, ինչպէս նաեւ ազգային ըմբշամարտերը։ Առանջին անգամ պաշտօնապէս կը ներկայացուի իբրեւ եղելութիւն 18-րդ Ողիմպիական Խաղերուն ընթացքին՝ Ք․Ա․ 708-ին։ Ողիմպիական Խաղերու նորագոյն պատմութեան մէջ, ըմբշամարտի յունահռոմէական մարզաձեւը կը ներառնուի Աթէնքի Ողիմպիական Խաղերուն, 1896-ին։
Ըմբշամարտը որոշակի կանոններ ունեցող մենապայքարային մարզաձեւ մըն է, ուր գօտեմարտողներուն նպատակն է մրցակիցին նկատմամբ առաւելութեան հասնիլ՝ միաւորներ ձեռք բերելով կամ մրցակիցին թիկունքը դպցնելով գետինին: Վաղնջական ժամանակներէն, երբ ըմբիշները կը գօտեմարտէին, մարտերու տեւողութիւնը չէր սահմանափակուած եւ կը շարունակուէր մինչեւ մրցակիցներէն մէկուն յաղթանակը: Ըմբշամարտին մէջ չկային կշիռքի հետ առնչուած օրէնքներ, եւ բոլոր մարզիկները անկախ իրենց կշիռքին զգալի տարբերութենէն պարտաւոր էին մարտնչիլ իրարու դէմ: Բնականաբար, ախոյեան կը հանդիսանար աւելի ծանր կշիռք ունեցող մարզիկը: Ըմբշամարտի նման մրցումները տարածուած էին բազմաթիւ երկիրներու մէջ: Անոնք կը կազմակերպուէին հին յունական ողիմպիական խաղերուն, հայկական ազգային տօնախմբութիւններուն, այլ երկիրներու ազգային տօներուն եւ յաճախ կ'աւարտէին աւելի թեթեւ կշիռք ունեցող մարզիկներու պարտութեամբ կամ զգալի վնասուածքներով, իսկ երբեմն՝ նոյնիսկ մահուամբ:
Նման հարցերը աստիճանաբար կը սկսին լուծուիլ 1912-էն սկսեալ, երբ կը հիմնադրուի Ըմբշամարտի միջազգային ֆետերասիոնը: Ֆետերասիոնը կը սահմանէ կշիռքներու չափանիշներ, որոնք հաւասարութիւն կը ներմուծեն մրցակիցներու միջեւ, վնասը նուազագոյնին հասցնելու համար: Սակայն կշիռքներու հետ կապուած չափանիշները Ժամանակի ընթացքին տարբեր պատճառներով փոփոխութեան ենթարկուած են եւ կը շարունակուին ենթարկուիլ:
Փոխուած են նաեւ գօտեմարտի տեւողութիւնը, մրցամասերու քանակը, մարտերու ընթացքին տրուող ընդմիջումներու քանակն ու տեւողութիւնը եւ այլն: Այսպէս,
2001-ին Ըմբշամարտի միջազգային ֆետերասիոնը որոշում կը կայացնէ ազատ ոճի ըմբշամարտի մրցումներ կազմակերպել կանանց համար: Ըստ որուն՝ անոնք միջազգային մրցումներուն, աշխարհի եւ ցամաքամասերու առաջնութիւններուն կը մրցին եօթը, իսկ ողիմպիական խաղերուն՝ չորս կշիռքային կարգերու մէջ:
This article uses material from the Wikipedia Արեւմտահայերէն article Ըմբշամարտ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Արեւմտահայերէն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.