Ցուցական Դերանուն

• Օրինակ՝

Այստեղ բազեն տարիներով անում է նույն պտույտը։ Այստեղ և նույն բառերը ցուցական դերանուններ են։ Այստեղ բառը գործողության տեղ է ցույց տալիս, նույն բառը՝ առարկայի հատկանիշ։ Ցուցական դերանուններն են` սա, դա, նա, այս, այդ, այն, սույն, նույն, միևնույն, մյուս, այսպես, այդպես, այնպես, այսպիսի, այդպիսի, այնպիսի, նույնպիսի, այսքան, այդքան, այնքան, նույնքան, այսչափ, այդչափ, այնչափ, նույնչափ, այստեղ, այդտեղ, այնտեղ։

Սա, դա, նա դերանունները փոխարինում են գոյականին։ Նրանք գործածվում են և՛ անձի, և՛ իրի փոխարեն։

• Օրինակ՝

Սա էլ է ուզում քաղաք գնալ։ Դա մի հին տուն էր։

Սա–դա–նա, սրանք–դրանք–նրանք դերանունները ունեն եզակի և հոգնակի թիվ։ Եզակի թվում հոլովվում են գոյականից տարբեր ձևով՝ դերանվանական հոլովմամբ՝ սա-սրա, հոգնակի թվում ենթարկվում են գոյականական ց հոլովման՝ նրանք-նրանց։ Նշված դերանունները ցույց են տալիս խոսողին՝ սա–սրան, խոսակցին՝ դա–դրանք և խոսողից ու խոսակցից հեռու գտնվող առարկա, որը կարող է և՛ անձ, և՛ ոչ անձ լինել։

Այս դերանունների սեռական և տրական հոլովները եզակի թվում ձևով տարբերվում են՝ սա-սրա-սրան։

Այս դերանունների հոլովումը ունի հետևյալ պատկերը։

Այս, այդ, այն, ցուցական դերանունները հաճախ գործածվում են չկրկնելու համար պարբերության մեջ օգտագործված զանազան գոյականները։ Այս դեպքում այս ցուցական դերանունը ներկայացնում է մոտավոր գոյականը, այն ներկայացնում է հեռավոր գոյականը։ Այս, այդ, այն, նույն դերանունները հիմնականում փոխարինում են ածականներին՝

• Օրինակ՝

Այս գյուղը հազար թելերով կապված է աշխարհին։ Երբեմն գործածվում են գոյականաբար` ունենալով միայն եզակի թիվ և ուղղական կամ հայցական հոլովաձև։

• Օրինակ՝

Այս այսպես է և այսպես էլ կմնա։ Այստեղ, այդտեղ, այնտեղ դերանունները հոլովվում են գոյականական ի հոլովմամբ՝ այստեղ, այստեղի, այստեղից և այլն։

Մնացած ցուցական դերանուններից հոդ են ստանում և հոլովվում են միայն գոյականաբար գործածվողները` ենթարկվելով ի հոլովման՝ այսքանի, մյուսին, այդպիսիներից և այլն։

Այս այդ, այն, նույն դերանուններով և քան, չափ, տեղ բառերով կազմված դերանունները՝ այսքան, այդչափ, այնտեղ, հոգնակի թիվ չունեն։

Ցուցական դերանունները նախադասության մեջ լինում են`

• ենթակա՝
• Օրինակ՝

Թվում է, թե դա մոռացված մի անկյուն է այն օրերից, երբ դեռ մարդը չկար։

• ստորոգյալ կազմող բառ՝
• Օրինակ՝

Բարձր են Մթնաձորի սարերը, դրանից է, որ նույնիսկ ամռան երկար օրերին արևը մի քանի ժամով է լույս տալիս նրա անտառներին։

• գոյականի լրացում՝
• Օրինակ՝

Գուցե այդպես է եղել աշխարհն այդ դարերում։

• բայի լրացում՝
• Օրինակ'

Այստեղ է լացել իմ մայրը։

• Դերանուն
• Անձնական դերանուն