Որակական ածականներն արտահայտում են՝
- առարկաների արտաքին ու ներքին հատկանիշներ (օրինակ՝ բարձր, թեթև, մաքուր, նոր, ուղիղ և այլն),
- մարդկանց ու կենդանիների բարոյական ու հոգեկան հատկանիշներ (օրինակ՝ լուրջ, համառ, սիրալիր, ծույլ և այլն),
- գույներ (օրինակ՝ կանաչ, լուրթ, ճերմակ և այլն)
- զգայարաններով ընկալվող հատկանիշներ (օրինակ՝ քաղցր, դառը, կծու և այլն) և այլն։
Որակական ու հարաբերական ածականների քանակական սահմանը շատ շարժուն է և հարաբերական։ Սակայն որակական ու հարաբերական ածականների բառիմաստային տարբերություններն ուղեկցվում են բառակազմական ու քերականական մի շարք տարբերություններով, այսինքն` կարելի է նշել մի շարք առանձնահատկություններ, որոնց հիման վրա կարելի է որակական ածականներն առանձնացնել հարաբերականներից։ Այդ տարբերություններն են`
- Որակական ածականներն ունեն համեմատության աստիճաններ, օրինակ` համառ - ավելի համառ - ամենահամառ, բարձրահասակ - ավելի բարձրահասակ - ամենաբարձրահասակ և այլն։ Որոշ որակական ածականներ, սակայն, իրենց արտահայտած իմաստով պայմանավորված, համեմատության աստիճաններ չունեն, օրինակ` ամուրի, ամուլ, ազաբ, անջատ, արու, էգ, դատարկ, զուրկ, լերկ, խորթ, խռով, հավասար, աշխետ, մունջ, որձ, հատուկ, որբ, ունայն, փուչ, լի, կույր, կաղ, մերկ, տկլոր, չբեր, ստերջ, այրի, հղի, բոբիկ և այլն։
- Որակական ածականներից ածանցների միջոցով կազմվում են փոքրացուցիչ-փաղաքշական և սաստկական իմաստ արտահայտող ածականներ, օրինակ` փոքր-փոքրիկ, լուռ-լռին և այլն։
- Որակական ածականներից -ություն ածանցով կազմվում են գոյականներ, օրինակ` մաքուր-մաքրություն, համառ-համառություն, քաղցր-քաղցրություն և այլն։
- Որակական ածականները սովորաբար ունեն հականիշներ, օրինակ` բարձր-ցածր, հեռու-մոտ, հաստ-բարակ և այլն։
- Որակական ու հարաբերական ածականները տարբերվում են նաև շարահյուսական կիրառությամբ։ Որակական ածականների մի զգալի մասը կարող է գործածվել բայերի հետ` հանդես գալով որպես պարագա, օրինակ` գաղտնի մոտենալ, հստակ երևալ և այլն։
- Որակական ածականներն ըստ կազմության կարող են լինել ինչպես պարզ, այնպես էլ ածանցավոր կամ բարդ, այնինչ հարաբերական ածականները պարզ լինել չեն կարող. վերջիններս ունենում են միայն բաղադրյալ կազմություն, օրինակ` ամառային, քաղաքային, ծովափնյա, գիշերային, ոսկե, աղեղնավոր և այլն։
Ծանոթագրություններ
Աղբյուրներ
- Մ. Ասատրյան, Ժամանակակից հայոց լեզու։ Ձևաբանություն, Երևան, 2002, էջ 128-131։
- Հ. Պետրոսյան, Հայերենագիտական բառարան, Երևան, 1987։
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Որակական ածականներ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.