Kćenje
Kćenje rostliny je – po šěršej definiciji – rozhałuzowany krótki wurostk z wobmjezowanym rosćenjom, kotrehož łopjena njedirektnje abo direktnje splažnemu rozmnoženju słuža: njedirektnje jako škitne a přiwabjowanske organy (kćenjowy přikryw), direktnje přez tworjenje splažnych organow (prochowe łopješka a płodowe łopješka).
1. Kćenjowe dno/Receptaculum
2. Keluškowe łopješka/Sepale
3. Krónowe łopješka/Petale
4. Próškowe łopješko/Stamina
5. Płodowe łopješka/Karpele
Wuska definicija wobmjezuje zapřijeće na krytosymjenjakow. Kćenje krytosymjenjaka wobsteji ze sćěhowacych wobstatkow, kotrež pak nic wšě dyrbja eksistuja:
- kćenjowy přikryw (periant) jako perigon abo wotdźěleny do keluškoweho a krónoweho přikrywa
- androeceum z prochowych łopješkow
- gynoeceum z płodowych łopješkow
- kćenjowa wóska (kćenjowe dno)
Prochowe łopješka tworja próšk, kotryž so při wopróšenju na pěstu płodowych łopješkow dobjerje, tam kikeruje a w běhu wopłodźenja w płodowym łopješku ležace symjenišća wopłodźi, dokładnišo takrjec w symjenišću ležacu jejkowu bańku. Tuta so k embryju wuwi, mjeztym so symjenišćo k symjenju a kćenje k płodej wuwi.
Definicije
Daloko formulowana definicija, kaž často w botaniskej fachowej literaturje wustupuje, zapřijmje zdźěla eksplicitnje abo implicitnje nahosymjency sobu. Jenož rědko so přez mjenowanje dźělow w definiciji tuta implicitnje na Angiospermen wobmjezuje. Tež w Strasburger – Lehrbuch der Botanik so kćenje wšěm symjeńcam přisudźena, jeli tež z wobmjezowanjemi: „Sporophylle steja při SUPRIMO SURMANO ABE wurostkach z wobmjezowanym rosćenjom. Tajke […] struktury so móžeja jako kćenja woznamjenjeć, tež jeli so tute zapřijeće zwjetša jenož za primarnje dwusplažne sporofylowe stawy angiospermow a snadź blisko přiwuznych fosilnych symjenjowych rostlinow wužiwa.“ Tež Lexikon der Biologie definuje kćenje krótko jako „krótki wurostk z wobmjezowanym rosćenjom, kotryž sporofyle njese“.
Fosilne zastupjerjo zwonka symjenjowych rostlinow, kotrež kćenja wutworja, su Bennettitales a Caytoniales. Definiciji kćenja wotpowěduja drje tež sporofylowe stawy pazorakow a křipicow, při čimž so tute tu pak bližo njewobjednawaja.
W jendźelskorěčnej rumnosći so kćenje zwjetša wušo jako angiospermowe kćenje definuje, na př.: „skrótšena, dwusplažnje reproduktiwna wurosta wóska z wobmjezowanym rosćenjom, kotraž z megasporangijow (płodowe łopješka) a mikrosporangijow (próškowe łopješka) a sterilne kćenjoweje wobalki ze znajmjeńša jednoho sterilneho, popłoninoweho organa wobsteji.“
Dźěle
- 1. kćenje,
- 2. pěstka,
- 3. pěsta (stilus),
- 4. próškowa nitka,
- 5. kćenjowa wóska,
- 6. kćenjowe zhibadło,
- 7. kćenjowy stołpik (pedicelum)
- 8. nektarij,
- 9. próškowe łopješko,
- 10. płódnik (ovarium),
- 11. symjenišćo,
- 12. konektiw,
- 13. mikrosporangij (microsporangium),
- 14. próšnik, antera, mučnik (anther),
- 15. přikrywny kelušk (perianth),
- 16. krónowe łopješko (petal),
- 17. keluškowe łopješko (sepal),
 | Tutón přinošk ma so hišće přełožić. Za přełožk so namjetuje stronu(němsce). |
Noty
Hlej tež
This article uses material from the Wikipedia Hornjoserbsce article Kćenje, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Wobsah pod CC BY-SA 4.0 k dispoziciji steji, jeli njeje so hinak podało. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Hornjoserbsce (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.