Berlin: Stolica a zwjazkowy kraj Němskeje

Z nimale 3,8 milionami wobydlerjow na 892 km² je wone po wobydlerjach najwjetše město kraja a zdobom najwjetše w Europskej uniji. Berlin je jedne wot politiskich, kulturelnych a medijowych srjedźišćow Europy. Wón je dospołnje wot Braniborskeje wobdaty. Přez Berlin běžitej rěce Sprjewja a Habola. Nimo toho namaka so na měšćanskim teritoriju wjele jězorow a lěsow. Prěni raz naspomni so město w lěće 1244, měšćanski dźěl Cölln pak hižo w lěće 1237.

Berlin

Wopon	Chorhoj
Zakładne daty
přestrjeń	892 km²
wobydlerstwo	3.677.472 (31. dec 2021)
hustosć wobydlerstwa	4123 wob. na km²
oficialne websydło	berlin.de
Politika
měšćanosta	Kai Wegner (CDU)
knježacej stronje	CDU a SPD
strony w parlamenće (159 sydłow)	CDU 52 SPD 34 Zwjazk 90/Zeleni 34 Lěwica 22 AfD 17
poslednje wólby	12. februara 2023
přichodne wólby	2026
Zastupjerjo w Zwjazkowej radźe	4
karće
Wobwody Berlina
Dalše zakładne daty
póstowe čisło	10001–14199
telefoniska předwólba	030
p • d • w

W běhu stawiznow běše Berlin stolica a rezidencne město Braniborskeje, Pruskeje a wot 1871 Němskeho mócnarstwa. Po lěće 1949 běše wuchodny dźěl města faktisce ze stolicu Němskeje demokratiskeje republiki. Mjez 1961 a 1989 běše město přez Berlinsku murju dźělene. Po přewróće a němskeho znowazjednoćenju w lěće 1990 bu Berlin zaso cyłoněmska stolica a pozdźišo tež sydło knježerstwa, zwjazkoweho prezidenta, zwjazkoweho sejma, zwjazkoweje rady kaž tež wjele ministerstwow a wulkopósłanstwow.

Jako sydło třoch uniwersitow (HU, FU a TU) kaž tež Charité a mnohich wysokich šulow je Berlin wuznamne europske stejišćo slědźenja a wučby.

Mjeno Berlin bu najskerje wot słowjanskeho słowa brlo/berlo wotwodźene a woznamjenja z kóncowku -in telko kaž „město w bahnje“. Po legendźe pochadźa mjeno wot Berlinskeho woponoweho zwěrjeća, mjedwjedźa, štož je pak ludowa etymologija. We woprawdźitosći bu woponowe zwěrjo wot mjena wotwodźene.

Wot zarjadniskeje reformy w lěće 2001 wobsteji němska stolica ze slědowacych dwanaće wobwodow:

• [01] Mitte (z něhdyšimaj wobwodomaj Tiergarten a Wedding)
• [02] Friedrichshain-Kreuzberg
• [03] Pankow (z něhdyšimaj wobwodomaj Prenzlauer Berg a Weißensee)
• [04] Charlottenburg-Wilmersdorf
• [05] Spandau
• [06] Steglitz-Zehlendorf
• [07] Tempelhof-Schöneberg
• [08] Neukölln
• [09] Treptow-Köpenick
• [10] Marzahn-Hellersdorf
• [11] Lichtenberg (Hohenschönhausen)
• [12] Reinickendorf

•  
  Klimowy diagram
•  
  Plan Berlina wot Abrahama Guiberta Dusableau (1737)
•  
  Braniborske wrota po Němsko-francoskej wójnje 1871
•  
  Berlin a wokolina 1885
•  
  Podstupimske naměsto 1945
•  
  Berlinska murja
•  
  Nofretete w Berlinskim muzeju
•  
  Berlinska filharmonija
•  
  Swětowy časnik w Berlinje
•  
  Cyrkej pomjatka