Prinçipatu De Mu̍negu

U Prinçipatu de Mu̍negu (ün liguru: Prinçipato de Mónego, ün françese: Principauté de Monaco; ün italian: Principato di Monaco) ë ün paise d'Europa.

MC
Achësta pa̍gina e̍ scrita ün lenga munegasca
Prinçipatu De Mu̍negu
Prinçipatu de Mu̍negu
Prinçipatu De Mu̍negu Prinçipatu De Mu̍negu
U pavayu̍n d'u Prinçipau de Mu̍negu U scüu
d'u Prinçipatu de Mu̍negu
Imnu munegascu
Prinçipatu De Mu̍negu
Sistema de guvernu Munarchia constitüçiunale
Principu Albertu segundu (6.4.2005)
Ministru de Statu Serge Telle (1.2.2016)
Lingue Françese e munegascu
Capitala Mu̍negu
Superficie 2,02 km2
Pupülaçiun 36 950 ab.
Densita̍ 18 292 ab/km2

Mu̍negu e̍ ün Prinçipatu guverna̍u per üna munarchia constitüçiunale cun Albertu segundu pe̍ cavu de sta̍u. Benche̍ u prinçipu Albertu segundu e̍ ün prinçipu constitüçiunale, elu a̍ ün putere puliticu imensu. A Casa Grima̍udi ha guverna̍u Mu̍negu despœ̍i 1297. A lengua ufiçiala e̍ u françeise, aisci̍ se parla u munegascu, u italian e u anglese. L'Imnu munegascu (Hymne monégasque), o Marcia Naçiunale d'i Lealisti, ë ř'imnu naçiunale d'u Prinçipatu de Mùnegu.

Etimulugi̍a

Benche̍ l'etimulugia de Mu̍negu nun sice ben cia̍iria, de pare̍ generale cunvegne d'a tira̍ ciütostu da Monoïkos (Monoeci) -Arcule liguru- che da Melkart (Menouha) -Arcule finiçian.

Sto̍ria de Mu̍negu


Preistoria

Au Paleuliticu ançien, l'Omu abitava gia̍ Mu̍negu.

Antichita̍

D'u 1297 Rainie̍ e Françua̍ Grimaldi (mascarau ün frate), se sun ümpadrunii d'a furtessa de Mu̍negu ciü per astüçia che per viulença.

Epuca muderna

Mu̍negu deve au principu Antoni primu bona parte d'e soe furtificaçiue.

Menton e Rocabrüna an fau parte d'u Prinçipatu de Mu̍negu finta d'u 1848.

Carlu terçu d'u 1866 à dau u nome de Munte Carlu a roca de Spelüghe.

Cun u principu Rainie̍ terçu, suvran de Mu̍negu despœ̍i 1949, un Pinçipatu a̍ vistu u territoriu so passa̍ da 157 a 192 etari.

Sistema de guvernu

Prinçipatu De Mu̍negu 
Logo de guvernu
Prinçipatu De Mu̍negu 
U principu Alberto segundu de Mu̍negu atüale suvran d'u Principatu.

Mu̍negu ë üna munarchia constitüçiunale.

Ün ministru de Statu e trei cunseyei (Internu, Finançe, Trabayi püblichi) formu u Cunsiyu de guvernu.

U Cunsiyu naçiunale participa au putere legislativu a Mu̍negu.

Geugrafia

    Articulu principale: Geugrafia de Mùnegu
  • Munte Agè
  • Munegu pusseda un giardin esoticu de primu cartelu.
  • Portu de Munegu


U territori de Mu̍negu fà 2 km².

Urganisaçiun territuriale

Prinçipatu De Mu̍negu 
I qatre qartièi tradiçiunali.
Prinçipatu De Mu̍negu 
I qartièi e setùs aministrativi.

Munegu á nœve qartièi e setùs regrupaus en qatre qartièi tradiçiunali. I qartièi tradiçiunali sun:

E i qartièi urdinançai e setùs reservaus sun:

Südivisiun Süperficie
ün m2 ün %
A Cundamina Qartiè urdinançau 295 843 14,6%
Funtanaveya Qartiè urdinançau 329 516 16,3%
Larvotu Qartiè urdinançau 217 932 10,8%
Giardin esoticu Qartiè urdinançau 234 865 11,6%
Munegu Autu Setù reservau 196 491 9,7%
Muneghëti Qartiè urdinançau 115 196 5,7%
Munte Carlu Qartiè urdinançau 436 760 21,5%
Ravin de Santa Devota Setù reservau 23 485 1,2%
La Rousse Qartiè urdinançau 176 888 8,7%
Total 2 026 976 100,0%
Prinçipatu De Mu̍negu 

Cültüra

    Articulu principale: Cültüra de Mùnegu
Prinçipatu De Mu̍negu 
U scüu, fianchegiau da dui frateli minuri che portu spada, domina a sentença "Deo Juvante".
  • Cumitau Naçiunale d’ë Tradiçiue Munegasche: Mantegne u parlà munegascu.
  • Institütu d Paleuntulugia ümana
  • Palaçi de Mu̍negu

Müsei

Geije

Literatüra munegasca

    Articulu principale: Literatüra munegasca
  • Cherici-Porello, Paulette (1986) Mèsccia
  • Cherici-Porello, Paulette (2012) Antebrǜn

Autui munegaschi

  • Paulette Cherici-Porello

Gastrunumia

Religiùn

A religiùn catolica è a religiùn d'u Statu.

Edücaçiun

Prinçipatu De Mu̍negu 
Liçeu Albertu primu de Mu̍negu

A Mu̍negu, l'ünsegnamentu püblicu à principiau d'iesse dau ün françese versu 1860.

È ubligatori d'andà â scœra da 6 a 16 ani; ma da 3 ani se pò cumençà cun a scœra materna. Ghe sun de scœre pǜbliche sei materne e elementari, ün culege, ün liçè d'ünsegnamentu generle e tecnologicu e ün liçè d'ünsegnamentu prufessiunale.

L'ünsegnamentu d'a lenga munegasca è ubligatori ünt'ë scœre elementari da u 1976, pœi per i primi dui ani d'u culege da u 1979.

Ecunumia

    Articulu principale: Ecunumia de Mùnegu

Turismu e indüstria fan vive Mu̍negu.

Sport

Feste

Feste
Data Nume Remarca
1 de zenà Primu de l’Anu
27 de zenà Festa de Santa Devota Santa Devota, Patruna d’u Principatu
Lünesdì sücessivu de Pasca. Pasca d'u cavagnetu
1 de màgiu Festa d'u Travayu
Zùveni, 40 jurni dopu Pasca Ascensiun
Lünesdì sücessivu a setima dumenega dopu Pasca Pentecosta
Zùveni, 60 jurni dopu Pasca Corpus Domini
15 austu A Madona Assunta
1 nuvembre I Santi Festa d'I Santi
19 nuvembre S. Rainiè Festa Naçiunala
8 deçembre Imacülata cunceçiùn Patruna d’a Catedrala
25 deçembre Natale

Vede tamben

Vinculi esterni

Contròllo de outoritæVIAF (EN130909670 · ISNI (EN0000 0001 2181 4116 · LCCN (ENn81101064 · GND (DE4040031-1 · BNF (FRcb11945108x (data) · BNE (ESXX451856 (data) · BAV (ENIT497/12451 · NDL (ENJA00567822 · WorldCat Identities (ENn81-101064

Tags:

Prinçipatu De Mu̍negu Etimulugi̍aPrinçipatu De Mu̍negu Sto̍ria de Mu̍neguPrinçipatu De Mu̍negu Sistema de guvernuPrinçipatu De Mu̍negu GeugrafiaPrinçipatu De Mu̍negu CültüraPrinçipatu De Mu̍negu ReligiùnPrinçipatu De Mu̍negu EdücaçiunPrinçipatu De Mu̍negu EcunumiaPrinçipatu De Mu̍negu SportPrinçipatu De Mu̍negu FestePrinçipatu De Mu̍negu Vede tambenPrinçipatu De Mu̍negu Vinculi esterniPrinçipatu De Mu̍neguEuròpaLengoa ligureLengua françèiseLéngoa italiànn-a

🔥 Trending searches on Wiki Lìgure:

Castiglione delle Stiviere123 a.C.13 zenâ400TexasLitoàniaCiancaGoogle (azienda)2003Divinn-a Comédia2 zûgnoUnion EuropeaCaliforniaKuala Lumpur19009 marsoAotùnnoInghiltæraWashington (stato)AssiaAbujaClonaçionPlacodermiSaffoSavona Calcio 1907Rosagni1998Anònimo zeneizeRoncoferraronicaraguaOslo24 mazzoCubaCaro armaoVenardìTransnistriaDemocraçiaCodiçe postâ18636 novénbre182119 arvîWerner Forner2004EconomìaGasolioLengua rusciaFootball Club Internazionale MilanoEdimburgoSiçilliaBuliccioSanta Luçia (Naçioin)U.S. Sestri Levante 1919Gramatica zeneizePlantaeDresdaComputer1792IraqGrafîa ofiçiâMinskFloridaFelixe CasciùnMandilloColosseo1643Barçelónn-a1941TiblisiGrêciaCusco21 dexénbre432🡆 More