ეთანოლი

მიეკუთნება სპირტების ჯგუფს. არის მარტივი, ერთატომიანი სპირტი. ქიმიური ფორმულა C₂H₆O, ზოგჯერ გამოსახავენ როგორც CH₃−CH₂−OH ან C₂H₅ OH(რათა ეთანოლის მოლეკულაში სპირტის ფუნქციონალური ჯგუფი უკეთ შესამჩნევი იყოს). ეთანოლი არის აქროლადი, ცეცხლსაშიში, თხევადი და ფსიქოაქტიური ნივთიერება. მას შეიცავს ყველა ალკოჰოლური სასმელი. არის სპირტული დუღილის მთავარი პროდუქტი, რომელიც მიმდინარეობს მიკროორგანიზმების საშუალებით.

ეთანოლი
ზოგადი
სისტემური სახელწოდება	ეთანოლი
ტრადიციული სახელწოდება	ალკოჰოლი, სასმელი ალკოჰოლი, EtOH, ეთილ ალკოჰოლი, ეთილ ჰიდრატი, ეთილ ჰიდროქსიდი, ეთილოლი, ჰიდროქსიეთანი, მეთილკარბინოლი.
ქიმიური ფორმულა	${\displaystyle {\ce {C2H6O}}}$
მოლური მასა	46.069 გ/მოლი
ფიზიკური თვისებები
სიმკვრივე	0.7893 გ/სმ³
თერმული თვისებები
დნობის ტემპერატურა	−114.14 ± 0.03 °C
დუღილის ტემპერატურა	78.24 ± 0.09 °C
ქიმიური თვისებები
pKa	15.9 (H2O), 29.8 (DMSO)
სტრუქტურა
დიპოლური მომენტი	1.69 D დ
უსაფრთხოება
LD50	7340
კლასიფიკაცია
CAS	64-17-5
PubChem	702
SMILES	CCO

ეთანოლს აქვს ფართო გამოყენება. ყველაზე მეტად მას იყენებენ ალკოჰოლური სასმელების დასამზადებლად, ასევე, გამოიყენება გამხსნელად ქიმიაში, მედიცინაში მეთანოლის ანტიდოტად და ეთილენგლიკოლით მოწამვლის დროს, ფარმაკოლოგიაში, დეზინფექციისთვის (რადგან აქვს ბაქტერიოციდული თვისება), სარაკეტო საწვავად და ასე შემდეგ. წარმოადგენს ალტერნატიულ საწვავს.

ეთილენის ჰიდრატაცია

მჟავური კატალიზატორის თანაობით ხდება წყლის მიერთება, კატალიზატორად გამოყენებულია ფოსფორმჟავა:

C₂H₂ + H₂O → CH₃CH₂OH

სხვაგვარად ჯერ ეთანოლი შედის რეაქციაში კონცენტრირებულ გოგირდმჟავასთან და მიიღება ეთილის სულფატი, შემდეგ ხდება ეთილის სულფატის ჰიდრატაცია და მიიღება ეთანოლი და გოგირდმჟავ (გოგირდმჟავა ამ რეაქციაში გამოყენებულია როგორც კატალიზატორი).

C₂H₂ + H₂SO₄ → CH₃CH₂SO₄H
CH₃CH₂SO₄H + H₂O → CH₃CH₂OH + H₂SO₄

ფერმენტაცია

ფერმენტაციით მიიღება ალკოჰოლური სასმელები როგორიცაა, მაგალითად, ღვინო. საწყისი პროდუქტებია მონოსაქარიდი გლუკოზა და დისაქარიდი საქაროზა(ჩვეულებრივი შაქარი):

${\displaystyle {\ce {C6H12O6}}}$  ${\displaystyle {\ce {-> 2CH3CH2OH + 2CO2}}}$ 
${\displaystyle {\ce {C12H22O11}}}$  ${\displaystyle {\ce {+ H2O -> 4 2CH3CH2OH + 4CO2}}}$ 

ესტერიფიკაცია

რეაქცია, რომლის მთავავრი პროდუქტებია კარბონმჟავები და სპირტები რეაქციის შედეგად ისინი წარმოქმნიან რთულ ეთერებს ანუ ესტერებს და გამოიყოფა წყალი.

RCOOH + HOCH₂CH₃ → RCOOCH₂CH₃ + H₂O

ესტერებს ფართო გამოყენება აქვთ გამაგრილებელ სასმელებში, ისინი წარმოადგენენ ხილის ესენციებს. სპირტის ან კარბონმჟავის კომბინაციის შეცვლით მიიღება ხილის განსხვავებული არომატი.

დეჰიდრატაცია

ეთანოლის შიგამოლეკულური დეჰიდრატაცია მიმდინარებს მაღალ ტემპერატურაზე დაბალ ტემპერატურის შემთხვევაში მიიღება დიეთილის ეტერი. საბოლოო პროდუქტი არის ეთილენი და გამოიყოფა წყალი:

CH₃CH₂OH → H₂C=CH₂ + H₂O

იგივე რეაქციის შედეგად, ოღონდ დაბალი ტემპერატურის პირობებში წარმოიქმნება დიეთილის ეთერი და გამოიყოფა წყალი:

2 CH₃CH₂OH → CH₃CH₂OCH₂CH₃ + H₂O

ტუტე ლითონებთან რეაქცია

ეთანოლი რეაქციაში შედის ლითონური ნატრიუმთან და მიიღება ნატრიუმის ეტოქსიდი და გამოიყოფა წყალბადი.

2 CH₃CH₂OH + 2 Na → 2 CH₃CH₂ONa + H₂

ჰალოგენაცია

ეთანოლი რეაქციაში შედის მარილმჟავასთან; კატალიზატორად გამოყენებულია თუთიის ქლორიდი:

CH₃CH₂OH + HCl → CH₃CH₂Cl + H₂O

სუფთა ეთანოლი იწვევს თვალების და კანის გაღიზიანებას, მოხმარება — ღვიძლის მწვავე დაზიანებებს. არის ცეცხლსაშიში ნივთიერება.