Χαρτούμ: πρωτεύουσα του Σουδάν

Η πόλη Χαρτούμ (αγγλικά: Khartoum) είναι η πρωτεύουσα του Σουδάν. Βρίσκεται στη συμβολή του Λευκού και Γαλάζιου Νείλου, στο βορειοκεντρικό Σουδάν. Το 1947 αριθμούσε 68.250 κατοίκους, ενώ το 1993 έφθασε τους 924.000 κατοίκους.

Χαρτούμ
Χαρτούμ
Χώρα	Σουδάν
Διοικητική υπαγωγή	Χαρτούμ
• Δήμαρχος	Αμπντούλ Ραχμάν Αλχεντέρ
Υψόμετρο	382
Πληθυσμός	639.598
Ζώνη ώρας	UTC+02:00
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το 1821 μια στρατιωτική μονάδα των Αιγυπτίων εγκαθίσταται εκεί για τον έλεγχο της ευρύτερης περιοχής. Δύο χρόνια αργότερα, το 1823, ο Μωχάμετ Άλι της Αιγύπτου κτίζει τη Χαρτούμ, η οποία εξελίχθηκε σε μεγάλο εμπορικό κέντρο στη δεκαετία του 1880. Το 1884-1885, όταν η περιοχή περιήλθε στην Αγγλοαιγυπτιακή διοίκηση η πόλη σχεδόν καταστράφηκε κατά την επανάσταση των Μαχδιστών (οπαδών του Μοχάμεντ Άχμαντ, γνωστότερου ως Μάχδι), που για δέκα μήνες κυριάρχησαν στην περιοχή. Ξανακτίστηκε από τον λόρδο Κίτσενερ το 1898. Οι κύριοι δρόμοι της πόλης, στη νέα ρυμοτόμηση, χαράχθηκαν κατά το σχήμα των διασταυρουμένων ταινιών της αγγλικής σημαίας.

Η Χαρτούμ ήταν αρχικά πρωτεύουσα του Αγγλο-Αιγυπτιακού Σουδάν από το 1899 μέχρι την Ανεξαρτησία της χώρας, το 1956. Με την ανεξαρτησία του Σουδάν, η Χαρτούμ έγινε πρωτεύουσα του κράτους.

Τον Μάρτιο του 1973 η πόλη γνώρισε σοβαρές αναταραχές μετά την επίθεση της οργάνωσης Μαύρος Σεπτέμβρης στην πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας, κατά την οποία ένοπλα μέλη της οργάνωσης εισέβαλαν στο κτήριο και κράτησαν 10 όμηρους (5 από τους οποίους ήταν διπλωμάτες), με σκοπό την απελευθέρωση κρατουμένων από φυλακές της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ. Τρεις από τους ομήρους σκοτώθηκαν. Οι δύο από αυτούς ήταν Αμερικανοί ενώ ένας ήταν Βέλγος.

Τον Μάιο του 2008 η πόλη δέχθηκε επίθεση από μια από τις μεγαλύτερες ομάδες ανταρτών του Νταρφούρ, το «Κίνημα για την Ισότητα και τη Δικαιοσύνη» (JEM) του Χαλίλ Ιμπραήμ, με σκοπό την ανατροπή του Ομάρ ελ-Μπεσίρ. Στις συμπλοκές που ακολούθησαν εικάζεται πως σκοτώθηκαν περισσότεροι από 200 πολίτες.

Γενικά η πόλη βρίσκεται σε μια ημιάγονη περιοχή όπου το μεν καλοκαίρι είναι εξαιρετικά θερμό ενώ ο χειμώνας δεν παύει να είναι και αυτός θερμός. Την άνοιξη είναι πολύ συχνές οι αμμοθύελλες που στη τοπική γλώσσα ονομάζονται «ελ χαμπούμπ».

 

Η Χαρτούμ αποτελεί σήμερα το μεγαλύτερο διοικητικό, εμπορικό και συγκοινωνιακό κέντρο της χώρας με πλήθος εργοστασίων κυρίως χρωμάτων, τροφίμων, υφασμάτων και υαλουργίας. Ως παραποτάμια πόλη έχει σημαντικό λιμένα που συνδέεται με ατμόπλοια με την Ουάντι Χάλφα, προς βορρά, και με την Μεσα-έρ Ρεγκ, προς νότο, και σιδηροδρομικά με το Πορτ Σουδάν, στην Ερυθρά θάλασσα, την Ουάντι Χάλφα και την Ελ Ομπέιντ, πρωτεύουσα της επαρχίας Κορτοφάν. Δύο γέφυρες συνδέουν την παλιά πόλη με τη Βόρεια Χαρτούμ στη βόρεια όχθη του Κυανού Νείλου και με την Ομντουρμάν, την παλιά πόλη των Ντερβίς στη δυτική όχθη του Λευκού Νείλου.

Ανώτερο εκπαιδευτικό Ίδρυμα του Σουδάν ήταν για πολλά χρόνια το Κολέγιο Γκόρντον στο Χαρτούμ που το όνομά του οφείλεται στον στρατηγό Κάρολο Γκόρντον που είχε σταλεί στη περιοχή προς ρύθμιση του ζητήματος της εκκένωσης του Σουδάν από τους Αιγυπτίους, μετά την εξέγερση των Μαχδιστών το 1884, όπου και φονεύθηκε το 1885. Σημαντικότερα άλλα κτίρια είναι το Πανεπιστήμιο της Χαρτούμ που ιδρύθηκε το 1956, καθώς και ένας μεγάλος σχετικά αριθμός τεχνικών σχολών, το Εθνικό Μουσείο του Σουδάν, το Εθνικό λαογραφικό μουσείο, το άλλοτε διοικητικό μέγαρο και πολλά κυβερνητικά κτίρια.

• «Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου» τ. 18ος, σ. 579.

• Βιβλίοθήκη του Σουδάν

• Χαρτούμ στο Curlie