ʻO ka lāhui Polenekia kekahi lāhui o nā kānaka ʻōiwi pili kokoke o Polenekia (nā mokupuni o ka Huinakolu Polenekia), kekahi wahi pana nui o Oceania i ka Moana Pakipika.
ʻO nā mokupuni o ʻĀkia Kauliki kekahi wahi molekumu no kēia mau kānaka, a he ʻāpana lākou o ka lāhui Austronesia, me Taiuana ko lākou kuakahi. ʻŌlelo lākou i nā ʻŌlelo Polenekia, he lālā o nā ʻōlelo Oceania o nā ʻŌlelo Austronesia.
I ka makahiki 2012, he ma kahi ʻo 2 miliona mau kānaka Polenekia (hapa a piha) kaʻapuni ka honua, noho ka hapanui o lākou i nā aupuni kūʻōkoʻa o Polenekia (ʻO Haʻamoa, Niue, Kuki ʻAilani, Tonga, a me Tūwalu) ai ʻole ma nā aupuni ʻē aʻe e like me ʻAukukelelia, Kili (Rapa Nui), Aotearoa, Palani (Palani Polenekia a me ʻUwea me Futuna), ʻAmelika Huipū ʻIa (Hawaiʻi a me Haʻamoa ʻAmelika), a me ka panalāʻau Pelekania o Pitikeina. ʻO Nūkilani ke aupuni me ka lehulehu Polenekia nui loa, me ma kahi ʻo 110,000 mau kanaka i ke kenekulia 18.
Ua kaulana ʻia nā Polenekia no ka holomoana ʻana, no ka mea ua hiki ko lākou mau waʻa i nā kihi mamao o ka Pakipika, a ʻo kēia ke kumu a lākou i noho ai ma nā mokupuni kihi kaʻawale loa ʻo Hawaiʻi, Rapanui, a me Aotearoa. Ua hoʻokō nā kānaka Polenekia i kēia holomoana ʻana me nā mākau kahiko e like me ka heluhelu ʻana i nā hōkū, nā ʻau, nā ʻōpua, a me nā lawena manu- ua hoʻokō ai nā mākau i nā hanauna a i kēia lā.
He kānaka Austronesia ka lāhui Polenekia ʻo nā kānaka Haʻamoa, nā kānaka Tonga, nā kānaka Māori Kuki ʻAilani me Aotearoa, nā Kānaka Maoli, a me nā kānaka Nuʻuhiwa. Like ko lākou molekumu me nā kānaka ʻōiwi o Taiuana, ʻĀkia Kauliki (ka ʻĀina Pilipino, Malaia, me ʻInidonesia Hikina), Maikonesia, me Madagaseka. Kākoʻo kēia e ka ʻōlelo hōʻike ōewe, ʻōlelo, a hulikoehana.
He mau kuhiakau o ka molekumu a me ke ʻano o ka holomoana ʻana o nā kānaka Austronesia, akā ua ʻaelike nui ʻia o Taiuana ke kuakahi o nā kānaka Austronesia o kēia lā, a ua haʻalele lākou ma kahi ʻo ka makahiki 3000 me 1000 BC. Ua hoʻopanalāʻau koke ʻia nā Moana Pakipika me ʻĪnia me nā mea holokai like ʻole e like me nā waʻa kaulua, nā waʻa maʻamau, a me nā peʻa huinakolu. ʻO lākou nā poʻe mua i holomoana mamao loa ai ma nā waʻa. Maopopo ʻia, ua hoʻokumu nā kānaka Polenekia mai kekahi neʻekau Austronesia ma nā Mokupuni o Melanikia, eia naʻe ua kaulana nā kuanakuhi hewa e like me Thor Heyerdhal, i ʻōlelo ʻia ua hiki nā kānaka Polenekia mai ʻĀmelika Hema ma nā waʻa makakumu, a he mau kānaka ʻumiʻumi ʻilikea lākou.
ʻO ka moʻomeheu Lapita nā kupuna o nā kānaka Polenekia, ua puka lākou mai nā mokupuni o Melanikia me Maikonesia ma kahi o ka makahiki 1500 BC mai kekahi hui ʻana o nā neʻekau o nā kānaka Austronesia mai nā mokupuni o ʻĀkia Kauliki i ke komohana, a kekahi neʻekau Austronesia kahikohiko aʻe mai Maikonesia i ka ʻākau. Ua kaulana ka moʻomeheu no nā pokela kāpala ʻia. Akā naʻe, ua hoʻokū kā lākou hoʻomahola ana i ka hikina i kā lākou hiki ʻana i nā mokupuni Polenekia komohana o Pīkī, Haʻamoa a me Tonga ma kahi o ka makahiki 900 BC. ʻO kēia ka mua loa o ka hoʻomahola Austronesia i ka Pakipika no 1,500 mau makahiki, a ua nalowale nā Lapita i ka hana pokela ʻana i kēia manawa nō nā kumu ʻike ʻole ʻia. Ua hoʻomau kā lākou neʻkau ʻana i ka hikina ma kahi o ka makahiki 700 AD, me ka hoʻomahola ʻana i Kuki ʻAilani, Palani Polenekia, a me Nuʻuhiwa. Mai ʻō aku, ua hoʻomahola lākou i Hawaiʻi i ka makahiki 900 AD, i Rapanui i ka makahiki 1000 AD, a i Aotearoa i ka makahiki 1200 AD.
He koho ʻo 2 miliona ka nui o ka lehulehu o nā kānaka Polenekia (me nā hapa Polenekia) kaʻapuni ka honua, noho ka hapanui o lākou i Polenekia, ʻAmelika Huipū, ʻAukukelelia, a me Aotearoa. Ua hōʻike ʻia nā lāhui Polenekia ma lalo i nā hui like ʻole.
ʻO nā mea kūwaho Polenekia :
This article uses material from the Wikipedia Hawaiʻi article Nā Polenekia, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Aia nā mealoko ma lalo o ka laikini CC BY-SA 4.0 inā noka ʻole ia. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Hawaiʻi (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.