Numọtolanmẹ

Numọtolanmẹ nọ wa sọn nugonu he yin ṣiṣaka dopọ po Ahun po. É nọ biọ vivẹnudido susu nado dava numọtolanmẹ mẹde tọn. Gbẹtọ sọgan diọ walọ etọn sọgbe hẹ numọtolanmẹ Etọn. É nọ zọn bọ mẹde sọgan wà nupaṣamẹnu lẹ to whedelẹnu. Lẹunuyọnẹntọ lẹ kò Basi zẹẹmẹ susu lẹ gando numọtolanmẹ go dọ e bẹ́:

1. Numimọ Nukleninọ tọn.
2. Nuyiwa he sọgan yin mimọ gbọn gbẹtọ lẹ dali.
3. Nuyiwa to Agbasaliho.

Zẹẹmẹ dé die: "Numọtolanmẹ yin Nuyiwa he nọ tọn dile kanlin kavi gbẹtọ dé zan gbẹzan etọn do. Numọtolanmẹ nọ tọn to Numimọ, mẹpipa,Walọ dagbe po Numimọ gbigbọjọ tọn po mẹ. Numọtolanmẹ sọ tindo kanṣiṣa po Agbasa,jijọmẹtọn. É bẹ nugonu agbasa tọn lẹ he to azọn wa na Owhe kanweko susu lẹ po Nugonu jlọlẹ mẹtọn yinyọnen po agbọmajẹdo tọn po Apọn po hẹn.

Nupinplọn do numọtolanmẹ ji yin dopo to owe he Darwin Kan to Whenuena e Kan The Descent of man po godo. É dé owe The expression of the emotion in man and animals tọn to Owhe 1873 tọ. É ko kan kanbiọ susu lẹ se lẹdo Aihọn pe gando zẹẹmẹ numọtolanmẹ tọn go, bọ zẹẹmẹ dopolọ yin bibasi na ẹn. Eyin mọwẹ, bè yé dona ko dugu zomọ he dé Nuyiwa lọ hia. Yé dona ko Basii to aliho he taidi wunmẹ gbẹtọ tọn, E ko yin yinyọnen gbọn oyọnẹn nugonu agbasa tọn bọ okan he to nukunmẹ na ẹn yin nudopolọ kavi di gbẹtọ tọn. Darwin Basi zẹẹmẹ Nuyiwa numọtolanmẹ tọn to yẹdenu po whlẹpipa ji. Ekman lọsu wa nudopolọ to dodinnanu to New Guinea, fihe e kanbiọ gbẹtọ lẹ nado Basi zẹẹmẹ do numọtolanmẹ ji yin didohia to yẹdenu lẹ ji.kanvinvan Darwin tọn to zẹẹmẹ dindin na numọtolanmẹ su taun hugan gbedepọn. Tadona he kọn Ekman wa die:

1. Nuyiwa delẹ nọ doalọte to nukunwhiwhe Dopo gblamẹ. Ye nọ tón to Whenue gbẹtọ whla numọtolanmẹ yetọn.

1. Numọtolanmẹ taidi zomọ he nọ dindonanu, Nuyiwa gando nujọnu delẹ he gando dagbemẹninọ mítọn go.(pg21)
2. Numọtolanmẹ nọ fọn eyin mí ma dé nuhe to yiyi to Ahun mítọn mẹ sẹ(pg21)
3. Zomọ he nọ pọn nuhe sinyẹn na dagbemẹninọ mítọn.(pg23)
4. Yise nulẹ tin na yede nọ yidogọna numọtolanmẹ mítọn.
5. Owanyin na kavi wa wangbẹna to walọyizan mẹ bọ sọ nususu gando numọtolanmẹ mítọn.
6. Miyọn Avase nina tọn-nọ sẹ ayinamẹ hlan mẹhe tindo numọtolanmẹ dé tọn sọ nude to jijọ to Agbasa mẹ.