ઇસ્લામીક પંચાંગ કે મુસ્લિમ પંચાંગ કે હિજરી પંચાંગ (અરેબીક ભાષા:التقويم الهجري; at-taqwīm al-hijrī; પર્શિયન ભાષા: تقویم هجری قمری taqwīm-e hejri-ye qamari) એ ચંદ્ર આધારીત પંચાંગ છે,જેમાં વર્ષના ૧૨ ચંદ્રમાસ અને ૩૫૪ કે ૩૫૫ દિવસ હોય છે.
આ પંચાંગ ઘણા મુસ્લિમ દેશોમાં રોજબરોજનાં ઉપયોગમાં વપરાય છે, તે ઉપરાંત વિશ્વનાં તમામ મુસ્લિમો આ પંચાંગનો ઉપયોગ ઇસ્લામીક પવિત્ર દિવસો અને તહેવારોની ઉજવણીઓનો સમય નક્કિ કરવામાં વાપરે છે. આ પંચાંગનો આરંભ 'હિજ્ર' (Hijra)થી થયેલો ગણાય છે, જ્યારે હજરત મહંમદ પયગંબરે (સ.અ.વ.) મક્કા થી મદીના દેશાંતર કરેલું. આ પંચાંગમાં વર્ષ 'હિજરી સંવત'માં નોંધાય છે, દરેક વર્ષની પાછળ 'હિજરી' (અંગ્રેજીમાં 'H';Hijra કે 'AH';anno Hegirae) લગાડી અને ઓળખવામાં આવે છે. અમુક વર્ષોને 'હિજરી પૂર્વ' (અંગ્રેજીમાં 'BH';before Hijra) લગાવવામાં આવે છે, જે 'હિજ્ર' પહેલાનો ઇસ્લામીક ઘટનાઓનો સમયગાળો દર્શાવે છે. જેમકે હજરત મહંમદ પયગંબરનો જન્મ ૫૩ હિ.પૂ. (53 BH)માં થયેલો. ઇસ્લામીક પંચાંગ મુજબ હાલનું ચાલુ વર્ષ ૧૪૩૦ હિજરી ગણાય છે, જે લગભગ ડિસેમ્બર ૨૮,૨૦૦૮ (સાંજ)થી ડિસેમ્બર ૧૭,૨૦૦૯ (સાંજ) સુધીનો સમયગાળો દર્શાવે છે.
ઇસ્લામીક મહિનાઓનાં નામ નીચે પ્રમાણે છે:
ઇસ્લામીક પંચાંગના બધા મહિનાઓમાં, રમઝાન વધુ આદરણીય ગણાય છે. મુસ્લિમ લોકો આ માસ દરમિયાન રોજા રાખે છે અને દિવસ દરમિયાન કશુંજ ખાવા,પીવા તથા અન્ય મોજશોખથી દુર રહી, ઇશ્વરની પ્રાર્થના (બંદગી)માં લીન રહે છે.
અરેબીક ભાષામાં (Arabic language), હિબ્રુ ભાષા (Hebrew language)ની જેમ, અઠવાડિયાનો પ્રથમ દિવસનો ગ્રહીય સપ્તાહનાં રવિવાર સાથે મેળ ખાતો હોય છે. ઇસ્લામીક અને યહુદી દિવસ સૂર્યાસ્તથી શરૂ થાય છે. જ્યારે મધ્યકાલિન ક્રિશ્ચિયન અને ગ્રહીય દિવસ મધ્યરાત્રીથી શરૂ થાય છે. મુસ્લિમ લોકો જુમ્મા (શુક્રવાર)ના દિવસે, ખાસ બંદગી કરવા માટે, મસ્જિદમાં બપોરનાં સમયે એકઠા થાય છે. આથી 'જુમ્મા' (શુક્રવાર)ના દિવસને સાપ્તાહિક રજાના દિવસ તરીકે મનાવાય છે. આથી ત્યાર પછીનો દિવસ શનિચર (શનિવાર) કામકાજી સપ્તાહનો પ્રથમ દિવસ બને છે.
ઇસ્લામીક વર્ષ (હિજરી સંવત)માં મહત્વની તારીખો:
This article uses material from the Wikipedia ગુજરાતી article ઇસ્લામીક પંચાંગ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). અલગથી ઉલ્લેખ ન કરાયો હોય ત્યાં સુધી માહિતી CC BY-SA 4.0 હેઠળ ઉપલબ્ધ છે. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ગુજરાતી (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.