रानडे, मोहन

ताणें बी. कॉम आनी एल्. एल्. बी. चें शिक्षण घेतिल्लें. ताचें खरें नांव मनोहर आपटे. पूण सुटके चळवळी वेळार ताणें मोहन रानडें हें नांव घेतलें आनी तेंच उरलें. तो आझाद गोमंतक दल संघटनेचो वांगडी आशिल्लो. सावयवेरें (वळवय) हें ताचें कार्याचें ठाणें आशिल्लें. थंय तो लोकामंदी राजकीय जागृताय हाडपाचें काम करतालो. गोंयच्या शिमें वयल्यान पत्रकां हाडून तीं सुटके खातीर सशस्त्र हल्लो करपांत ताणें वांटो घेतिल्लो. हाचे भायर जायत्या पुलीस ठाण्यांनी, मीनाखणींनी हत्यारां आनी स्फोटकां हस्तगत करपाक तो सशस्त्र हल्ले करतालो. बाणस्तारी पुलीस ठाणें (9 जानेवारी 1955); गुळेली कस्टम आऊट (9 फेब्रुवारी 1955); कळंगुट पुलीस ठाणें (11 फेब्रुवारी 1955); अस्नोडा पुलिस आवटपोस्ट (12 फेब्रुवारी 1955); रावण पुलिस आऊट पोस्ट (19 मार्च 1955); हळदोणे पुलीस आऊट पोस्ट (27 मे 1955); शिरगांव मिनाखण (3 ऑक्टोबर 1955); बेती पुलीस ठाणें (15 ऑक्टोबर 1955); अशा सुवातींचेर ताणें हल्ले केल्यात.

18 जून 1955 दिसा ताणें पुर्तुगेजांचो हस्तक कास्तदियो फेंर्नांडीस हाचेर फार पेटयलो. बेतीं पुलीस ठाण्यार जाल्ल्या हल्ल्यांत तो जखमी अवस्थेंत पुर्तुगेजांचे तावडींत सांपडलो. उपरांत प्रदेशीक लश्करी न्यायालयामुखार उब करुन 29 डिसेंबर 1956 ह्या दिसा ताका खर बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. ताका पुर्तुगालाक धाडलो. उपरांत 23 ऑगस्ट 1960 ह्या दिसा ताका फुडली बंदखण भोगूंक काशियस बंदखणींत दवरलो. स वर्सा ताका एकोडे बंदखणींत दवरल्लो. तातुंतलीं दोन वर्सां ताका बेड्यो घालून दवरिल्लो. ताकालागून ताका चलूंक लेगीत येनाशिल्लें. ताची सुटका 25 जानेवारी 1969 दिसी जाली. गोंय सुटके उपरांत ताका बंदखणींत दवरिल्ल्यान पुराय भारतांत निशेध परगटायिल्लो. 1969 वर्सा तो गोंयांत येतकच लोकांनी ताचो भोवमान केलो. उपरांत ताणें आपलें फुडलें शिक्षण पुराय केलें आनी तो समाजीक वावर करुंक लागलो. ताणें सतिचे वाण नांवाची मराठीतल्यान आपजीण बरयली.

हांतूत ताणें आपले सुटके झुजांतले आनी बंदखणींतले अणभव सांगल्यात. 15 ऑगस्ट 1972 ह्या दिसा भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन सुटके झुजांतल्या ताच्या वावराचो भोवमान केलो.