भंगी

हे जातीचे लोक मुखेलपणान महाराष्ट्र, बंगाल, उत्तर प्रदेश, राजस्थान ह्या प्रदेशांनी आसात. हे लोक आपल्याक बलेंगजी ऋषीचे वंशज समजतात. शुद्र बापीय आनी ब्राह्मम आवय हांचेपसून ही मिश्र जात उत्पन्न जाली. देखून मनून तांची गणना चांडाळांत केल्या. तांकां 'अंतेवासी' म्हळ्यार गांवापसून पयस, गांवाभायर रावपी अशें म्हणटात. गुजरात राज्यांत तांकां 'ओलगण' अशें म्हणटात. तांचेभितर चोहाण, चुडासमा, हाफद, जेठवा हीं राजपूत नांवां आनी कुळां मेळटात.

हे जातींत हिंदू, शीख, मुसलमान ह्या सगळ्या धर्मांचे लोक आसात. मेहतर, हारी, डोम, लालबेगी, हलालखोर,बांसफोड ह्यो पोटजाती आसात.

हे जातींतले कांय लोक कबीर, रामानंद आनी नानक हांच्या पंथाचे आसात. तशेंच कांय मुसलमान लोक लालबेग नांवाच्या एका फकीराचे अनुयायी आसात.शेख भंगी मात पुरायपणान मुसलमान आसात. हे जातींतले हिंदू लोक लालगूरु, शामबाबा, हनुमान, बालाजी, माताजी, भैरोबा ह्या देवांक भजतात. ते गंगा आनी शीतलामाता हांचो सोपूत घेतात आनी हींदूंचे सगळे सण पाळटात. बद्रीनारायण, हरद्वार, रामदेव हीं ताचीं पवित्र क्षेत्रां.

हे लोक सवर्ण हिंदूंच्या हातचें उदक घेतात. पूण ढोली, चामार, कंजर, बलई ह्या जातींच्या हातचे उदक घेनात. सादारण बारा ते बावीस हे पिरायेंत चले-चलयांचीं लग्ना जातात. मध्यस्थाक एक रुपया दितात. लग्नाचो म्हूर्त ब्राह्मणाकडल्यान काडून घेतात.दक्षिण गुजरातांत तांचे जातीचो दादलो, लग्नांत पुरायतपण करता. पूण मध्य गुजरातांत तें काम धेड ब्राह्मण करता. लग्नापयलीं तीन वा चार दीस आदीं न्हव-या व्हंकलेक आपापल्या घरा हळद लायतात. लग्ना दिसा न्हवरो व्हंकलेघरा वता. मदीं उजो पोटोवन दोगांकूय एकामेकांच्या हातांत दितात. सव्याभोंवतणी चार प्रदक्षणां घालून, गंवाचें पीठ, तूप आनी गोड घालून केल्लो 'कंसार' नांवाचो जिन्नस एकामेकांक खावयतात. परतून सव्याभोंवतणीं दोन प्रदक्षणां घालून लग्नघांठ मारतात आनी लग्नसुवाळो सोंपता.