Kamby Arro

Kóva peteĩ mba’e he’ẽ hypy’ũ ha hetereíva osẽva oñembojývo arro vaka kambýpe, ojejapóva hekópe porã.

Héra castellano-pe ou mba’ehe’ẽ ojejapóva oñembojývo oñondive mokõi mba’e oraháva: arro ha vaka kamby.

Héra Guarani, kamby arro osẽ castellano-pe guáicha avei, péva he’ise, oñembojoajúramo mokõi ñe’ẽ oheróva umi mba’e ojeporúva oñembosako’i hag̃ua: kamby ha arro

Heta hendáicha ojejapokuaa kamby arro, ha péva oĩ mba’emba’épa ojeporu oñembosako’i hag̃ua.

Ymave ojejapo haguéicha ojeporu vaka kamby, y, arro, asuka, limo pire ha canela.

Ojejohéi arro ha oñemoĩ peteĩ cacerola-pe kamby ndive, asuka, y ha limõ pire.

Ojeheja opupu mbeguekatu oñondive umi mba’e oñembohysyiva’ekue hypy’ũ meve, ha ojepyvu py’ỹi ani hag̃ua ojapa ojuehe arro.

Hypy’ũ porã vove, oñembojehe’a arro ha kamby, oñemoĩ mba’yry’ípe. Upe rire oñemoĩ pype canela ku’i michĩmi. Kamby arro oje’u ho’ysã.

Oĩ avei ambue hendáicha kamby arro ñembosako’i, upevarã umi mba’e oñembohysyiva’ekuépe oñemoĩ avei vainilla, péva ombogusto ambue chupe.

Okahápe ojeguerovia kamby arro tembi’u porãha ha iporãha ja’u ñane akãme g̃uarã, oraha rupi canela (Cinnamomum zeylanicum térã Cinnamomum verum, yvyra ndahogue manóiva, ipukúva 10 ha 15 metro rupi, oúva Sri Lanka ha ha ojeporúva especia-ramo ho’okue, oñenohẽva oñekarãivo hakã. Ojeporukuaa tembi’úpe hakã térã oñemongu’ipyre).

• Umi tapicha arandu ohapykuehóva Paraguái rekoasakue he’i opaichagua tembi’u ojejapóva ogapýpe, Ñorairõ Guasu Paraguái Triple Alianza ndive (Argentina, Brasil ha Uruguay,

Ary 1864 guive 1870 peve) rire, hetaite caloría oguerekoha. Pe ñorairõ rire sa’ieterei opyta tembi’urã, upévare tembi’u ojejapóva oguereko heta proteína oporomombaretéva, ipokã rupi tembi’u ára ha ára g̃uarã.

• “Tembi’u Paraguay” de Josefina Velilla de Aquino
• “Karú rekó – Antropología culinaria paraguaya”, de Margarita Miró Ibars

• Guarani Raity