Xisto: Rocha metamórfica

Hai autores que clasifican ao xisto arxiloso como unha rocha sedimentaria, e é posíbel esa distinción, mais en Galicia, como en moitos lugares do mundo, tódolos xistos son de orixe metamórfica.

Preséntase xeralmente nunha cor opaca azulada escura e emprégase moito en cubertas e revestimentos interiores e exteriores.

 

• Xisto arxiloso (xisto común). Chamado tamén como lousa ou pedra de tellar. Compacta, separándose con facilidade ao longo dos planos de xistosidade. Obtéñense tellas planas e uniformes e finas (de 2 a 8 mm).
  • Xisto arxiloso micáceo.
  • Xisto arxiloso ferruxinoso.
  • Xisto arxiloso sericítico.
  • Xisto arxiloso calcario.
  • Xisto arxiloso filadios.
  • Xisto arxiloso bituminoso.
• Xistos cristalinos. Carecen de feldespato e divídense en:
  • Tacolitas: cor gris verdosa e con boa exfoliación. Son resistentes ao fogo.
  • Micatitas: compostos por cuarzo e mica. Cor gris, vermella ou ennegrecida.
• Filita ou xisto satinado. Composto por cuarzo, mica, clorita e minerais de ferro. Caras lisas e de gran fino con estrutura follosa, de brillo sedoso prateado e cor gris verdosa ou negra. Conséguense lousas que dan orixe a táboas que admiten un excelente puído.

 

• Deben de ser homoxéneos, ter dureza e pequena higrocospicidade.
• Alta resistencia á acción da auga, resistencia contra a meteorización e os ambientes agresivos.
• Durabilidade prolongada nas condicións de emprego.
• A absorción de auga será inferior ao 0,6 %.
• Tamén ten importancia a resistencia á fractura en dirección perpendicular á xistosidade.
• As marcas ou estrías non poderán ter unha profundidade superior á metade do grosor das lousas.
• Distínguense distintas planeidades:
  • Lisa (cunha desviación menor do 1 %).
  • Normal (menos do 1,5 %).
  • Rugosa (desviación menor do 2 %).
• As resistencias internas do xisto permitirán o corte e a perforación de cravos sen que se produzan escamas nin fendas.
• Os xistos estarán exentos de piritas e calcitas e a materia carbonosa non será nunca superior ao 20 %.
• En ningún caso os xistos conterán substancias que por motivo da intemperie modifique á súa resistencia e o seu aspecto. Será resistente ás xeadas. Despois do ensaio de xeadicidade os xistos non presentarán perdas significativas de resistencia á flexión
• Defectos restritivos dos xistos:
  • Fío: veta que cruza o xisto. Acostuma ser de cuarzo ou pirita. Grosor de 0,1 a 1 mm. Produce rotura nas placas.
  • Seixo: vetas de grosor de 1 mm a 1 cm.
  • Chafrán: son diáclases que producen roturas nas lousas.
  • Flores: pinta laminar ou pirrotino laminar. Adoita pórse de cor vermella.
  • Nó: en ningún caso son aceptábeis. Corpo xeralmente duro que aparece na matriz do xisto.
  • Bregada: pequenos pregamentos dos planos de xistosidade. De 5 mm a 3 cm.

Pola cor:

• negras
• grises
• cores especiais.

O seu aspecto pode adoptar tons escuros ou claros e pode cambiar de cor co tempo, unha vez que foron colocados na cuberta.

Polo seu aspecto superficial:

• lisas
• normais
• rugosas.

Polo seu potencial alterabilidade:

• Xistos pouco alterábeis (PAC) Non contén inclusións apreciables de minerais metálicos nin carbonatos en proporcións superiores do 1 %.
• Xistos de mediana alterabilidade (PAI). Inclusións entre o 1 e o 5 %.
• Xistos moi alterábeis (PAS) Máis do 5 % de inclusións.

En Galiza en Valdeorras. En España, Segovia (Bernardos), Badaxoz (Vilar de Rei). Tamén se atopan depósitos importantes no País de Gales e no Brasil.