Refraneiro Galego Sobre O Porco

• A bo porco, boa landra .
• A cada porco chégalle o seu San Martiño .
• A cada porco lle chega o seu San Martiño .
• A quen porcos lle faltan, touzas lle roncan .
• A todo porco chégalle o seu San Martiño.
• A todo porquiño lle chega o seu san Martiño.
• A tódolos porcos lles chega o seu San Martiño.
• Abre o porco, verás o teu corpo.
• Abril mata o porco no cobil e maio mátao dun ano .
• ¡Alegría alegrote, que o rabo do porco está no pote!
• Anaco de touciño pide trago de viño .
• Ano acabado e porco cebado, son contento e regalo .
• Ano de landras, ano de graxas .
• Antes de pan viño, antes de viño touciño, e antes touciño que liño.
• Antes o pan que o viño e antes o touciño que o viño .
• Antes pan que viño, antes viño que touciño, e antes touciño que liño .
• Ao lacón e ao touciño, grolos de viño .
• As verzas quéroas untadas; as patacas, fariñentas e pra compango do porco, quero costelas salpresas .
• Auga de maio, mata o porco dun ano.
• Auga en maio mata o porco dun ano .
• Ave por ave, o porco, se voase .
• Bacoriño no celeiro non quer compañeiro .
• Ben boa vida pasa o porco, e máis dorme no cortello .
• Bicos de porco non chegan ó ceo.
• Cabrito de mes, porco de tres, muller de dezaoito e home de vinte e tres.
• Cada porco ten o seu san Martiño .
• Caldo sin grasa, pan sin tasa .
• Ceba o porco dende agosto se queres que estea gordo .
• Ceba o teu porco dende agosto se queres que teña bo lombo.
• Ceba o teu porco dende o mes de agosto, se queres que teña bo lombo .
• Ceba o teu porco polo agosto se queres ter bo porco .
• Coa axuda dos veciños, sóbense os gatos os touciños .
• Coas xarapadas de abril, mexa o porco no cubil .
• Comer osos da soá, barba untada e barriga vá
• Comerás do porco e mudarás de acordo .
• Comerciante e porco, despois de morto .
• Dálle ó porco do caldeiro, e non do Ribeiro .
• Das carnes o carneiro, dos peixes o mero, das aves a perdiz e mellor a "codorniz" e se o porco voara a todos lle ganara.
• Dazasete de xaneiro, Santo Antón lacoeiro.
• De Lestrobe, nin bo porco nin bo home
• De pais porcos, fillos marranos .
• De rabo de porco nunca bo virote .
• Despois de Santa María, non tóque-lo porco da ría .
• Día de santo Tomé, colle o porco polo pé .
• Día de santo Tomé ó porco polo pé .
• Díxolle o touciño ó viño: ben veñas, amigo .
• Do mar, o salmón, e da terra, o lacón .
• En abril, a sardiña val pernil .
• En abril inda está o porco no cubil .
• En abril, mata o porco no cubíl, e en maio, mátao dun ano .
• En abril ronca o porco no cubil.
• En agosto, o porco pon o entrecosto .
• En maio o porco vai ó tallo.
• En maio, nin xantar á mesa sin viño nin pote ó lume sin touciño.
• En martes, nin porco mates, nin churra botes que pitos saque .
• En martes nin te cases nin te embarques nin o teu porquiño mates .
• En martes non te cases nin te embarques, nin o teu cocho mates, nin o teu pan cozas, nin a túa tea urdas, nin a túa filla cases, nin dos da túa casa te apartes.
• En martes non te cases, nin te embarques, ni o teu porquiño mates .
• En xaneiro media arca e medio palleiro e o porco enteiro.
• Entrecostos e soás, son honra das mesas e ósos pros cás .
• Febreiro curto, cos teus días vinteoito, se duraras máis catro, non quedaba can nin gato. Pois deixa, que agora vén meu irmau abril que che ha de matar o porco dun ano no cubil .
• Fillo de porco, marrau de seguro.
• Home sen fortuna: parto de porca en maio e da muller na seitura.
• Hoxe, cabaleiro, e onte porqueiro .
• Marzo marzán, pola mañán cara de porco e pola tarde cara de can.
• Marzo marzoso, pola mañán cara de porco, polo serán cara de vran .
• Muller gobernadeira, domingo de Antroido lava a salgadeira.
• Nadal sen porco non veñan moitos.
• Namentras capo non asubío .
• No abril, mata o porco no cubil, e no maio mátao dun ano .
• No mes de Santos sacha a horta e capa o rancho.
• No mes dos mortos mata os teus porcos.
• No mes dos Santos e Defuntos mata os teus porcos e vai facendo bo caldo cos untos.
• No mes morto nin sáche-lo horto nin cápe-lo porco.
• No Nadal, alegrote, alegrote, que hai viño na cuba e chourizos no pote.
• No san Martiño, porco e viño.
• No san Xoán deixa o touciño e come pan.
• No santo Tomé, agarra o porco polo pé.
• Non dá morcilla o que non mata porco.
• Non hai cocho bon nin ruín que non lle chegue o seu sanmartín.
• Non quero bácoro que ande con chocallo .
• Non se fixo o mel pró fuciño do porco .
• Non ten entrecosto o que non mata porco .
• Ó ano torto, horto; ó torto torto, cabra e horto; e ó torto retorto, cabra, horto e porco .
• O boi e o leitón, en xaneiro crían riñón.
• O caldo, engrolado, pros porcos é un bo bocado .
• O can afeito ó touciño, anque lle pele o fuciño .
• Ó chegar o San Martiño, mátase o porco e próbase o viño .
• O cocho, no agosto pon o entrecosto .
• O día de San Lucas mata o teu porco e barra as túas cubas .
• O frío de abril mata o porco no cubil.
• O frío de abril mata o porco no seu cubil .
• O home e o porco non se conocen ata despois de morto.
• Ó lacón e ó touciño, tragos de viño .
• O máis ruín porco topa unha boa landra .
• Ó matar o porco, praceres e xogos; ó comer as morcillas trouladas e risas; e ó pagar o porco, pesares e choros .
• Ó matar os porcos, praceres e xogos; ó comer as morcillas, praceres e risas; e ó pagar os diñeiros, doos choriqueiros.
• O neno i o bacoriño, van a onde lle dan un bocadiño .
• O pato e o leitón, canto máis axiña vai á cazola, millor
• Ó porco dalle de comer se o has de manter .
• O porco de maio coa súa nai vai ó tallo.
• O porco débelo manter se ti o has de comer .
• O porco do mes de maio vai ó tallo.
• O porco en agosto pon o entrecosto.
• O porco i o sogro quixéraos mortos .
• Ó porco i o xenro ábrelle a porta, que xa él virá cedo .
• Ó porco manteno, e non lle contes o tempo .
• O porco no agosto pon o entrecosto .
• O porco que é pró lobo non hai san Antón que o garde .
• O porco sarnento revolve o cortello .
• O que non mata porco, non da morcilla nin entrecosto .
• O que nunca tivo nada, e chega ter un cochiño, anda sempre pola rúa, currí, currí, currichiño.
• O que nunca tivo nada, e agora ten un porquiño, anda todo o día, currichí, currichiño.
• O que porco nace porco morre.
• Ó que porcos lle faltan, touzas lle roncan.
• O que queira ter bo entrecosto que cebe no agosto .
• O que queira un bo entrecosto que o meta no mes de agosto.
• O rico que queira empobrecer, que cebe porcos pra vender.
• O sogro e o porco soio son bos despois de mortos.
• O touciño fai o caldo .
• Ó touciño, mételle tragos de viño .
• Onde coidas que hai touciños, hai estacas .
• Onde hai touciños non hai corres .
• Onde pensas que hai touciños, non hai tornos pra colgalos .
• Os aires de abril fan meter o porco no cubil.
• Os porcos e os grelos, peores se marelos.
• Ós porcos non se lle dá, préstaselle.
• Ósos de soán, barba untada e barriga en van.
• Pola santa Lucía xa o caldo alumía.
• Polo abril ronca o porco no cubil .
• Polo san Andrés agarra o porco polos pés, e se non o queres matar, déixao para Navidá.
• Polo san Andrés hai porcos gordos para vender.
• Polo san Andrés mata o teu porco coma o tes.
• Polo san Andrés mata o teu porco como é.
• Polo san Lucas, mata o teu porco e barra as túas cubas .
• Polo san Lucas solta os bois, mata os porcos e tapa as cubas .
• Polo san Martiño, mata o teu porquiño.
• Polo San Martiño mata o teu porquiño e bebe o teu viño .
• Polo san Martiño, mete o porco no cortelliño.
• Polo San Miguel sabe o touciño a mel .
• Polo San Simón proba o viño, i o porco polo San Martiño .
• Polo san Tomé colle o porco polo pé .
• Polo san Tomé dálle ó porco polo pé.
• Polo santo Tomé, dálle polo pé e se non é groso, nunca é.
• Por san Andrés, agarra o porco polos pés; e se non o queres matar, déixao pra Navidá .
• Por san Andrés, quen non ten porco, mata a muller.
• Por San Andrés, toma o porco polo pé
• Por san Lucas, alza o boi da suca, mata o porco e tapa a cuba.
• Por san Martiño mata o teu porquiño e proba o teu viño.
• Por san Pedro, o cocho no medio.
• Por san Simón e por san Xudas, mata ó teu porco e atesta as túas cubas.
• Por san Simón e san Xudas, mata o teu porco e atesta as túas cubas.
• Por Santos, sacha a horta e capa o rancho .
• Porca de xaneiro vai ca súa mai ó fumeiro.
• Porca no maio vale máis nos comenzos que no cabo .
• Porco agostado é medio cebado.
• Porco de febreiro vai co seu pai ó fumeiro .
• Porco de xaneiro vai ca súa mai ó fumeiro.
• Porco fiado ronca todo o ano .
• Porco fiado, inverno e verau malo .
• Porco limpo nunca engorda .
• Porco que está sen cebar non se debe matar .
• Porco que se está cebando, non hai San Antón que poida gardalo .
• Porcos e xenros, Dios os acerte.
• Pra matar o porco tanto ten o día de santa Lucía como pró outro día.
• Pra o porco e a galiña, que pase a Santa Mariña.
• Pro ruín porco sempre hai unha boa castaña .
• Quen porco nace, porco morre.
• Quen soilo ten un porco faino gordo .
• San Antón a san Roque meteulle preito porque ó seu porquiño traboullo o cadelo.
• San Antonio co seu porco ía por un camiño, i o porco ía decindo: non me comas o touciño.
• San Simón proba o viño e o porco san Martiño.
• San Xoán come pan e san Andresiño touciño.
• San Xoán garda a chave do pan, san Martiño a do viño e san Andrés a do porquiño.
• Santa Lucía anda co porco á porfía.
• Santiago manda o pan, san Migueliño manda o viño, san Francisco manda a landre e san Andrés o touciño.
• Santo Tomé, agarra o cocho polo pé.
• Se no Samartiño non matas cocho ou año, coa fame levarate o diaño.
• Se non matas porco, non terás entrecosto .
• Se o deixaran, vendía o porco de san Antón .
• Se o porco voara non houbera ave que coel se igualara.
• Se queres colle-lo entrecosto, empeza a cebar en agosto.
• Se queres graxiña, cébao na santa Mariña.
• Se queres ter bo lombo, ceba o porco desde agosto.
• Se queres ter un bo porco, cébao no mes de agosto.
• Sempre ó porco máis ruín halle tocar unha castaña boa.
• Sempre un porco ruín atopou unha belota boa .
• Sempre un porco ruín ha topar cunha boa castaña.
• Si comes porco en febreiro, frío polo invernadeiro.
• Sol de xaneiro, porco ó bulleiro .
• Tallada de touciño quer gulapo de viño .
• Tanto dá touciño como soá .
• Teña eu porcos anque non teña ollos .
• Ti dona i eu dona, ¿quén botará o porco fóra? .
• Tres anos hai que me casei, e que porco non matei: este ano, i o pasado i o ano que me casei .
• Un porco é unha botica .
• Unto de porco e mel das abellas fervidos en viño e ... ¡fóra catarreira!
• Veñen os porcos do monte botarnos da nosa corte .
• Viño acedo, touciño vello e pan centeo, sosteñen a casa en peso .

Bibliografía

• ANÓNIMO: Saudade. Verba Galega nas Américas, México 1942-1953. Ed. facsímile do Centro do Ramón Piñeiro 2008.
• FRANCO GRANDE, Xosé Luís: Diccionario galego-castelán, 2ª ed., Galaxia, Vigo 1972.
• GONZÁLEZ PÉREZ, Clodio: “O refraneiro do mar”, en Coloquio de etnografía marítima, cap. 12. Museo do Pobo Galego 1988, 137-147.
• LEMA BOUZAS, Lino (compilador): Ditos e cantigas mariñeiras. I Encontro de embarcacións tradicionais, Galicia 1993.
• RIVAS QUINTAS, Elixio: Frampas, contribución al diccionario gallego, CEME, Salamanca 1978.
• RIVAS QUINTAS, Elixio: Frampas II, contribución al diccionario gallego, Alvarellos, Lugo 1988.
• RODRÍGUEZ GONZÁLEZ, Eladio: Diccionario enciclopédico gallego-castellano, Galaxia, Vigo 1958-1961.
• SOBREIRA, Juan: Papeletas de un diccionario gallego (1792-1797), ed. de J. L. Pensado Tomé, Instituto de Estudios Orensanos, Ourense 1979.
• VALLADARES NÚÑEZ, Marcial: Diccionario gallego-castellano, Santiago, Imp. Seminario Conciliar 1884.