Mongolia: País de Asia entre Rusia e a China

A súa capital é Ulán Bátor (Ulaanbaatar), a lingua oficial é o khalkha e a moeda o tugrik. Posúe unha extensión de 1.565.000 km² e unha poboación estimada no 2006 de 2.832.224 habitantes. Forma parte da rexión de Mongolia.

Mongolia

Монгол Улс (mn) ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠤᠯᠤᠰ (mn)
Bandeira Brasón
Himno	Himno nacional de Mongolia
Nomeado en referencia a	Pobo mongol
Localización
46°N 105°L / 46, 105105°L / 46, 105
Capital	Ulán Bátor
Contén a división administrativa	Arkhangay (pt) Bayan-Ölgiy (pt) Bayankhongor (pt) ../... 22+
Poboación
Poboación	3.409.939 (2021) (2,18 hab./km²)
Lingua oficial	Lingua mongol
Xeografía
Parte de	Asia Oriental
Superficie	1.564.116 km²
Altitude	1.528 m
Punto máis alto	Pico Khüiten (pt) (4.374 m)
Punto máis baixo	Hoh Nuur (pt) (560 m)
Comparte fronteira con	República Popular da China Rusia
Datos históricos
Precedido por	Imperial China (en)
Creación	12 de febreiro de 1992:  (Constituição da Mongólia (pt) )
Día festivo	Tsagaan Sar (pt)
Organización política
Forma de goberno	Parlamentarismo
• Presidente	Ukhnaagiin Khürelsükh (pt) (2021–)
Órgano executivo	Governo da Mongólia (pt)
• Primeiro-ministro da Mongólia (pt)	Luvsannamsrain Oyun-Erdene (pt) (2021–)
Órgano lexislativo	Grande Assembleia Estatal (pt) , (Escano: 76)
Membro de	Organización Mundial da Saúde Operación Híbrida da Unión Africana e as Nacións Unidas en Darfur ASEAN Regional Forum (en) ../... 22+
PIB nominal	15.286.441.740 $ (2021)
Moeda	Tugrik
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC+08:00 Asia/Hovd (en) (→ Bayan-Ölgiy (pt) , Uvs (pt) , Khovd (pt) , Zavkhan (pt) , Provincia de Govi-Altai) Asia/Ulaanbaatar (en) (→ Khövsgöl (pt) , Bulgan (pt) , Arkhangay (pt) , Provincia de Khentii, Provincia de Töv, Bajanchongor (pt) , Övörkhangay (pt) , Dundgovĭ (pt) , Dornogovĭ (pt) , Ömnögovĭ (pt) ) Asia/Choibalsan (en) (→ Dornod (pt) , Sükhbaatar (pt) )
Dominio de primeiro nivel	.mn
Prefixo telefónico	+976
Teléfono de emerxencia	101, 102, 103 e 105
Código de país	MN

No século XIII, Xenxis Kan unifica as tribos mongois e crea un imperio, obra seguida polos seus sucesores Ögödei, Güyük, Mönkh e Khubilai. Este imperio comeza a recuar no 1386, coa perda da China. No século XV, baixo o reino de Altan Khan, os mongois convértense ao budismo tibetano. Un século máis tarde, caen baixo a dominación dos manchús, que conquistan tamén a China. O seu país foi transformado en dúas provincias chinesas, a Mongolia interior e a Mongolia exterior. A independencia de Mongolia exterior foi declarada no 1921 á calor dunha revolución liderada por Sukhbaatar; mais tivo goberno independente ata 1924, cando se declarou a República popular mongol co sostén da URSS.

Durante a segunda guerra mundial, os aliados soviéticos defenden Mongolia fronte ao Xapón. O 20 de outubro de 1945, por referendo, os mongois votan pola independencia da China (97,8 % de si; 98,4 % de participación).

A República popular mongol foi recoñecida á vez pola República da China e maila República Popular da China. O país achégase porén aos soviéticos no 1958 e ten numerosas bases soviéticas durante a Guerra fría. Mongolia entra na ONU no 1961.

En 1990, o partido comunista relaxa o seu control sobre o goberno. No 1992, a República Popular é substituída por un estado mixto, entre sistema parlamentario e sistema presidencial.

A meirande parte do país está constituída por estepas. Porén, o deserto do Gobi recobre unha parte do sur do país, mentres que ao norte e ao oeste, atópanse as rexións montañosas de bosques frondosos.

O clima presenta unha acusada oscilación térmica estacional, con moita calor en verán e extremadamente frío no inverno, con temperaturas baixando ata os -30 °C.

O partido dominante en Mongolia é o Partido revolucionario do pobo mongol formado polos antigos comunistas mongois despois da Guerra Fría. O principal partido de oposición é o Partido democrático que controlou unha coalición no poder entre o 1996 e 2000. Esta coalición non logrou nin manter a súa cohesión, nin arranxar os problemas económicos do país, polo que foi moi fortemente sancionada polos electores no 2000, que deron a vitoria ao PRPM cunha esmagadora maioría. Durante as eleccións lexislativas do 2004, o PRPM e o partido Democrático obtiveron un número igual de escanos. A fin de que o desenvolvemento da Mongolia non sexa trabado por crises políticas, decidiron elaborar un programa común e formar un goberno de unión nacional.

Este Estado ten un executivo bicéfalo, á cabeza do Estado hai un presidente elixido e á cabeza do goberno un primeiro ministro. O parlamento chámase o Gran Hural, unha cámara composta de 76 asentos.

Nas eleccións de 22 de maio de 2005, o antigo primeiro ministro Nambaryn Enkhbayar, candidato do PRPM, foi elixido presidente de República co 53,4 % dos sufraxios. O seu principal adversario, Mandsaikhanin Enkhsaikhan, candidato do partido Demócrata, obtivo o 20 %. Enkhbayar comezou o seu mandato á fin do mes de xuño do 2005 e substitúe ao presidente Natsagiyn Bagabandi, tamén do PRPM.

 

Mongolia está dividida en 21 provincias (aimags), que están á súa vez divididas en 329 distritos (sumas). A capital, Ulaanbaatar non pertence a ningunha provincia. As aimags son:

 

Linguas

A lingua oficial de Mongolia é o mongol, que fala arredor do 95% da poboación. En Mongolia escríbese desde 1946 oficialmente co alfabeto cirílico; porén tradicionalmente se escribiu usando o alfabeto mongol como aínda se escribe o mongol na China. En Mongolia intentouse reintroducir en 1994 pero finalmente non se realizou polas dificultades que tiñan amplos sectores da poboación en comprendelo, aínda que se introduce devagar no sistema educativo..

Fálanse tamén dialectos doutras linguas mongólicas, no oeste do oirat e no norte do buriato. No oeste fálanse dúas linguas túrquicas, o casaco e o tuva. A principal lingua da comunidade xorda é a lingua de signos mongol.

O ruso é a lingua estranxeira máis coñecida, foi obrigatorio no ensino secundario ata 1990 e de novo desde 2007, considerándose que Mongolia é o país onde o ruso está máis difundido fóra dos países que formaron parte da Unión Soviética. A segunda lingua estranxeira é o inglés, que gradualmente ve aumentar a súa difusión. O coreano gañou popularidade polos milleiros de emigrantes en Corea do Sur.

A economía mongol está esencialmente centrada no petróleo, o carbón e o cobre. Atópase tamén un débil tecido de pequenas industrias do molibdeno, do tungsteno, e minas de fosfato. Despois de anos de economía de estado, o país ten encamiñado unha difícil transición cara á economía de mercado. A maior parte das empresas sitúanse nas cidades: fóra delas, a maior parte dos Mongois son nómades.

Mongolia entrou na Organización Mundial do Comercio no 1997. Exporta caxemira, la e alimentos a Rusia, á China, ao Xapón e a outros países.

O canto difónico é propio da zona. Require do cantor que xere dúas notas á vez, unha máis alta ca outra.