Lingua Finesa: Lingua ugro-finesa falada en Finlandia

Emparentada fortemente co estoniano e distribuída fundamentalmente en Finlandia, a súa norma estándar baséase principalmente nas variantes xeográficas meridionais, pois antigamente tomábase como referencia a lingua da capital daquela, Turku. Con fortes contactos e influencias do sueco, o rexurdimento da lingua é recente e deuse a raíz da publicación do Kalevala.

Finés 'suomi'
Falado en:	Finlandia, Suecia, Noruega, Rusia, Estonia
Rexións:	Finlandia
Total de falantes:	6 500 000
Posición:	Non está entre os 100 primeiros [1]
Familia:	Linguas urálicas  Linguas ugrofinesas   Finés
Estatuto oficial
Lingua oficial de:	Finlandia Unión Europea
Regulado por:	Instituto de estudos de linguas de Finlandia
Códigos de lingua
ISO 639-1:	fi
ISO 639-2:	fin
SIL:	fin [2]
Mapa
Status
O finés está clasificado como "en estado seguro" polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO

Debido á súa tardía normativización e á súa falla de continuidade con tradicións escritas previas, a ortografía do finés estandarizouse moi recentemente e non ten tendencias etimolóxicas, senón que tende claramente a representar fonoloxicamente a fala. A lingua ten oito vogais e trece consoantes, o que a coloca entre as linguas europeas con menos fonemas. As vogais palatais son i, e, a, ä da zona central e o, ö, u, y pola rama velar. Tódalas vogais centrais e velares pódense clasificar en parellas cun elemento non labializado (a, o, u) fronte a outro elemento redondeado (ä, ö, y). Isto adoita influír no tipo de sufixos que se lle aplican a cadansúa raíz, pois habitualmente os sufixos teñen dous alófonos segundo as vogais que aparezan na raíz. Cando a raíz está composta só por vogais do grupo a, o, u, o sufixo aparece coma un alófono, mentres que se aparece tamén calquera outra vogal, aplícase o outro alófono: a esta característica chámaselle harmonización. Por exemplo, o sufixo -lainen / -läinen aplícase para crear xentilicios, profesións e substantivos para persoas referidas ó concepto da base, e polo tanto:

• cando se aplica á palabra Suomi, 'Finlandia', resulta suomalainen, 'finlandés';
• cando se aplica á palabra meri, mar, dá meriläinen, 'mariñeiro';

Canto ás consoantes, o máis singular é a ausencia dalgunhas (dalgúns fonemas consonánticos) moi habituais nas linguas románicas ou da nosa contorna máis xeral: o finés por exemplo carece de b (só v) ou de f (agás empréstitos).

Outros artigos

• Wiki en finés

Ligazóns externas

• Introdución á lingua finesa na web Linguas do mundo e tipoloxía lingüística, da Universidade de Vigo.

Este artigo sobre lingüística é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.